Merve Kantarcı Çulha
Türkiye'de binlerce kadın meme kanseriyle mücadele ediyor ve meme kanseri nedenlerini araştırıyor.
20'li yaşlardan itibaren meme kanseri muayenesinin faydalı olabileceğine dikkat çeken Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Ramazan Acıroğlu, kadınların belirtilere dikkat etmesi gerektiğini belirtti. İşte meme kanseri belirtileri ve nedenleri hakkında tüm merak edilen soruların cevabı...
Meme kanseri nedenleri ve belirtileri nelerdir?
Meme kanseri, memedeki hücrelerin bir şekilde bozulup kontrolsüz çoğalmasıyla ortaya çıkıyor; tam nedeni her zaman net değil ama bazı tetikleyiciler var. Ailede kanser öyküsü, genetik faktörler, hormon dengesizlikleri (örneğin erken adet veya geç menopoz), obezite, uzun süre hormon ilacı almak veya hiç çocuk doğurmamak riski artırıyor.
Belirtilere gelince, erken aşamada pek bir şey hissetmeyebilirsiniz, o yüzden düzenli kontrol şart; ama şunlara dikkat edin:
Memede sert bir yumru veya kalınlaşma, meme ucunda içe çekilme ya da kanlı akıntı, deride portakal kabuğu gibi pütürlü görünüm, kızarıklık-şişlik veya koltuk altında bezelerin büyümesi. Bunlar olursa panik yapmayın, hemen bir doktora gidin. Erken yakalanırsa tedavi şansı çok yüksek, çoğu zaman basit bir muayene veya mamografi ile anlaşılıyor.
Artık meme kanseri genç yaşta da sık görülmeye başlandı. Bunun sebebi ne olabilir?
Genç yaşta meme kanserinin artması dünya çapında gözlemlenen bir sağlık sorunu ve tam nedeni net değil ama birkaç şüpheli faktör var. Evlenme yaşının yükselmesi ile beraber doğurganlığın azalması, toplamda çocuk emzirme süresinin azalması meme kanserinin daha fazla görülmesine sebep olabilir.
Yaşam tarzı da rol oynuyor. Obezite salgını, kimyasallar ve stresin bağışıklığı zayıflatması da konuşulan nedenler arasında yer alıyor. Türkiye'de obezite oranları yükselirken genç kadınlarda meme kanseri vakaları yüzde 20-30 artmış görünüyor.
Meme kanseri muayenesi ya da taramasından korkan çok sayıda kadın var. Bu taramalar neden önemli?
Mamografi ve diğer taramalar, meme kanserini erken yakalamak için en etkili yollar. Korkmayın, bunlar basit ve hayat kurtaran işlemler. Öncelikle 20 yaşından sonra kendi kendinize ayda bir muayene yapın. Adet bitince ayna karşısında, elinizle nazikçe kontrol edin, yatarken dairesel hareketlerle yoklayın, şüpheli bir şey olursa doktora başvurun, bu alışkanlık bile fark oluşturur.
Kaç yaşında muayene olmak gerekiyor?
20 yaşından sonra her 3 yılda bir genel cerrahi uzman muayenesine gitmeniz gerekiyor. Asıl tarama mamografi: 40 yaş üstü her kadın yılda bir röntgen cihazı altında çekiliyor, sadece birkaç dakika sürüyor ve düşük doz radyasyonla kanseri küçücükken gösteriyor. Türkiye'de KETEM'lerde ücretsiz yapılıyor, randevu alın yeter. Korku normal, ama eski filmlerdeki gibi değil. Modern cihazlar rahat, teknisyenler nazik ve çoğu kadın "Keşke daha önce yaptırsaydım" diyor.
Meme kanseri tedavisinde hastalarla ilgili en çok yaşanan problemler neler?
Meme kanseri tedavisinde hastalar en çok cerrahi sonrası yara, iyileşme sorunları, enfeksiyonlar veya lenf nodu ameliyatından kalan kol şişliği (lenfödem) gibi fiziksel sıkıntılar yaşıyor; bunlar günlük hayatı zorlaştırıyor ama fizyoterapi ve erken müdahaleyle yönetilebiliyor. Hastalarımızı psikolojik olarak bu tedaviye hazırlamak zor olabiliyor. Korku, depresyon, cinsel hayat veya vücut imajı kaygıları yaygın izlenebiliyor. Aile desteği ve psikolog yardımı burada altın değerinde.
Meme kanseri tedavisinde umut vadeden gelişmeler neler?
Meme kanseri tedavisinde eskiden olduğu gibi memenin tamamı alınmıyor. Yerine onkoplastik meme cerrahisi dediğimiz kanseri tamamen temizlerken memenin doğal görünümünü ve şeklini korumak için geliştirilmiş bir ameliyat yöntemini kullanıyoruz. Yani onkoloji (kanser tedavisi) ile plastik cerrahiyi birleştiriyor, böylece hem hayat kurtarıyor hem de kadının vücut imajını bozmuyoruz. Gelişen kanser ilaçları ile beraber meme kanserinde tedavi başarısı oldukça yükseliyor.