AKSAM.COM.TR/MOR PAPATYA
Merve Kantarcı Çulha
“Doula nedir, doğuma hazırlık eğitimi ne zaman başlar?” gibi soruların cevabı anne adayları tarafından araştırılıyor. Son dönemde doğum yapan ünlülerden ya da çevremizden duyduğumuz doulalar ya da doğum eğitimlerinin faydalarını Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Yusuf Olgaç ve Doula Esra Erkut Demiröz'e ve Esra Bozkurt’a sorduk. Doğuma hazırlık eğitimi ile ilgili merak edilenler haberimizde...
Aksam.com.tr’den Merve Kantarcı Çulha’ya açıklamalarda bulunan Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Yusuf Olgaç, eğitimin her alanda olduğu gibi doğumda da çok önemli olduğunu vurguladı.
“Doğuma hazırlık eğitimi alan gebelerde, ailelerde hem normal doğum oranları yükseliyor.” diyen Yusuf Olgaç, doğum eğitimleriyle doğumdan sonraki süreçte; normal doğumda olsa, sezaryen doğum da olsa memnuniyet oranlarının arttığını belirti.
HER EĞİTİM DOĞRU DEĞİLDİR
Peki, doğum eğitimi için nereyi nasıl seçeceğiz? Bunun kararı nasıl verilmeli? Dediğinizi duyar gibiyim. Dr. Yusuf Olgaç, bu konuyla ilgili şunları söyledi:
“Eğitimler doğumda da bu kadar önemli iken, kafa karıştırıcı olan konu, bu eğitimi veren birçok özel kurumun, özel hastanenin, devlet hastanesinin ve uzmanların olması. Bu eğitimlerin hangisinin kaynağı daha iyi araştırabileceğiniz bir liste de maalesef yok. Eğitimlerin içeriklerinin hepsi birbirinden farklı ve müfredatı denetleyen bir organizasyon da yok. Eğitimi hazırlayan kişilerin, kurumların inisiyatifinde bir içerik düzenleniyor. Bazı eğitimler çok özenle hazırlandığı gibi bazı eğitimlerde üstün körü hazırlanıyor. Kurumların, kişilerin kendi amaçları ne ise o şekilde bir program hazırlanır. Eğitimin içeriği var olan sisteme sizi entegre etmek, sisteme ve sürece teslim olmanızı, itiraz etmemenizi öğretmek olabiliyor. Amaç doğumdan korkutmak ve kendilerinin amaçlarını kabul etmenize yöneliktir. Bu tür eğitimlerde özellikle gebelere zor doğum videoları izletilir. Bu tür bir eğitim aldığınız zaman doğumdan korkuyorsunuz ve sezaryen tercih ediyorsunuz. Fakat bazı kurumlar veya kişilerin düzenledikleri eğitimler de sizi doğumla barıştırır.”
İDEAL BİR DOĞUM EĞİTİMİ NASIL OLMALI?
İdeal bir doğum eğitiminin tarafsız olması gerektiğini söyleyen Olgaç, şu bilgileri verdi:
“İdeal bir doğum eğitiminin tarafsız olmalı. Gebeyi, aileyi doğuma en olumlu şekilde hazırlamalıdır. Eğitimin temel amacı o ailenin doğumunda en doğru tercihi yapmasına yönelik olmalıdır. Sisteme uydurmaya çalışmamalı ve ailede farkındalık yaratmalıdır. Aynı zamanda bu eğitimlerde doğumlarında kullanabileceği pek çok pratiği bilgiyi öğrenmelidir.”
DÜNYADA BU DURUMLAR NASIL?
Ülkemizde doğuma hazırlık yöntemi olmadığını belirten Olgaç, dünyada çok uzun yıllardan beri doğuma hazırlık ile ilgili pek çok felsefelerin ve bu felsefelerin ürettiği farklı doğuma hazırlık eğitim yöntemlerinin olduğunu belirtti.
DÜNYADA AĞRIYI AZALTAN DOĞUM METODLARI
Olgaç, dünyadaki doğuma hazırlık eğitim yöntemlerini şöyle sıraladı:
Lamaze
Biraz bunlardan bahsedecek olursak bu felsefelerin en başında Lamaze geliyor. Lamaze merkezi Amerika’ da kurulan bir sivil toplum platformu. Lamaze felsefesine göre gebeler doğum sırasında kendilerine ve bebeklerine güvenirler. Öğrendikleri yöntemler ile doğum sırasında daha rahat bir doğum yaparlar.
Hynobirthing
Diğer doğuma hazırlık eğitim yöntemlerinden birisi de Hynobirthing’ dir. Bu felsefenin temeli, kurucusu Dr. Dick Read’ e dayanır. 1900’ lü yılların başında yaptığı gözlemler ile kadınların doğumda çok ağrı çektiğini, resmen işkenceye maruz kalıyor gibi davrandıklarını bu nedenle de her doğumda gazla bayıltılarak doğum yaptığını biliyor. Ama bazı kadınların da kendi başlarına hiç ağrı çekmeden daha rahat doğum yaptıklarını fark ediyor. Aralarındaki farkı araştırıyor: Ağrı çekmeden doğum yapan kadınların doğumdan korkmadığını, doğumdan da korkutulmadıklarını fark ediyor. Hynobirthing felsefesi size daha içe dönük, coşkulu bir doğum vaad ediyor.
Hypnobirthing size ve eşinize doğum sırasında kullanabileceğiniz derin gevşeme, nefes teknikleri, imgeleme teknikleri gibi yöntemler öğretir. Bu sayede doğumda kendinizi ve bedeninizi rahatça gevşetebilir, bırakabilirsiniz.
Aktif doğum
Bir diğer doğum felsefesi de Janet Balaskas tarafından hazırlanan Active Birth - Aktif Doğum felsefesidir. Neden aktif doğum deniliyor? Çünkü doğum yapan kadınlar, doğumda başkaları tarafından yönlendirilmez; pasif değildir. Kendi içgüdüleri ile kendi bedeninden gelen sinyaller ile doğumunu kendi aktif yönetir. Tamamen doğumda kendi bedenini dinler.
Aktif doğum felsefesine göre gebe doğumda özellikle vücudunda dik pozisyonlarını kullanarak yerçekiminden faydalanır. Doğumunu kolaylaştıracak pozisyonları, doğumun evresine göre kendi içgüdüleri ile kendisi seçer.
DOĞUM SIRASINDA BEBEK VE ANNE SABİT Mİ KALMALIDIR, AKTİF Mİ OLMALIDIR?
Aktif hareket sırasında hem annenin leğen kemiği farklı bölgelerde, annenin yapacağı hareketler ile farklı açılar ile farklı genişlikler kazanıyor. Hem de bebeğin pozisyonu ona yerçekimini ve annenin hareketlerini kullanarak istenilen seviyede istenilen şekilde yönlendirilebiliyor. Böylece doğumun daha kolay ve daha ağrısız ilerlemesini sağlıyor. Bunu yaptıran teknik de Spining Babies ‘dir.
Kendi doğum eğitimlerimde bu sözünü ettiğimiz tüm eğitim felsefelerini ve metotlarını aileler ile buluşturup, bu felsefeler ışığında eğitim veriyorum.
DOĞUMA HAZIRLIK EĞİTİMLERİNİN FAYDALARI
Anne adaylarının doğum esnasında yanında olan Doula Esra Erkut Demiröz ise hastane doğumlarına eşlik ederek hem heyecana ortak oluyor hem de gebe ve eşlerini doğuma hazırlıyor. Bu süreçte doulaların ve eğitimlerin çok önemli olduğunu belirten Doula ve Dr. Yusuf Olgaç, doğum eğitimlerinin faydalarını şöyle sıralıyor:
“İyi bir doğuma hazırlık eğitimi sayesinde korku ve endişelerinizden arınırsınız. Bu süreç içinde kendinize ve bebeğinize güvenmeyi öğrenirsiniz. Doğum yolculuğunuz sırasında karşınıza çıkabilecek durumları, engelleri bilinçli bir şekilde aşmayı öğrenirsiniz.
Hamilelik ve doğumla ilgili kaygı ve korkunun çoğu, doğum başladığında sizi ne bekleyeceğini bilmemekten kaynaklanır.
Kültürel olarak yerleşen doğum ağrısı ile baş edememekten korkar kadınlar. Doğuma hazırlık eğitimleri sayesinde doğumdaki ağrının sebebini ve bu ağrı dediğimiz durum ile nasıl baş edileceğini öğrenirsiniz. Aslında konusunda uzman kişilerden aldığınız bu eğitimler ile bunun bir ağrı olmadığını, doğumun sancı çekmekten daha farklı bir durum olduğunu anlarsınız.
Doğum ile ilgili tercihlerinizi belirlerken, doğum sırasında komplikasyonlarınız olursa ne olacağını önceden öğrenmeniz gerekecektir.
Doğum tercihleriniz dışında tıbbi müdahaleye ihtiyacınız varsa, bunun ne anlama geldiğini, neler olabileceğini bilmelisiniz. Bu biraz korkutucu görünebilir, ancak sürecin geri kalanında olduğu gibi, mümkün olduğunca önceden bilmek aslında zihninizi rahatlatmanın bir yoludur. Eğitim, kendinizi korkudan kurtarmanın en iyi yoludur.
Doğuma hazırlık eğitimlerinin diğer bir faydası da; yapacağınız bu size özel, benzersiz yolculukta güvenebileceğiniz bir hekimi ve size doğumda destek olacak ekibi seçmenizi sağlar.
Doğuma hazırlık eğitimleri doğumda ve doğum sonrasında ihtiyaç duyacağınız temel becerilerin yanı sıra ne sizi neler beklediğini öğrenme fırsatı verir, böylece güvenle doğum yapabilir ve ebeveyn olabilirsiniz.
Benim bir hekim olarak aileler için en önemli tavsiyem; diğer eğitimlerde olduğu gibi doğuma hazırlık eğitimlerinden ciddi fayda sağlamak adına, eğitimi veren kurum ve kişileri iyice araştırmalarıdır.”
BİLİNÇLENMEK DOĞUM AĞRILARINI AZALTIYOR
Doğuma Hazırlık Eğitmeni ve Doula Esra Bozkurt, normal doğuma anne adaylarının soru işaretleriyle yaklaştığını ve araştırdığını belirterek şunları söyledi:
"Dünya sağlık örgütünün yüzde 12 olarak belirlemesine rağmen her geçen yıl ülkemizde sezaryan oranları artmaktadır. Dehşete düşüren bu oranlarla birlikte aileler de "Nasıl normal doğum yapılabilir, nasıl doğumuma sahip çıkarım?" diye arayışlara başladı. Bugüne kadar gerek korktukları gerekse bilmedikleri için doğumlarını sisteme kurban eden aileler "Bilgi en büyük silahtır" mottosuyla doğuma hazırlık eğitimlerine katılmaya başladılar. Böylece aileler doğumlarında pasif, ne denirse teslim olan değil, bilinçlenip daha aktif rol almaya, doğum ekipleri ile sorumlulukları paylaşmaya başladı. Artık aileler edindikleri bilgiler ile daha talepkârlar, doğumlarına dair söz sahibi olmaya başladı. Eğitim alan ailelerin çoğunun doğumu normal doğum ile sonuçlanmakta. Üstelik sadece normal doğum değil aynı zamanda mümkün olduğunca müdahalesiz, doğal ve travmasız... En önemlisi de aynı güzellikteki doğumları yaşayabilmek için kısa sürede tekrar bebek hayali kurabilmekteler."