Gülcan Tezcan
Türkiye Maarif Vakfı ve Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) tarafından Cumhuriyet'in 100. yılına armağan olarak hazırlanan Türk Maarif Ansiklopedisi tamamlandı. Alanında uzman yazar ve akademisyenlerin telif ettiği maddelerden oluşan eser toplam 6 cilt ve 3 bin 120 sayfadan oluşuyor. Ansiklopedinin Üsküdar'daki Türkiye Maarif Vakfı merkezinde gerçekleşen tanıtım toplantısında konuşan Türkiye Maarif Vakfı Başkan Vekili Prof. Dr. Ahmet Emre Bilgili, telif olarak daha önce eğitim ansiklopedisi yapılmadığını ve bu eksiği gördükleri için çalışma başlattıklarını kaydetti. "Bu coğrafyanın, bu medeniyetin çok büyük bir eğitim birikimi var. Bu eğitim birikimini derli toplu şekilde, ansiklopedi olarak ortaya koymak istedik." diyen Bilgili, dört yıldır üzerinde çalıştıkları eserde çok fazla emek ve birikim olduğuna dikkati çekti.
Maarif Vakfı'nın küresel bir eğitim kuruluşu olduğunu hatırlatan Bilgili, "Ansiklopedik bilginin en değerli yanı güvenilir olmasıdır. Güvenilir olmasının altında o bilginin subjektif olması yatar, kaynakları yatar. Birçok istasyondan geçerek çok daha sağlam bilgi haline gelmesi yatar. Bunun için de güvenilirlik derecesi son derece yüksektir. Biz eğitim birikimimizi kişiler, eserler, kavramlar ve şehirler üzerinden ele alarak ortaya koyduk. Türkiye Maarif Vakfının, Türkiye Bilimler Akademisi'yle birlikte son derece stratejik bir iş başardığını tevazu yapmadan söylüyoruz." şeklinde konuştu.
TÜBA Başkanı Prof. Dr. Muzaffer Şeker de konuşmasında ortaklaşa iş yapmanın kolay olmadığını ancak zor bir işin sonunu görmenin büyük mutluluk verdiğini belirtti. Şeker, "Uzun bir yolculuktu. Ortaya konan eserin kalıcı olması ve bunun bereketlenmesi, hepimizin öbür dünyadaki defterine de katkı sunacak bir eser olması bizleri ziyadesiyle mutlu ediyor." dedi. Şeker, eseri teknolojik gelişmeler eşliğinde herkesin istifadesine sunacaklarını kaydetti.
Türk Maarif Ansiklopedisi Bilim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Azmi Özcan da eserin arkasında 40 yıllık bir İslam Ansiklopedisi, 4 bin yıllık da bir tarih olduğunu vurguladı. Özcan, "Eğer varlık âleminde var olmak istiyorsanız yaşadığınız zaman ve mekanın mührünü sizin basmanız lazım. Eğer bu adı siz koymazsanız coğrafyayı vatan yapamazsınız. Türkistan'ınız Orta Asya olur, bulunduğunuz yer Orta Doğu olur, zamanınız Greenwich olur. Türk milleti, biz Müslüman Türklerin yeryüzüne varlıklı olmak için değil var olmak için geldiğimizi düşünüyorum. Var olmak istiyorsak iz bırakacağız. Bir milletin ansiklopedisi yoksa, atlası yoksa, kurucu metinlerini her yeni nesil için yeniden nakşetmiyorsa bu yarışı sürdürebilmesi mümkün değil." diye konuştu. Maharetin eseri yaşatmakta olduğunu kaydeden Özcan, gece-gündüz bu eser için mesai harcayanlara teşekkür etti.
Toplantıya, İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürü Hüseyin Keskin, eski Milli Eğitim Bakan Yardımcısı Prof. Dr. Osman Sezgin, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Süleyman Kızıltoprak, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Semih Aktekin, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Nevzat Şimşek, yazar Beşir Ayvazoğlu, yazar İskender Pala ile vakfın mütevelli heyeti üyeleri katıldı.Konuşmaların ardından bilim kurulu üyelerine teşekkür beratı verilen toplantı, aile fotoğrafı çektirilmesiyle sona erdi.
Yaklaşık 700 yazarın telif ettiği 1300 maddeden oluşan, Türklerin tarih boyunca eğitim alanında ortaya koydukları birikimi bilimsel metotlarla inceleyerek günümüz dünyasının eğitim anlayışına katkıda bulunmayı hedefleyen ansiklopedi, alanındaki ilk ve en kapsamlı yayın olma özelliğini taşıyor. Eserde maddeler eğitim bilimleri, eğitim tarihi, kültür ve medeniyet alanlarında ele alındı ve beş kategoride toplandı. Kavramlar, eserler, kurumlar, kişiler, şehir, olay ve dönemler ansiklopedinin ana çerçevesi oldu. Kavramlar kategorisinde dünya eğitim tarihinde derin etkisi olan Türklere ait kavramlar ortaya konuldu. Türk eğitim dünyasının, kendi geçmişinde yeni nesillere öz güven verecek çok sayıda özgün kavram üretebildiği gösterildi.
Eserler kategorisinde kültür ve medeniyeti oluşturan eğitim içerikli temel kaynaklara yer verilirken, kurumlar kategorisinde Türk kültür ve eğitim dünyasının tarihin bilinen en eski dönemlerinden 21. yüzyıla kadar meydana getirdiği kurumlar yer aldı. Kişiler kategorisinde ise eğitim tarihinin önde gelen şahsiyetleri tanıtıldı ve kendi kültürel çevresinin yanında insanlık tarihine hayatı ve eserleriyle örnek olmuş isimler seçildi. Şehir, olay ve dönemler kategorisinde ise Türk eğitim ve kültür tarihinin önemli şehirlerinin yanında, eğitimle ilgili önemli gelişmeler ve iz bırakan dönemler ele alındı. Türk Maarif Ansiklopedisi www.turkmaarifansiklopedisi.org.tr adresinde yayına açılırken, gelecek dönemde dijital versiyonda maddeler güncellenmeye devam edecek.