ELİF ÇARMAN
Küçük bir hareket, büyük bir sinyal olabilir! Çocuğunuz oyun oynarken, ders çalışırken ya da televizyon izlerken fark etmeden tırnaklarını mı yiyor? Birçok ebeveyn bu davranışı görmezden geliyor ya da zamanla geçeceğini düşünüyor. Oysa uzmanlara göre tırnak yeme, çocuğunuzun iç dünyasında bastırdığı stres, korku ve kaygının sessiz bir yansıması olabilir.
Tırnak yeme davranışı çocuklarda uzun süre devam ederse hem fiziksel sağlık hem de özgüven gelişimi üzerinde kalıcı etkiler bırakabilir. Peki, tırnak yeme ne zaman tehlikeli hale gelir, hangi sinyaller dikkate alınmalıdır? Merak edilen tüm detayları, konunun uzmanına sorduk.
Elif Çarman'a açıklamalarda bulunan Çocuk Sağlığı Hastalıkları ve Gelişimsel Pediatrist Uzm. Dr. Reyhan Tamer, çocuklarda tırnak yeme davranışının sebep olabileceği durumlar hakkında bilgi verdi.
Tırnak yiyen çocuklar ne zaman uzmanlara danışmalı?
Çocuklarda tırnak yeme davranışı oldukça yaygın davranışsal bir durumdur. Erkek çocukluk döneminde görülme sıklığı %20' ler de iken ergenlik döneminde %50' lere kadar artar. Genellikle anksiyete, stres, sıkılma, taklit etme gibi nedenlere dayanır. Ancak bu davranışın her zaman bir gelişimsel bozukluğa işaret ettiğini söylemek doğru değildir.
Ailelerin aşağıdaki durumlarda bir uzmana başvurması önerilir:
* Tırnak yeme davranışı sürekli ve yoğun şekilde devam ediyorsa (örneğin tırnak yatağına zarar veriyorsa, kanama ve enfeksiyona neden oluyorsa)
* Çocukta stres, kaygı, korku gibi duyguların yoğun gözlemlenmesi (örneğin okul fobisi, ayrılma kaygısı)
* Yeme, uyku, tuvalet alışkanlıklarında bozulmalar eşlik ediyorsa. Bu durumda tırnak yeme davranışı ciddi bir kaygının ilk belirtisi olabilir
* Davranış diğer tekrarlayıcı davranışlarla birlikteyse (saç yolma, diş gıcırdatma, kendini çiğneme gibi)
* Çocuk sosyal ilişkilerde zorlanıyor veya göz teması kurmakta zorlanıyorsa
Dirençli tırnak yeme davranışı, evde aynı davranışı yapan birini sıklıkla ebeveyni taklit etmek için yapılabildiği gibi, altta yatan anksiyete bozukluğu, Obsesif Kompulsif Bozukluk ya da gelişimsel bozuklukların belirtisi olabilir ve değerlendirme gerekir.
Çocuklarda tırnak yeme alışkanlığı nasıl bıraktırılabilir?
Bu davranış genellikle davranışçı yöntemlerle bıraktırabilir. Çocuklar işbirliği için olmak en önemli ayrıntıdır. Çocuk bu davranışı bırakmayı istediğinde kalıcı olarak bırakmak daha kolaydır.
Adım adım Tırnak Yeme Davranışı bıraktırma yöntemleri
Nedenlerini Anlamak
Çocuğun ne zaman ve hangi durumlarda tırnak yediğini gözlemleyin. (Sıkıldığında mı? Kaygılı olduğunda mı?)
Dikkatini Dağıtmak
Ellerini meşgul edecek stres topu, oyun hamuru, kalem çevirmek gibi aktiviteler sunun.
Pozitif Pekiştirme
Tırnak yemediği günlerde ödül sistemleri oluşturun (küçük çıkartmalar, övgüler gibi).
Rutin ve Güvende Hissetmesini Sağlamak
Düzenli uyku, sağlıklı beslenme ve stres azaltıcı rutinler, kaygı kaynaklarını azaltabilir.
Acı oje ya da tırnak koruyucu ürünler
Tıbbi olmayan ama davranışı caydırıcı yöntemlerdir. Ancak sadece davranışın nedeni anlaşılırsa işe yarar. Bazen bu tür ürünler çocuklarda iştahsızlıkta yapabilir
Gerekirse Profesyonel Destek
Altta yatan kaygı bozukluğu ya da stres kaynağı varsa, çocuk psikoterapisi ya da oyun terapisi çok etkili olabilir.