Bazı dizi veya filmleri izlerken ekranın başından ayrılamazsınız. Hatta öyle zamanlar olur ki yorgunluk ve uykusuzluğa rağmen arka arkaya on bölüm bitirdiğiniz olur. Bütün gün koltukta, yatakta, oturup 'o herkesin konuştuğu' dizileri aralıksız izlemeye İngilizcede 'binge-watch' deniyor. Aslında bu genel olarak dünyada da var olan bir durum. Peki, aralıksız dizi izlemek ne anlama geliyor? Neden izledikten sonra birçok kişi suçluluk duyuyor?
BBC’de yer alan habere göre The Radio Times'ın anketinde İngiltere nüfusunun yarısı, en az bir televizyon dizisini tek oturuşta 8 saatte arka arkaya izleyip bitirdiklerini söyledi. Bu durum size tanıdık geliyorsa belki suçluluk duygusu da hissettiğiniz oluyordur. Öyleyse bu yazı arka arkaya dizi izleme konusunda size kendinizi daha iyi hissettirebilir.
SİZİ DİZİLERE ÇEKMEK İÇİN İZLENEN YÖNTEMLER
Arka arkaya dizi izlemek kesinlikle sizin suçunuz değil. Birçok dizi ve film platformu sizi dizilere çekmek için özel teknikleri kullanıyor.
TV eleştirmeni ve yayıncı Scott Byran "Bütün bir sezonu bir günde oturup izleyebilirim" diyor. Ama 'arka arkaya dizi izlemenin kazara' başladığını söyleyen Bryan, tüketicilerin buna öncülük ettiğini sözlerle dile getiriyor:
"Yeni bir dizi, film eklendiği andan itibaren çok hızlı çalışıyorlar, hangi fotoğraf daha çok dikkat çekiyor, neden ilgi görüyor, inceliyorlar. Ayrıca her bölümün sonunda hemen kapanış jeneriği giriyor ve ekranı hemen küçültüp üst köşeye alıyorlar ve alt köşede de otomatik olarak bir sonraki bölüm yüklenmeye başlıyor.
"İşte böyle fark etmeden üç saat bir diziye takılıp kalıyorsunuz."
ARKA ARKAYA İZLETMEK İÇİN TASARLANIYORLAR
Televizyon, film, dizi yayın platformlarının sahibi şirketlerin programları da aslında arka arkaya izletmek için tasarladıklarını fark ettiniz mi?
Scott, 'karakter sayısıyla ve olay örgüsüyle denemeler' yaptığı için bazı şirketlerin arasından sıyrılıp öne geçtiğini söylüyor.
Scott, "Normalde bir televizyon kanalında yayınlanacak 60 dakikalık dizi bölümüne kıyasla, sekiz saat arka arkaya izlediğinizde diziyle daha derin bir bağ kuruyorsunuz." diyor.
OLUMSUZ YANLARI DA VAR
Bazı uzmanlar, çok uzun saatler televizyon izlemenin anksiyete ve depresyona neden olabileceği uyarısını yapıyor.
Japonya'daki bilim insanları 2016 yılında bu alışkanlığın, uzun saatler hareketsiz oturma veya yatma sonucu kan pıhtıları oluşabileceği gerekçesiyle 'öldürücü' etkisinin de olabileceğini söylemişti.
Psikoterapist Dr. Hamira Riaz da programları arka arkaya durmadan izlemenin sinir sistemlerimizi de etkileyebileceğini, uyku düzenimize olumsuz etkisi olabileceğini ifade ediyor:
"Arka arkaya izlemek, çok uzun bir süre boyunca kendinizi yüksek ölçeklerde aktif hale getirmeniz anlamına geliyor. Bu durumdan çıkmanız da zaman alır."
Dr. Riaz ayrıca, cinayet gibi şiddet içeren içeriklerin, özellikle de en sevdiğiniz karakterin öldürülmesi gibi durumların, 'sempatik sinir sistemini harekete geçirip' gece uyku düzenini de olumsuz etkileyeceğini söylüyor.
İLİŞKİLERİMİZİ GELİŞTİRMEMİZE YARDIMCI OLABİLİR
Bu biraz tuhaf gelebilir ama okumaya devam ederseniz nedenini anlayacaksınız.
İngiltere'de özellikle gençler arasında popüler olan Love Island programını örnek verelim. Bu programda bekarlar bir takım sınavlardan geçerek kendilerine en uygun kişiyi bulmaya çalışıyor.
Love Island programının başladığı 2019 yılında, İngiltere'de çift terapisine gidenlerin sayısı yüzde 41 oranında arttı.
Dr. Riaz'a göre "Bir diziyi sonuna kadar izlemek için vakit ayırıyorsak aynı zamanda duygularımız ve ilişkilerimizi de düzenleyecek vakti bulabiliyoruz demektir."
Çoğu kişi, ilgi duyduğu televizyon programına karşı bir şekilde duygusal tepki de geliştiriyor. Özellikle favori karakterinin başına bir şey geldiğinde bu ortaya çıkıyor.
Dr. Riaz, "Beyinlerimiz gerçek olaylara karşı aktifleşme ile hayal ürünü olaylara karşı aktifleşme arasındaki ayrımı yapamıyor." sözleriyle açıklıyor bu durumu.
POPÜLER KÜLTÜRE DAİR MUHABBETLERDEN GERİ KALMAMAK
Arka arkaya dizi izleme gerekçelerinden bir diğeri de 'geri kalma korkusu'. Özellikle de yapacak çok fazla aktivitenin olmadığı sokağa çıkma kısıtlamaları döneminde.
İnteraktif 'Binge' adlı şovun yaratıcısı Brian Lobel, "Bir gün 10 saat televizyon izledim üstelik sevmedim de" diyor ve neden arka arkaya program izlendiğini şöyle anlatıyor:
"Halk arasındaki konuşmalara dahil olabilmek için de arka arkaya program izliyor. Sanıyorum, bazı içeriklerden güncel olarak haberdar olmakla ilgili bir aksiyete var, bu da insanları daha çok üst üste program izlemeye teşvik ediyor."
"ÜRETKEN OLMADIĞIMIZ ZAMANLARA DA İHTİYACIMIZ VAR, DOLAYISIYLA SUÇLULUK HİSSETMEYİN"
Brian, arka arkaya program izlemenin yani 'binge-watch' yapmanın olumsuz görülmesine ilişkin şu yorumu yapıyor:
"Arka arkaya program izlemek (binging) olumsuz çağrışımlar da yapıyor değil mi?
"İnsanların ne kadar çok televizyon izledikleriyle ilgili içten içe utandıklarını da gördüm.
"Üretken olmadığımız zamanlarda utandığımız da oluyor ve 'Altı saat televizyon izledim çünkü iş için kullandığımı bilgisayardaki beş farklı pencere dışında bir şeylere bakmam gerekiyordu' da diyoruz."
Eğer siz de arka arkaya dizi, program izleyen milyonlarca kişiden biriyseniz Brian'ın sözleri suçluluk duygunuzun azalmasını sağlayabilir:
"'Arka arkaya kitap okudum' demiyoruz ama doğrusu, bizim kuşağın en iyi yazarlarından bazıları şimdi televizyon için yazıyor. Arka arkaya dizi izlemeyi bırakmanızı söyleyecek son kişiyim."
Dolayısıyla 'binge-watch' yapacaksanız, yani arka arkaya dizi, program izleyecekseniz son dakikasına, son saatine ya da son gününe kadar keyfini çıkabilirsiniz.