ELİF ÇARMAN
Kurban Bayramı'nda sofralar etle donatılırken, sindirimi kolaylaştırmak için en çok tercih edilen içeceklerden biri de soda oluyor. Peki, et yedikten sonra soda içmek gerçekten faydalı mı, yoksa bazı riskleri de beraberinde mi getiriyor? Özellikle mide rahatsızlıkları, hipertansiyon ve diyabet gibi kronik hastalıkları olanların bu konuda nelere dikkat etmesi gerekiyor? Elif Çarman'a açıklamalarda bulunan Kardiyoloji Bölümü'nden Doç. Dr. Asim Enhoş, et yedikten sonra soda tüketimine dikkat çekti.
Kardiyoloji Bölümü'nden Doç. Dr. Asim Enhoş, Kurban Bayramı'nda et yedikten hemen sonra soda içmenin hem faydası hem de zararı olduğunun altını çizerek, şu ifadeleri kullandı:
YAĞSIZ ET TERCİH EDİLMELİ
Doymuş yağlar, LDL (kötü) kolesterolü artırır ve damar tıkanıklığı riskini yükseltir. Etin görünen yağları ve deri kısmı (özellikle kuzu ve dana etinde) temizlenmeli. But, sırt gibi daha az yağlı bölgeler tercih edilmeli.
PORSİYON MİKTARINA DİKKAT EDİLMELİ
Günde en fazla 90–120 gram (3–4 köfte büyüklüğünde) kırmızı et tüketilmeli. Aynı öğünde başka hayvansal protein (örneğin yumurta, peynir) alınmamalı.
IZGARA, HAŞLAMA VEYA FIRINDA PİŞİRME TERCİH EDİLMELİ
Kızartmalar ve kavurmalar ekstra yağ içerir ve kalp sağlığını olumsuz etkiler. Etler yağ eklenmeden pişirilmeli. Kavurma yapılacaksa kendi yağıyla, soğuk değil sıcak tüketilmeli (donmuş yağlar damarları tıkar).
ET YEMEĞİ TEK BAŞINA TÜKETİLMEMELİ
Lif içeriği olmayan bir öğün, hem sindirim sistemini zorlar hem de kolesterolün yükselmesine katkıda bulunur. Etin yanında mutlaka bol yeşillikli salata, sebze yemeği veya tam tahıllar (bulgur, tam buğday ekmeği) tüketilmeli. Yoğurt gibi fermente süt ürünleri mideyi rahatlatır ve besin dengesini sağlar.
TUZ TÜKETİMİ SINIRLANDIRILMALI
Yüksek sodyum alımı kan basıncını artırır, bu da hipertansiyon ve kalp krizi riskini artırır.Et yemeklerine ekstra tuz eklenmemeli. Salamura, sucuk gibi işlenmiş etlerden uzak durulmalı. Baharatlarla (karabiber, kekik, kimyon vs.) tatlandırma tercih edilmeli.
SAKATATLAR TÜKETİLMEMELİ
Sakatatlar (ciğer, böbrek, beyin) çok yüksek kolesterol ve pürin içerir. Kalp hastaları için tehlikelidir; gut hastalarında atakları tetikler.
TATLI VE ET AYNI ÖĞÜNDE TÜKETİLMEMELİ
Bu kombinasyon hem kan şekeri dengesini bozar hem de ani kolesterol artışına neden olabilir. Tatlı tüketilecekse, hafif sütlü tatlılar tercih edilmeli ve öğün aralarına konmalı.
BOL SU TÜKETİLMELİ, EGZERSİZ İHMAL EDİLMEMELİ
Su, toksinlerin atılımını destekler. Günlük en az 8-10 bardak su içilmeli. Hafif yürüyüşler sindirimi ve dolaşımı rahatlatır. Bayramda da günde 30 dakikalık yürüyüş yapılmalı
Sindirimi destekler: Soda, içeriğindeki bikarbonat ve karbonat iyonlarıyla mide asidini dengeleyerek sindirime yardımcı olabilir. Etin mideye oturmasını hafifletir. Şişkinlik hissini azaltabilir. Hafif hazımsızlıkta rahatlama sağlayabilir
Mineral desteği sağlar: Soda, doğal kaynaklı bir içecek olduğu için kalsiyum, magnezyum ve sodyum gibi mineraller içerir. Özellikle magnezyum, mide kaslarının gevşemesine yardımcı olur. Aşırı et tüketimiyle artan asit dengesizliğini dengeleyebilir
Alkali etki sağlayabilir: Et proteini asidik bir metabolik yük oluşturur; soda bu yükü dengelemeye yardımcı olabilir. Asit-baz dengesi açısından vücudu biraz rahatlatabilir. Etle birlikte tüketilen ağır yiyeceklerin etkisini hafifletebilir
ET YEDİKTEN SONRA SODA İÇMENİN ZARARLARI / DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
HİPERTANSİYON HASTALARI DİKKAT!
Soda doğal olarak sodyum (tuz) içerir. Fazla tüketildiğinde tansiyonu yükseltebilir. Özellikle tuzlu yemek + soda kombinasyonu hipertansiyon atağını tetikleyebilir.
GAZ VE ŞİŞKİNLİK SORUNLARINI ARTIRABİLİR
Soda karbondioksit gazı içerir. Şişkinlik ve geğirme hissi artırabilir. Reflü veya gastrit hastalarında mideyi rahatsız edebilir
DİYABETİKLERE TATLANDIRILMIŞ SODA ZARARLI
Bazı sodalar (özellikle "meyveli" olanlar) şeker veya tatlandırıcı içerebilir. Kan şekeri dalgalanmasına neden olabilir. Şekersiz-doğal soda tercih edilmelidir