AA
Giresun Mebusu Hakkı Tarık Bey ve dört arkadaşı, 1933 yılında Cumhuriyet'in 10'uncu yılı için Meclis'e kanun teklifi vererek, günün anlamına ilişkin özel bir tören yapılmasını istedi. Bu kapsamda bir komisyonun kurulması, Cumhuriyet'in 10'uncu yıldönümünün 3 gün boyunca kutlanması, resmi tatil ilan edilmesi gibi birçok ayrıntının yer aldığı kanun teklifi 26 Haziran 1933'te Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
BAŞARILAR ANLATILSIN
Törenin hazırlıkları devam ederken, komisyon bir taraftan da Cumhuriyet'in 10 yıllık başarı öyküsünü ve devrimlerden duyulan mutluluğu anlatacak bir marşın yazılmasının uygun olacağı görüşünde birleşti. Hazırlanacak marşta, Türkiye'nin yükselme yolunda 10 yılda kat ettiği büyük mesafelerin anlatılması ve Türk inkılabının her şeyden üstün tutulduğunun gösterilmesi istendi, birkaç şairden, bu özelliklerde bir marş hazırlaması talep edildi. Komisyon, sözlerini Behçet Kemal Çağlar ve Faruk Nafiz Çamlıbel'in yazdığı, bestesini Cemal Reşit Rey'in yaptığı "10. Yıl Marşı"nı uygun buldu.
ATATÜRK DE ORADAYDI
Türk halkının kalbine ilmek ilmek işlenen marş, Cumhuriyetin 10'uncu yıl kutlamaları kapsamında büyük coşkuyla seslendirildi. Mustafa Kemal Atatürk'ün katıldığı Ankara Hipodrom'da düzenlenen Cumhuriyet Bayramı kutlamalarında orkestra tarafından çalınan marşa herkes coşkuyla eşlik etti. Cumhuriyet'in ilanının 10'uncu yılına denk gelen 29 Ekim 1933'teki Cumhuriyet Bayramı törenlerine ilişkin görüntüler Kültür ve Turizm Bakanlığı Sinema Genel Müdürlüğü arşivinde yer alıyor. Görüntülerde, 10. Yıl Marşı'nın seslendirildiği bir bölüm de bulunuyor. Arşivdeki kayıt, "Çıktık açık alınla on yılda her savaştan / On yılda on beş milyon genç yarattık her yaştan / Başta bütün dünyanın saydığı başkumandan / Demir ağlarla ördük anayurdu dört baştan" dizelerinin ardından kesiliyor.
'MANEVİYATI ÇOK YÜKSEK'
Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası (CSO), arşivde yarım kalan marşı, 90 yıl sonra tamamladı. İzleyenler, şef Cemi'i Cem Deliorman'ın yönettiği orkestra tarafından seslendirilen 10. Yıl Marşı'na eşlik etti, uzun süre ayakta alkışladı. Deliorman, "Maneviyatı çok yüksek, gurur verici, böyle bir tarihi anın parçası olmaktan mutluyuz" dedi.