KADİR TEKİN
Uzun süre evden çıkmamak, sürekli sanal dünyada olmak günümüzde psikiyatrik ve sosyolojik literatürde hikikomori ("içe kapanma") olarak adlandırılıyor.
BİR İNSAN 3 YIL EVDEN ÇIKMADAN YAŞAYABİLİR Mİ?
Fiziksel olarak, evden çıkmamak doğrudan ölümü getirmez, ama sağlığı ciddi şekilde bozabilir. Uzun süre hareket eksikliği, D vitamini eksikliği (güneş ışığı alamama), kardiyovasküler sorunlar, kas ve iskelet sistemi zayıflaması gibi riskler ortaya çıkar.
İzolasyon, depresyon, anksiyete, yalnızlık, bilişsel gerileme gibi sorunlarla bağlantılıdır.
Sürekli sanal dünyada olma, sosyal becerilerin zayıflamasına ve gerçek dünyaya adaptasyon güçlüğüne yol açabilir.
Bazı hayvan deneylerinde uzun süre sosyal izolasyonun hafıza ve öğrenme kapasitesini bozduğu gözlemlenmiş; insanlarda da benzer etkiler araştırılmıştır.
Yani "hayatta kalmak" fizyolojik açıdan mümkün olabilir, ama kaliteli yaşam, ruh sağlığı ve bedensel fonksiyonlar büyük hasar görebilir.
"HİKİKOMORİ" ÖRNEĞİ VE BENZETME
Japonya'da "hikikomori" olgusu, gençlerin aylar hatta yıllarca sosyal hayattan koparak evlerine kapanmalarıyla tanımlanır.
Senin bahsettiğin durum, benzer bir sosyal çekilme modeline yakın. Hikikomori'yle yapılan araştırmalar, bazılarının gerçekten 6 ayı geçkin süredir dış dünya ile temasını kesebildiğini gösteriyor. Bu bağlamda, senin örnekteki genç muhtemelen psikolojik, sosyal, biyolojik pek çok sürecin iç içe geçtiği bir durumda.
POTANSİYEL ZORLUKLAR & RİSKLER
Yetersiz güneş ışığı → D vitamini eksikliği, kemik sağlığı bozulması
Fiziksel hareketsizlik → Kas zayıflığı, obezite risk artışı
Uyku bozuklukları, beslenme dengesizlikleri
Sosyal becerilerde azalma, kaygı artışı
Depresyon, kendine zarar verme düşünceleri
NELER YAPILMALI?
Empati ile yaklaşmak: Suçlama, baskı değil; anlayış olmalı. "Neden çıkıyorsun?" yerine "Senin için zor mu oldu?" gibi sorularla yaklaşılmalı.
Küçük hedeflerle dışarı çıkmayı teşvik etmek: Başlangıçta kısa, kolay aktiviteler olabilir. Örneğin, balkonda oturmak, yakın bir parkta 5 dk. yürümek iyi gelebilir.
Günlük rutin oluşturmak: Yapı + disiplin kazandırmak etkili olabilir. Uyku saati, yemek öğünleri, ekran dışı faaliyetler eklenebilir.
Profesyonel destek almak: Psikolog, psikiyatriye başvurulabilir. Bağımlılık, depresyon, anksiyete gibi durumları ele almak işe yarayabilir.
Teknoloji kullanımını sınırlama stratejileri: "Dijital detoks" planı yapılabilir. Ekran süresi sınırı, belirli saatlerde cihaz kapatılabilir.
Sosyal bağlantıları artırmak: Arkadaş, hobi, dışarı etkinlikleri ayarlanabilir. Kulüpler, gönüllülük, grup aktiviteleri etkili olabilir.
Ev ortamını iyileştirmek: Işık, havalandırma, canlı bitkiler iyi gelebilir. Ortamın ferah ve "dışarı çıkmak isteme" hissi vermesi kişiyi değiştirebilir.