Rusya'dan Kuzey Kıbrıs'a, İngiltere'den Filipinler'e Diyanet İşleri Başkanlığı ve gelirini bağışların oluşturduğu Diyanet Vakfı'nın yaptırdığı veya yapım aşamasında olan çok sayıda cami var.Türkiye Diyanet Vakfı'nın faaliyet raporları ve kamuoyu açıklamalarında yer aldığı kadarıyla, yurt dışında son dönemde inşa edilen ya da yapım aşamasında olan cami projelerinin maliyeti yarım milyar dolara kadar ulaşıyor.
ORTA ASYA'NIN EN BÜYÜK CAMİSİ
Diyanet İşleri Başkanlığı ve Türkiye Diyanet Vakfı tarafından Kırgızistan'ın başkenti Bişkek'te yaptırılan, Bişkek Cumhuriyet Merkez İmam Serahsi Camii, Eylül 2018'de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın katılımıyla açıldı. Bu caminin Orta Asya'nın en büyük camisi olduğu belirtiliyor. 2012 yılında yapımına başlanan ve 20 bin kişiyi barındırabilen bir ibadet alanına sahip caminin yapım maliyeti, 35 milyon doları buldu. Erdoğan, caminin açılışı sırasında yaptığı konuşmada, "Camimiz ve külliyesi, Anadolu ve Orta Asya arasında geçmişte varolan din, dil, tarih, kültür ve muhabbetin inşallah yeniden yeşermesine vesile olacaktır. Büyük emeklerle altı yılda ortaya çıkan bu eser Türk halkından Kırgız halkına bir hediye olarak asırlarca Orta Asya'nın kalbinde baki kalacaktır" açıklamasında bulundu.
BALKANLAR'DA CAMİ, ORTA ASYA'DA OKUL MEFHUMU ÖNEMLİ
Türkiye sadece cami yapımıyla yetinmedi özellikle Balkanlar'da Osmanlı dönemine ait hanları, hamamları, kervansarayları da yenilendi.
TOPLAM 102 CAMİ YAPILDI
Diyanet İşleri Başkanlığı'nın girişimiyle 1975 yılında kurulan Türkiye Diyanet Vakfı (TDV), bugüne kadar farklı büyüklük ve kapasitelerde yurt dışında 103 cami yaptırdı.
"Diyanet İşleri Başkanlığı'nın faaliyetlerine destek olmak, din hizmetlerinin daha geniş kitlelere ulaştırılması ve dini hizmetlerde görev alacak neslin yetiştirilmesi" amacıyla kurulan TDV'nin internet sitesinde yer alan bilgilere göre, son dönemde yurt dışında 22 cami açıldı, Suriye'de 270 caminin onarımı sağlandı.
Türkiye'de bin şubesi olan ve dünyanın 145 ülkesinde faaliyet gösteren bir sivil toplum kuruluşu olan TDV, Türkiye'de ve yurt dışında yaptırdığı camilerin yanı sıra eğitim alanında, insani krizlerin yaşandığı bölgelerde ve su kuyularının yapımı gibi alanlarda da projeler yürütüyor. Diyanet İşleri Başkanlığı'nın 2016 yılında yayımladığı "2017-2021 Strateji Planı"nda "yurt dışında cami ve görevli sayısını artırmak" tanımlanmış bir strateji olarak bulunuyor.
YAPIM MALİYETİ EN YÜKSEK OLAN CAMİ RUSYA'DA
Türkiye Diyanet Vakfı'nın "Camiler Hamilik Dosyası" adındaki raporunda, vakfın cami inşaatı alanında Diyanet İşleri Başkanlığı ile işbirliği yaptığı vurgulanıyor. Raporda Türk Cumhuriyetleri ile başlanan yurt dışı cami faaliyetlerinin, Kırım, Kafkasya, Balkanlar, Afrika, Asya Pasifik ve Güney Amerika ile sürdüğü, bugün ise "ezan sesine hasret Müslümanlar için ABD, İngiltere, Rusya, Haiti, Belarus gibi ülkelerde sevgi mekânları camiler inşa edildiği" ifade ediliyor.
"Türkiye'de ve yurt dışında cami inşasının bayraktarı" olduğunu belirten TDV, bu durumu şu şekilde açıklıyor:
"İslam medeniyetinde önemli bir yere sahip olan vakıf kültürü, camilerin inşası ve yaşatılmasında bugüne kadar öncü olmuş, bu durum özellikle Selçuklu ve Osmanlı Devleti döneminde zirve noktaya ulaşmıştır. Günümüzde vakıf geleneğinin sağlam bir halkasını teşkil eden Türkiye Diyanet Vakfı da kurulduğu günden bu yana yurt içinde ve yurt dışında yaptırdığı cami ve eğitim binalarıyla bu kutlu geleneği sürdürmüştür."
Vakfın bu raporunda ve diğer kamuoyuna açık belgelerinde yer alan cami yapım maliyetleri aşağıdaki tabloda görüldüğü gibi derlendiğinde, yapım maliyeti en yüksek caminin 170 milyon dolar ile Rusya'da inşa edildiği görülüyor. Bu camilerin toplam maliyeti ise 493 milyon TL'ye ulaşıyor.
(BBC)