Baş ağrısından kurtulmanın yolları

Baş ağrısı; başın belli bir bölgesinde ya da tümünde, sıkıştırıcı, zonklayıcı ya da batma şeklinde meydana gelen rahatsızlık hissi olarak tanımlanır. Baş ağrısının bir çok sebebi olabileceğini açıklayan Bezmialem Vakıf Üniversitesi

Baş ağrısı, saatler içinde, yavaş yavaş şiddeti artabileceği gibi bir anda da başlayabilir. Saniyeler sürebileceği gibi günler hatta haftalar boyunca da devam edebilir. Baş ağrısına bulantı, kusma, ışığa ve sese karşı hassasiyet eşlik edebilir ve ağrının bu bulgularla birlikte değerlendirilmesi gereklidir. Baş ağrılarının büyük bölümü ciddi hastalıklar sonucu oluşmazken, bazı baş ağrıları hayatı tehdit eden durumlarda meydana gelebilir ve acil müdahale gerektirir.

Baş ağrıları hangi türde karşımıza çıkar? Hangi tip baş ağrısı tehlikelidir?

Baş ağrılarını, birincil ve ikincil baş ağrıları olarak ikiye ayırmak mümkündür. Birincil veya fonksiyonel baş ağrılarında baş ağrısı, altta yatan başka bir hastalığa bağlı değildir. Birincil baş ağrıları migren, gerilim tipi baş ağrısı, nevraljiform baş ağrısı ve küme tipi baş ağrılarını kapsar. En sık görülen baş ağrısı çeşitleri gerilim tipi baş ağrısı ve migren tipi baş ağrısıdır.

En sık görülen baş ağrısı çeşididir. Başın etrafında sıkıştırıcı tipte bir ağrıya sebep olur. Hafif-orta şiddette bir ağrıdır ve başta ağırlık, baskı hissi şeklinde de tariflenir. Beyindeki bir hasara bağlı değildir ve stres, uykusuzluk gibi faktörlerle tetiklenir.

Migren genellikle başın bir tarafında ortaya çıkan zonklayıcı özellikte, şiddetli bir baş ağrısı çeşididir. Bazen başın tamamına yayılabilmektedir. Migrene bulantı, kusma, ışık ve ses hassasiyeti eşlik edebilmektedir ancak bu bulgular her zaman görülmeyebilir. Çok seyrek görülebileceği gibi haftada birkaç kez de tekrar edebilmekte ve ağrı birkaç gün boyunca sürebilmektedir. Bazen ağrı başlamadan hemen önce, ‘aura’ diye isimlendirilen öncü belirtiler migrenin habercisi olabilir. Bu öncü belirtiler; gözün önünde ışık parlamaları, vücudun bir bölümünde uyuşmalar şeklinde olabilmektedir.

Ani başlayan, kısa süreli, sık tekrarlayan elektrik çarpması hissi şeklinde tarif edilen ağrılardır. Soğuğa, kafein ve nikotin gibi maddelere ve dolaşım bozukluklarına bağlı olarak gelişebilmektedir.

Daha çok bahar aylarında ortaya çıkan, günün belirli saatlerinde başlayabilen, çok şiddetli, genelde tek taraflı ağrılardır. Bu ağrılara göz yaşarması ve gözde kızarıklık eşlik ediyorsa, ağrılar sabaha karşı uykudan uyandırıyorsa, bu tipten şüphe edilir. Tamamen ağrısız olan dönemler, 6 ay-1 yıl sürebilir ve bu dönemleri 2-3 aylık ağrılı dönemler takip eder.

İkincil grup baş ağrıları, diğer hastalıkların bir belirtisi olarak ortaya çıkar. Bu hastalıklar; sinüzit, kulak enfeksiyonu, diş hastalıkları, yüksek tansiyon, göz tansiyonu, inme, iyi veya kötü huylu beyin tümörleri, kafa travmaları, beyin dokularını etkileyen enfeksiyonlar ve beyin kanamalarıdır.

Daha önce baş ağrısı öyküsü olmayan bir kişide, ani başlayan ve şiddeti gittikçe artan bir baş ağrısı geliştiyse ya da daha önce baş ağrıları olan bir kişi öncekilerden farklı, şiddetli bir ağrı tarifliyorsa ve bu ağrıya kafa karışıklığı, bilinç kaybı, fışkırır tarzda kusma, yüksek ateş, konuşma ya da görme bozukluğu, vücudun bir tarafında uyuşma ve dengesizlik gibi bulgulardan biri eşlik ediyorsa, kişi mutlaka bir hastanenin acil servisine başvurmalıdır.

Baş ağrısının birçok farklı çeşidi ve farklı nedeni bulunmaktadır. Çoğu baş ağrısı türü, nedene yönelik tedavi gerektirir. Bunun yanında sürekli ve sık ağrı kesici kullanımına bağlı olarak oluşabilen baş ağrıları da bulunmaktadır ve böyle durumlarda daha sonra uygulanan tedavilerin etkileri de düşük olmaktadır. Rastgele ağrı kesici kullanmak yerine hekimin uygun gördüğü tedaviyi uygulamak daha kalıcı sonuçlar doğuracaktır.

Başı zaman zaman ağrıyan ve ilaç kullanmayı sevmeyen kişilere 'Su içmek baş ağrısını geçirir' denilir. Bu tavsiyenin bilimsel bir yanı var mı?

Susuzluk bazen baş ağrılarının ortaya çıkmasında önemli bir etkendir. Yapılan çalışmalarda baş ağrısı olan kişiler, her gün yeterli miktarda su ve sıvı aldığında baş ağrısının sıklığı ve şiddetinde azalma saptanmıştır. Önerilen miktar, günde 2-3 litredir. Ayrıca ağrı sırasında içilen suyun da bu tip baş ağrılarının daha hızlı geçmesini sağladığı bilinmektedir.

Baş ağrısını geçirmek için açlıktan ve uykusuzluktan kaçınmak, günde en az 2 litre su içmek, kafeini dozunda almak, sigara ve alkolden uzak durmak ve düzenli egzersiz yapmak, kişinin alabileceği en kolay önlemlerdir. Yine fazla miktarda ve sık ağrı kesici kullanımından kaçınmak gereklidir. Kapalı ortamda çalışan kişilerde sık görülen gerilim tipi baş ağrılarında, ortam değiştirmek ve açık havaya çıkmak kişiyi rahatlatabilir.

Bazen başa bıçak saplanıyormuş gibi anlık ağrılar oluyor. Bu ne anlama geliyor?

Altta yatan bir neden olmaksızın, zaman zaman başın farklı bölgelerinde, kısa süreli (3-5 saniye) batma, saplanma şeklinde ağrılar ortaya çıkabilmektedir. Bazen bu ağrılar gün içinde birkaç kez tekrarlayabilir. Bu tip ağrılar eğer hep aynı bölgede ortaya çıkıyor ise başka bir neden açısından ayrıntılı inceleme gerekebilir.