Dengue virüsünün semptomları çok ağır şekilde görülmediği takdirde müdahale edilmez ve kendi kendine geçmesi beklenir. Ancak şiddetli burun kanaması, baş ağrısı gibi şiddetli semptomlar görünürse hastanede doktor gözetiminde tedavi uygulanır. Ne yazık ki tedaviyle düzelme sağlanamazsa ölümle sonuçlanabilir. Dengue virüsünden korunmak için seyahat edilecek ülkede eğer böyle bir hastalık şüphesi varsa repellent denilen sinek kovucu ilaç kullanılmalı cildi örtecek kıyafetler giyilmelidir. Dengue virüsü konusunda riskli ülkeleri seyehat sağlığı merkezlerini arayarak da öğrenebilirsiniz. İşte dengue virüsü hakkında bilinmesi gerekenler…
DENGUE VİRÜS ENFEKSİYONU
thumb shutterstock 369189926Dengue Virüs Enfeksiyonu sıklıkla enfekte sivrisineklerin sokmasıyla bulaşan, tropikal bölgelerde endemik olarak görülen viral bir hastalıktır. Hastalık etkeni virüs Flaviviridae ailesinden Flavivirüs cinsine ait olupDEN-1, DEN-2, DEN-3 ve DEN-4 olmak üzere dört serotipi bulunmaktadır.
HASTALIK NASIL BULAŞIR?
Hastalık sıklıkla virüs ile enfekte olan Aedescinsi sivrisineklerin sokması ile insanlara bulaşır. Dengue virüsü bulaşmış kişiler, viremi döneminde (kanda virüsün bulunduğu dönemdir, ilk semptomların ortaya çıkmasından itibaren ortalama 4-5 gün, maksimum 12 gün sürer) Aedessivrisinekleri ile enfeksiyonu başka kişilere bulaştırabilirler. Nadir olarak enfekte kan ürünleri/organ nakliyle bulaşma görülmektedir.
DENGUE VİRÜS ENFEKSİYONU İNSANDAN İNSANA BULAŞIR MI?
Hastalık, kişiden kişiye doğrudan bulaşmaz.
DENGUE VİRÜS ENFEKSİYONU HAYVANLARDA GÖRÜLÜR MÜ?
Virüsün dört serotipinin maymunlardan kaynaklandığı ve geçmiş yıllarda Afrika ve Güneydoğu Asya'da hastalığın insanlara geçiş yaptığı bilinmektedir.
HASTALIK NERELERDE GÖRÜLMEKTEDİR?
Günümüzde yaklaşık 2,5 milyar insan ya da dünya nüfusunun %40'ı, Dengue Virüs Enfeksiyonu geçirme riski bulunan bölgelerde yaşamaktadır. Hastalık Asya, Pasifik, Amerika, Afrika ve Karayipler’de en az 100 ülkede yaygın olarak görülmektedir. Ülkemizde nadiren yurt dışı kaynaklı vakalar görülmektedir.
KİMLER RİSK ALTINDADIR?
Hastalığın görüldüğü bölgelerde yaşayan veya bu bölgelere seyahat eden kişiler hastalığın bulaşması açısından risk altındadırlar. Hastalık vektörünün olduğu bölgelerde bulaşma riski vardır.
HASTALIĞIN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Dengue Virüs Enfeksiyonu, ortalama 5-7 gün (minimum-maksimum süre: 3-10 gün) süren kuluçka süresinden sonra "Dengue Ateşi" veya "Dengue Hemorajik Ateşi"kliniğine uygun belirtiler gösterir. Dengue Ateşindeyüksek ateş, baş ağrısı, Retro-orbital (göz arkası) veya oküler (göz) ağrısı, döküntü, kas ve eklem ağrısı ile karşımıza çıkar. Dengue Hemorajik Ateşi klinik tablosunda belirtiler ciddidir. Bu durumda yüksek ateş, solunum ve dolaşım bozukluğu bulguları, kan değerlerinde bozukluklar, bilinç kaybı ve ciddi organ yetmezliği bulguları izlenir.
HASTALIĞA NASIL TEŞHİS KONUR?
Hastalığın tanısı; klinik örneklerde yapılan laboratuvar testleri ile konur.
HASTALIĞIN TEDAVİSİ NEDİR?
Hastalığa spesifik bir tedavi yoktur. Hafif bulgularla seyredenlerde 2-7 günde kendiliğinden iyileşme beklenir. Ancak hastalığın ciddi seyreden formunda hastanede yakın takip ve destek tedavisine gerek duyulur. Ateşi düşürmek ve eklem ağrılarını azaltmak için parasetamol kullanılabilir. Bununla birlikte, kanama riskini arttırabildikleri için aspirin veya ibuprofen kullanımı önerilmemektedir. Ciddi klinik bulguları olanların hastanede yatırılarak tedavi edilmesi gerekir.
DENGUE VİRÜS ENFEKSİYONU ÖLDÜRÜCÜ MÜDÜR?
Hastalığın şiddetli formu olan Dengue Hemorajik Ateşinde eğer tedavi ile düzelme sağlanamazsa dolaşım yetmezliği ve şok nedeni ile kişi hayatını kaybedebilir.
HASTALIĞIN VEKTÖRÜNÜN ÖZELLİĞİ NEDİR?
Hastalık vektörü olan Aedes aegyptive Aedes albopictus, durağan sularda, çiçek saksıları, atılan araç-lastiklerindeki su birikintileri v.b. vektör üreme alanlarında bulunurlar. Sıklıkla sabah erken saatlerde ve öğleden sonra olmak üzere daha çok gündüz beslenirler. Aedescinsi sivrisinekler daha çok tropikal ve subtropikal bölgelerde bulunurlar. Ülkemizin bazı bölgelerinde bu cins sivrisineklerin bulunduğu bilinmektedir.
DENGUE VİRÜS ENFEKSİYONUNDAN KORUNMAK İÇİN HERHANGİ BİR AŞI MEVCUT MUDUR?
Hastalığa karşı Meksika'da ruhsatlandırılan bir aşı bulunmaktadır. İlave olarak dünyada başka ülkelerde de devam eden aşı geliştirme çalışmaları mevcuttur.
HASTALIKTAN KORUNMAK İÇİN NELER YAPILMALIDIR?
Hastalıktan korunmada temel yaklaşım sivrisinek sokmalarından korunmaktır. Hastalığın görüldüğü ülkeleri seyahat edecekler için öneriler:
SEYAHAT ÖNCESİ;
Dengue Virüs Enfeksiyonu için riskli ülkeler, Seyahat Sağlığı Merkezlerinden veya 444 77 34 numaralı Seyahat Sağlığı Hattından ücretsiz öğrenilebilir.
Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü Seyahat Sağlığı Merkezlerindeki hekimler seyahat edilecek ülkenin şartları ve sağlık koşulları hakkında başvuranlara danışmanlık hizmeti vermektedir.
SEYAHAT ESNASINDA;
Dengue Virüs Enfeksiyonu için riskli ülke/bölge ziyaretlerinde sivrisinek sokmalarından korunma önlemlerine uyulması önerilir:
Sivrisinek sokmalarından korunmak için uzun kollu gömlek ve pantolon gibi vücutta açık yer kalmayacak şekilde mümkün olduğunca kapalı kıyafetlerin giyilmesi tercih edilmelidir.
Riskli ülke/bölge seyahat dönüşünde ani başlayan, en az 2-7 gün süren ateş, baş ağrısı, gözlerde ağrı, kas ağrısı, eklem ağrıları, döküntü ve kanama (burun kanaması, dişeti kanaması, cilt altı kanamaları) şikâyetleri varsa derhal bir sağlık kuruluşuna başvurulması,
HEKİME SEYAHAT EDİLEN ÜLKEDEN BAHSEDİLMESİ,
Dengue Virüs Enfeksiyonu teşhisi konmuşsa, virüsün yayılmasını engellemek için semptom başlangıcından itibaren en az bir hafta boyunca sivrisinek sokmalarına karşı önlem alınması son derece önemlidir.
Hastalığın görüldüğü ülkeler/bölgeler aşağıdaki erişim linklerinden takip edilebilir.