Astım hastalığının belirtilerinden birini bile gösteriyorsanız derhal bir doktora başvurmanız tavsiye edilmektedir. Ataklarınız sıklaşmadan doktorun tavsiyesiyle kullanacağınız ilaçlar hem sizin daha iyi hissetmenizi hem de atakların dizginlenmesine yardımcı olacaktır. Astım belirtileri genel olarak nefes darlığı, öksürük, hırıltılı solunum gibi belirtiler gösterebilmektedir. Ailenizde genetik olarak yaygın bir hastalıksa sizde de olma ihtimaline karşı tedbirli davranmakta fayda var.
ASTIM BELİRTİLERİ NELERDİR?
Astımda, akciğerlerdeki hava yollarında kızarıklık, şişlik ve daralma olur; bu durum tekrarlayan solunum şikayetlerinin oluşmasına yol açar.
Aşağıdaki şikayetler varsa astım olup olmadığının değerlendirmesi için bir doktora başvurulmalıdır.
Özellikle gece ya da sabah kötüleşen, fazla miktarda öksürük, hırıltılı solunum, nefes darlığı ve göğüste baskı hissi
Egzersiz sırasında kötüleşen astım belirtileri
Toz, hayvan tüyü, polen, sigara dumanı, hava koşullarındaki değişiklikler ya da belirli ilaçlar gibi tetikleyici faktörlerle ortaya çıkan astım belirtileri. Astım atakları, yavaş yavaş kötüleşen ataklardan, hızla kötüleşen ataklara kadar değişebilir. Aşağıdaki tabloda ciddiyetine göre 3 gruba ayrılan astım atakları yer almaktadır.
ASTIM ATAKLARININ ŞİDDETİ
Belirti
Hafif
Orta
Ağır
Nefes darlığı
Eforla kötüleşir
Konuşurken oturmak zorunda kalınabilir
Dinlenme sırasında gelişebilir, öne eğilme ihtiyacı duyulabilir
Konuşma
Cümle kurulabilir
Kısa cümleler kurulabilir
Kelimelerle sınırlı kalına bilir
Bilinç
Huzursuzluk olabilir
Huzursuzluk genellikle mevcuttur
Çok huzursuz hissedilebilir ve kafa karışıklığı yaşanabilir
Astım atağının şiddeti hafife alınmamalıdır. Hafif geçecek diye düşünülen bir atak ciddi bir atağa dönüşebilir ve hayatı tehdit edebilir.
ASTIMI TETİKLEYEN, ATAK GEÇİRMEYE NEDEN OLABİLECEK FAKTÖRLER NELERDİR?
İç ortam ve dış ortamdaki bazı faktörler astım atağı geçirilmesini tetikleyebilir. Astım ataklarının önlenmesinde aşağıda sayılan tetikleyici faktörlerden kaçınılması önemlidir.
Sigara dumanı
Kedi, köpek gibi tüylü evcil hayvanların derileri, tükürükleri ve idrarları
Akarlar
Egzersiz
Polenler
Küf mantarları:
İç ve dış ortamdaki hava kirliliği, soğuk hava ve bazı besinler
Üst solunum yolu enfeksiyonları ve sinüzit
Geniz akıntısı
Reflü (mide içeriğinin ağıza geri gelmesi)
Stres, aşırı üzüntü, kahkaha
Bazı ilaçlar
Sigara dumanı astım atağı için bir risk faktörüdür. Sigara içen kişilerde, yaşla birlikte akciğer fonksiyonları daha hızlı azalır, astım kontrolü kötüleşir, tedaviye cevap azalır ve astım şiddetlenir. Kendisi sigara içmeyen, ancak sigara dumanına maruz kalan (pasif içici) astım hastalarının da sağlığı olumsuz etkilenir.
Kedi, köpek gibi tüylü evcil hayvanların derileri, tükürükleri ve idrarları
Bu tür hayvan artıkları alerjik etki yaratabilir. Ayrıca, hayvan besleyen kişiler girdikleri ortamlarda da pasif taşıma yoluyla alerjik ortam yaratabilirler.
Akarlar
Halı, örtü gibi tüylü eşyalarda bulunan, gözle görülemeyecek kadar küçük canlılar (akarlar) ve böcekler astımı tetikleyebilirler.
Egzersiz sırasında astım atağı gelişebilir. Buna rağmen astım hastalarının egzersizden vazgeçmemesi önerilmektedir. Astımı kontrol altında olan hastalar spor yapabilir.
Polenler astımın en önemli tetikleyicilerinden biridir.9 Hassas bireylerde polenler göz kaşınması ve burun akıntısına yol açan rinite neden olarak veya doğrudan alerjik etkiyle astım atağını tetikleyebilir.
Nemli ortamlarda üreyen küf mantarları astım belirtilerine neden olabilirler.
ASTIM VE OBEZİTE ARASINDA İLİŞKİ VAR MI?
Son yıllarda tüm dünyada artan obezite (aşırı şişmanlık) ile astım arasında bağlantı bulunmaktadır. Obezite astım ataklarının şiddetini ve sıklığını artırmakta ve tedavisini zorlaştırmaktadır.