HİLAL ÇAKIR
Yaz aylarında çocuklarda ishal ve kusma sık görülür. Çünkü yazın bakteriyel ve viral enfeksiyonlar artar. Rota virüsü, norovirüs, E. coli gibi etkenler kontamine su ve yiyeceklerden bulaşır. En yaygın belirtisi: ani başlayan kusma, ardından ishal ve ateş şeklinde sıralanır.
YAZIN ÇOCUKLARIN KUSMASININ BAŞLICA NEDENLERİ
1. GIDA ZEHİRLENMELERİ
Sıcak havalarda yiyecekler daha hızlı bozulur.
Dışarıda uzun süre bekleyen süt ürünleri, et, yumurta içeren yiyecekler mikroorganizma üretir. Bu da mide bulantısı, kusma ve ishalle sonuçlanabilir.
2. SIVI KAYBI VE SICAK ÇARPMASI
Aşırı sıcaklar ve terleme nedeniyle vücut susuz kalır. Bu durum baş dönmesi, bulantı ve kusmaya neden olabilir. Özellikle güneşte uzun süre kalan çocuklar risk altındadır.
3. SOĞUK YİYECEK VE İÇECEK TÜKETİMİ
Çok sıcak havalarda hızlıca tüketilen buzlu su, dondurma veya soğuk içecekler mide spazmına neden olabilir. Bu da mide bulantısı ve kusmayla sonuçlanabilir.
4. YETERSİZ HİJYEN
El temizliği, sebze-meyve yıkama gibi hijyen kurallarına uyulmazsa mikroplar kolayca bulaşır. Özellikle toplu yüzme havuzları, oyun alanları enfeksiyon kaynağı olabilir.
DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
Kusma sık ve şiddetliyse dehidrasyon (susuzluk) riski vardır.
Ağız kuruluğu
Gözyaşı azalması
İdrar azlığı gibi belirtiler varsa doktora başvurulmalıdır.
Bol sıvı (su, ayran, oral rehidratasyon solüsyonu) verilmeli.
Şikâyetler 24 saatten uzun sürerse ya da ateş, ishal eşlik ediyorsa hekime başvurulmalıdır.
ÇOCUKLARDA KUSMAYA NE İYİ GELİR?
0–1 Yaş (Bebeklerde Kusma)
Emzirme: Sık sık ve az az emzirin. Kusma sonrası hemen değil, 10–15 dakika sonra.
Anne sütü veremiyorsanız, doktor onayıyla formül mamaya geçilebilir.
Ağızdan sıvı elektrolit solüsyonu (ORS) doktor önerisiyle verilebilir.
DİKKAT!
Kusmuk fışkırıyorsa veya yeşil renkteyse hemen doktora başvurun.
Bebeğin idrarı azaldıysa, emmek istemiyorsa ya da halsizleşmişse bu dehidrasyon belirtisidir.
1–3 Yaş (Yürüme Çağındaki Çocuk)
Su veya elma suyu: Az miktarda ve sık sık verin.
Haşlanmış patates, pirinç lapası, yoğurt gibi sade gıdalar mideyi yormaz.
Yoğun oyun veya sıcak havada dışarı çıkma sonrası kusuyorsa: Gölgede dinlendirin, sıvı verin.
DİKKAT!
Çok hızlı içip yemesine izin vermeyin.
Şekerli veya gazlı içeceklerden uzak durun.
4–6 YAŞ (OKUL ÖNCESİ)
Zencefilli bitki çayı (çok hafif ve balla tatlandırılabilir)
Nane-limon buharı veya zayıf çayı, mide bulantısını hafifletebilir.
Kraker, kızarmış ekmek gibi kuru yiyecekler mideye iyi gelir.
DİKKAT!
Sıvı alımı reddediliyorsa ya da sürekli kusuyorsa doktora başvurun.
Kusma sonrası halsizlik, gözlerde çökme veya huysuzluk varsa susuz kalmış olabilir.
EKSTRA TAVSİYE
Kusma sonrası çocuk yan yatar şekilde uyumalıdır. (aspirasyon riskini azaltır)
Kusmuk içeriği (renk, miktar, kokusu) izlenmelidir.
Gıda zehirlenmesinden şüpheleniyorsanız (örneğin dışarıdan alınmış sütlü tatlı veya bozulmuş yiyecek), mutlaka sağlık kuruluşuna başvurun.