MERVE YILMAZ ORUÇ
29 Ekim Cumhuriyet Bayramı kutlamaları başladı. Yarın 101 yaşına girecek olan Cumhuriyet coşkusu ülke genelinde yaşanırken bir yandan da başta Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşları olmak üzere bu mücadelede şehit olan askerlerimiz anılıyor. Bu kapsamda yapılacak kültür sanat etkinliklerinden bazılarını sizler için derledik.
İstanbul Atatürk Kültür Merkezi (AKM)'nde, 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı haftasında operadan baleye, tiyatrodan konsere birçok etkinlikle bayram coşkusu yaşanacak. Kutlamalar İstanbul Devlet Türk Müziği Topluluğu'nun AKM Müzik Platformu'ndaki "Cumhuriyet Bayramı Konseri" ile bugün 19.00'da başlayacak. İstanbul Tarihi Türk Müziği Topluluğu'nun "Şahitleriyle Cumhuriyetimiz, Cumhuriyetin İlanına Tanıklık Eden Bestekarların Eserleri" konseri ise yarın 20.00'da AKM Tiyatro Salonu'nda olacak. Konserde, Cumhuriyet'e ilanına tanıklık eden ünlü bestekârların eserleri seslendirilecek. Sanat yönetmenliğini İhsan Özer'in gerçekleştireceği, mehter başı Şükrü Alkan'ın yer alacağı özel konser, Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarına ithaf edilecek.
Bu özel haftada ilk Türk operası "Özsoy" da sanatseverle buluşacak. İstanbul Devlet Opera ve Balesi, ilk Türk operası olan "Özsoy"u Cumhuriyet Bayramı haftasında AKM Türk Telekom Opera Salonu'nda sahneleyecek. Ahmed Adnan Saygun'un bestesi olan opera hem müzikal hem de dramatik açıdan zengin bir içeriğe sahip. İlk kez 1934'te, Mustafa Kemal Atatürk'ün direktifleriyle İran Şahı Rıza Pehlevi'nin Türkiye ziyareti için sahnelenmiş olan eser, iki ülke arasındaki yakınlaşmayı simgeliyor. Opera, orkestra şefi Hasan Niyazi Tura'nın önderliğindeki İstanbul Devlet Opera ve Balesi tarafından sahnelenecek. İstanbul Devlet Opera ve Balesi Özsoy Operası, 29 ve 31 Ekim'de 20.00'da Türk Telekom Opera Salonu'nda sahnelenecek.
Yapı Kredi Bomontiada, 23 Ekim – 30 Kasım tarihleri arasında "Cumhuriyetin Sanatçı Ailesi; Işık Senfonisi" sergisine ve Oylum Öktem'in bir bağ niteliğindeki "Bir Çağın Kapanışı; Yeniden Doğuş" adlı beşinci kişisel sergisine ev sahipliği yapıyor. Oylum Öktem'in yirmi yıl boyunca üzerinde çalıştığı; Cumhuriyetimizin kuruluşundan günümüze kadar, heykel, müzik, edebiyat ve resim sanatlarının gelişimine önemli katkılar sunan sanatçı ailesinin arşivi ''Cumhuriyetin Sanatçı Ailesi: "Işık Senfonisi'' tarihte ilk kez sergileniyor. Fotoğraflar, kristal lambalı piyano, tablolar, heykeller, eskizler ve arşiv belgelerinden oluşan sanatla örülü yüksek bir yolculuğa davet eden sergide, geçmiş diye nitelendirilen, sanatla yükselen zarif mücadelelerin tüm çağlarda yaşanacak değerler olduğu bilgisi yeniden hatırlanıyor.
Oylum Öktem'in beşinci kişisel sergisi "Bir Çağın Kapanışı; Yeniden Doğuş" ise sanatçının 25'i aşkın heykel, fotoğraf ve video çalışmasından oluşuyor. Öktem iki sergi arasındaki bağı ise şöyle aktarıyor: ''Atalarıma geleceğe aktardıkları bilinçlerine bir bağ olarak her daim minnet duydum. Benim de yüzlerini görmeyeceğim gelecek kuşaklara aktarım çabamda sevincim kendimden öte, sonsuz akışa inançtan. Bu süreç, sanatın ve bilincin yüksek varlığını sürdürdüğünü gösterdi. Kuşaktan kuşağa bugüne, bana, geleceğe ulaştı. Ne mutlu bize, hepimize...'' Sergiler, Yapı Kredi Bomontiada Galeri ve 4.Kat'ta her gün 11.00 – 19.00 saatleri arasında ziyaret edilebilecek.
Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün çocukluğunu anlatan dört filmlik animasyon serisinin ilk ayağı olan 'Mustafa' filmi, 25 Ekim'de vizyona girdi. Atatürk'ün çocukluğuna, eğitim hayatına, çocukluk hayallerine, büyüyüp yetiştiği çevreye odaklanan ilk film ile özellikle çocuklar, Atatürk'ü ilk kez animasyonla izleme fırsatı buluyor. Yetişkinlerin de seyir zevkine uygun bir şekilde yapılan 'Mustafa' filmi, Atatürk'ün henüz sadece "Mustafa" olduğu ilk on iki yılı kapsayan dönemde izleyenleri hayatın iniş-çıkışları arasında kendi yolunu arayan ve bir hayale tutunduktan sonra kararlılıkla hareket edip vazgeçmeyen bir çocuk karşılıyor. Yaşananlar aslını yansıtacak şekilde kronolojik olarak aktarılırken Mustafa'yı "Kemal Atatürk" yapan bazı özelliklerin gelişim sürecine 19. yüzyılın son çeyreğine ait Selanik atmosferi eşlik ediyor.
'Bir Cumhuriyet Şarkısı' da 25 Ekim'de vizyona giren ve Cumhuriyet'in 101. Yılı için özel olarak hazırlanan filmlerden biri. Atlas 1948 de 29 Ekim günü "Bir Cumhuriyet Şarkısı"na ev sahipliği yapacak. 1930'lu yılların Türkiye'sinde, bir avuç genç, yetenekli ve azimli insanın, önlerindeki tüm engellere rağmen çiçeği burnunda bir ülkede sanat devrimini gerçekleştirmek için verdikleri çabayı konu edinen "Bir Cumhuriyet Şarkısı" Atlas 1948'de gösterimde olacak. Film; 29 Ekim'de 12.00 / 15.00 / 18.00 / 20.30 ve 31 Ekim'de de 12.00 / 15.00 / 18.00 / 20.30'da seyirci ile buluşacak. Atlas 1948'de seyirciyle buluşan yönetmenliğini Yağız Alp Akaydın'ın yaptığı dram filmi; Salih Bademci, Ertan Saban, Ahmet Rıfat Şungar, Birce Akalay, Melis Sezen, Emre Karayel, Bensu Soral ve Okan Yalabık gibi başarılı oyuncuları aynı yapımda buluşturuyor. Atlas 1948 Fuaye Alanı'nda, 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı'nda Atatürk'ün sevdiği şarkılardan oluşan müzik yayınları da Cumhuriyet coşkusunu doruğa çıkaracak.
29 Ekim yaklaşırken Altınbaş Üniversitesi Yayınlarından, "Cumhuriyet'in 100. Yılına Armağan Kitapları" serisinin, "Özgürlüğün Dansa, Dansın Özgürlüğe Yolculuğunda Atatürk" adlı kitabı yayınlandı. Kitabın yazarı Altınbaş Üniversitesi Ortak Dersler Bölümünden Öğretim Üyesi Dr. Gülhan Seyhun eserde Atatürk'ü çok yönlü olarak ele alıyor. Atatürk'ün kişiliği, barışa yönelik hizmeti, çocuk, hayvan ve ağaç sevgisi, komutanlığı, milliyetçiliği ve en çok da toplumsal cinsiyet eşitliğine dair verdiği mücadele, yazarın öz yaşamıyla kesiştiği noktalarla veriliyor. Kitapta devlet yönetiminde söz sahibi liderlerin dünyaya bakış açıları ve kadın algılarıyla ilgili söz, tutum ve davranışlarının, kadının toplumdaki yerini belirlemede etkili olduğu vurgulanırken Atatürk'ün özlemleri ve kadın algısıyla şekillenen bilinçli çabalarının, Türk kadınını nasıl görünür kıldığı gözler önüne seriliyor.
Gazi Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde ve Türk milletinin seferberliği ile kurulan Türkiye Cumhuriyeti'nin 101. yıl dönümü için hazırlanan birbirinden özel içerikler 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı'nda TRT'nin televizyon ve radyo kanallarında izleyici ve dinleyiciyle buluşacak. Anıtkabir'deki atmosfer canlı yayınlarla izleyenlerle paylaşılacak. "Alişan ile Hayata Gülümse 29 Ekim Özel" programı günün anlam ve önemi ile ekranlarda olacak. Yerli imkânlarla geliştirilip üretilen ilk Genel Maksat Helikopteri "Gökbey"in maksimum irtifada yapılan çift ve tek motorlu test süreçleri ilk kez "Oyunbozan: Gökbey" belgeseliyle izleyici ile buluşacak. İstiklal Yolu ''Büyük Taarruz'' programı ile tarihi kaynaklardan gün ışığına çıkmamış notlar, zafere giden yolun kırılma anları ve Mustafa Kemal Paşa komutasındaki ordunun destansı zaferiyle tarih, TRT 1 ekranlarında yeniden canlanacak. Tören birliklerinin TBMM önünden, Ulus 1. Meclis'e kadar yapacakları tören yürüyüşü "29 Ekim Cumhuriyet Bayramı Özel" programında canlı yayınla ekranlara gelecek. "Lingo Türkiye 29 Ekim Özel" bölümü ile Cumhuriyet'in önemini gerek konuşmalarla gerek kelimelerle hem eğlenceli hem de coşkulu bir yarışmayla seyirci ile buluşturacak. Dünyanın en iyi zırhlı amfibi hücum aracı ZAHA'nın hikâyesi, Türkiye Yüzyılına yakışır bir tarihte, 29 Ekim Salı günü saat 19.30'da "Oyunbozan: Zaha'' belgeseliyle TRT 1, TRT Türk, TRT Belgesel, TRT 2, TRT Avaz ve TRT Kurdi'de ortak yayınla ekranlara gelecek.
TRT Haber'de ise "29 Ekim Özel Yayını" ile TBMM önünden canlı yayınlarla farklı illere bağlanılarak Cumhuriyet ruhu taçlandırılacak. TRT Türk ve TRT Avaz, "Anıtkabir'den canlı yayınlarla Cumhuriyet'in 101. yıl kutlamalarını ekranlara getirecek. "Ulus'ta Cumhuriyet", Kıymetli Bir Bina Öyküsü" ve "Büyük Taarruz" gibi önemli içerikler TRT Avaz'da ekranlara gelecek. Türkiye'nin en büyük askeri gemisi TCG Anadolu'nun gurur dolu öyküsü "Oyunbozan: TCG Anadolu" belgeseli ile TRT Türk'te olacak. İstiklal Savaşı'ndaki mücadelesi ve savaş sonrasında Türkiye'nin ilk yerli savaş uçağını yapmak için ortaya koyduğu dirayet "Savunma Sanayinin Yalnız Dehaları: Vecihi Hürkuş", belgeseliyle TRT Türk ekranlarında olacak.
TRT 2 ekranlarında da "Cumhuriyet ve Toplumsal Bellek", Tarihin Ruhu "29 Ekim", "Karalama Defteri", "Cumhuriyet Bayramı Özel Konseri", Tarihin Ruhu "1937 Cumhuriyet Bayramı" ve Tarih Söyleşileri "Cumhuriyet Bayramı Özel" programları izleyiciyle buluşacak. TRT Belgesel'in yeni programı "Yüzyılımdaki Cumhuriyet" belgeseli ve "İstiklal Yolu Büyük Taarruz" 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı'nda ekranlarda olacak. TRT Çocuk tarafından 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı'na özel olarak hazırlanan "Eymen ile Çimen", "Dedektif Reptır", "Ekip: SİBERAY" ve "Pırıl" yapımları minik izleyicileriyle buluşacak.