Yaşam ve çevre koşullarının değişmesi beslenme alışkanlıklarını da değiştirdi. Glütensiz beslenme ve üzerinde 'glüten free' etiketi bulunan ürünler, son dönemde sağlıklı yaşam ve beslenmeyle ilgili en popüler konulardan birisi haline gelmeye başladı.
KABIZLIĞA BİREBİR
Beslenme ve Diyet Uzmanı Uzm. Dyt. Sedef Aksu, glütensiz diyetlerle ilgili şu bilgileri verdi:
"Konu zayıflama olduğunda, mucizevi vaatlerde bulunan ya da hızlı sonuç veren diyetler, herkesin ilk başvurduğu yöntemlerdendir. Glütensiz beslenme diyeti, zayıflama amacı dışında tedavi amaçlı uygulanmalıdır. İshal, şişkinlik, karın ağrısı, kabızlık, baş ağrısı gibi şikâyetler çok sık yaşanıyorsa, bu belirtilerin giderilmesi amaçlı glütensiz beslenme planları uygulanabilir. Kişiler bu diyeti popüler diye kendi başlarına uygulamamalıdır."
Uzm. Dyt. Sedef Aksu, glütensiz diyetlerin başlıca Çölyak hastalığı, irritabl bağırsak sendromu, otizm, romatoid artrit, şizofreni, atopi, fibromiyalji, endometriozis ve kronik pelvik ağrı, atletik performans, vücut ağırlık kaybı yaşayan kişilerin diyetlerinde kullanıldığını belirtti.
TAHIL GRUBU BESİNLERDE MEVCUT
Türkiye'de temel besin kaynağı olan tahıl grubunun çoğunun içeriğinde glüten bulunduğunun altını çizen Uzm. Dyt. Sedef Aksu, şu şekilde konuştu:
"Buğday, arpa ve çavdar, glüten içeren tahıllar olarak bilinirken, kozmetikten gıda boyalarına, şampuanlardan diş macunlarına kadar günlük hayatta kullanılan birçok ürünün içeriğinde bulunmaktadır. Amaranth, kinoa, karabuğday, sorgum gibi yalancı tahıllar (psödotahıllar) ve pirinç ise doğal olarak içeriğinde glüten bulunmayan tahıllardır."
ŞİŞKİNLİK, BULANTI VE KUSMA VARSA
Glüten ağırlıklı beslenme sonrası kişide bitkinlik, şişkinlik, bulantı ve kusma gibi durumlar görülebileceğini kaydeden Uzm. Dyt. Sedef Aksu, şöyle devam etti:
"Glüten tüketimi, bugüne kadar birçok farklı hastalıkla ilişkilendirilmiştir. Glütenin sebep olduğu Çölyak hastalığında yaygın görülen belirti bağırsak dokusunu zedelenmesiyle görülen emilim zorluğudur. Çölyak hastası kişilerde demir eksikliği görülür ve bu da anemiye neden olur. Çölyak dışında deri hastalıkları, nörolojik rahatsızlıklar, depresyon, migren, otizm, obezite gibi birçok farklı sağlık problemi de glüten tüketimi ile ilişkilendirilmiştir. Bu hastalıkların ortak özellikleri, glüten tüketimi sonucunda bazı belirtilerin görülebilmesi ve glütensiz diyetin bu belirtileri azaltabilmesidir."
UZUN VADEDE SORUN YAŞATIR
Glütensiz diyet uygulayan kişilerin genellikle fast-food, unlu mamuller ve şekerli tahıl ürünleri gibi yüksek oranda işlenmiş besinlerden uzak durduklarını söyleyen Uzm. Dyt. Sedef Aksu, şu şekilde konuştu:
"Sebzeler, meyveler, sağlıklı yağlar ve proteinler gibi daha sağlıklı seçeneklere yönelirler. Bu tip seçici glütensiz beslenme, nispeten daha iyi olma hali sağlayabilir. Ancak uzun vadede birçok kişinin glütensiz beslenmeyi sürdürmek için daha çok hayvansal ürünlere yönelim gösterdiği de görülmektedir. Örnek olarak glütensiz beslenme için bir öğünde mısır unu ve pirinç unu serbest olduğu için mısır unundan yapılmış bir makarnayı laktozsuz bir yoğurt ile rahatlıkla tüketilebilir. Sabah kahvaltılarını daha sağlıklı yapmak için glütensiz mısır gevreği tercih edilebilir."
GLÜTENSİZ EKMEĞİN YAĞ MİKTARI 2 KAT FAZLA
Glütensiz diyetlerde sık görülen besin ögesi yetersizliklerini önlemek için glüten içermeyen ve besin ögeleri açısından zengin alternatif tahılların tüketilmesinin yanı sıra posa ve birçok besin ögesinden zengin sebze, meyve ve kurubaklagil tüketimine de önem göstermek gerektiğine dikkat çeken Uzm. Dyt. Sedef Aksu, şu uyarılarda bulundu:
"Glütensiz diyet uygulayanlarda protein, diyet posası, vitamin ve mineraller gibi bazı besin ögesi eksikliklerine neden olabileceği bildirilmiştir. Ayrıca glütensiz besinlerin yağ içeriği yüksek olduğundan, kardiyovasküler risk faktörleri açısından da dikkatli olunması gerekir. Glütensiz diyetlerde sık görülen besin ögesi yetersizliklerini önlemek için glüten içermeyen ve besin ögeleri açısından zengin alternatif tahılların tüketilmesinin yanı sıra posa ve birçok besin ögesinden zengin sebze, meyve ve kurubaklagil tüketimine de önem gösterilmelidir. Özel olarak üretilen glütensiz besin maddeleri içinde protein, lif, demir ve folik asit, niasin, tiamin ve riboflavin gibi vitaminlerin daha az olduğu, karbonhidrat ve dolayısıyla kalori içeriğinin artmış olduğu bilinmektedir. Glütensiz ekmeğin yağ miktarının normal ekmekten en az 2 kat fazla olduğu, glütensiz makarnanın ise daha fazla karbonhidrat ve sodyum içerdiği bilinmektedir."