Özgül Öztürk
Pandemi döneminde artan esnek çalışma talebi ve ek gelir arayışı doğrudan satış sektörünün istikrarlı bir şekilde büyümesini sağladı. 2022 yılı itibarıyla dünyada 186 milyar dolarlık büyüklüğe ulaşan doğrudan satış sektörü, 128 milyona yükselen girişimci sayısıyla yüzde 1.5 oranında büyüme hızına ulaştı. Türkiye'de doğrudan satışın gelişmesi için 28 yıldan bu yana çalışmalarını sürdüren Doğrudan Satış Derneği (DSD) sektöre dair içgörülerini ve gelecek yıldan beklentilerini paylaştı.
ÇİFT HANELİ BÜYÜYECEK
DSD üyesi olan Amway, Avon, Farmasi, Forever, Herbalife Nutrition, Huncalife, Kyäni, LR Health & Beauty, Oriflame, Tupperware şirketlerinin genel müdürlerinin de katılımıyla düzenlenen toplantıda sektörün nabzı tutuldu. Sektörde daha fazla kişiye iş fırsatı yaratmak hedefiyle yola çıktıklarını ifade eden Doğrudan Satış Derneği Başkanı Ediz Haksal şunları kaydetti: "Türkiye sektörde, AB ülkeleri arasında büyüme oranında pozitif ayrıştı. Doğrudan satış sektörü AB'de 2021 yılında yüzde 3 büyüme göstermişken Türkiye'de ciro bazlı büyüme bir önceki yıla kıyasla yüzde 24,4 artarak 2021 yılında 3,5 milyar TL'ye ulaştı. Hedeflerimiz doğrultusunda 2022'de geçen yılın rakamlarını koruyan sektörün, 2023'te çift haneli büyüyeceğini öngörüyoruz. Her yıl çift haneli büyüme rakamlarını yakalıyoruz. Bu durumun 2030 yılına kadar da sürmesini bekliyoruz. Ayrıca; 2030 yılı itibarıyla 10 milyon doğrudan satıcı yani mikro girişimciye ulaşacağız."
YÜZDE 70'İ KADIN
Doğrudan satış sektörünün mikro girişimciliğin ülkemizde liderliğini yaptığını belirten Ediz Haksal, sektörde çalışan 1.5 milyon kişinin yüzde 70'inin kadın girişimclerden oluştuğunu söyledi. Doğrudan satıştaki toplam harcama artışının ise yüzde 35'i wellness (zindelik), yüzde 25'i kozmetik ve kişisel bakım ürünleri ile yüzde 16'sı ise ev alet ve gereçlerinden geldi. İnternet üzerinden alışverişin sektör için büyük bir güç olduğuna dikkat çeken Haksal, "Bu alana daha çok yatırım gündemimizde. Ancak internet satışları sosyal satışı olumsuz etkilemeyecektir" dedi.
Z KUŞAĞI SEKTÖRE ÇEKİLECEK
Doğrudan satış yapanları yalnızca bir satış temsilcisi olarak değil mikro girişimci olarak konumlandırdıklarını belirten Haksal, mikro girişimciliğin, pandemide artan esnek çalışma talebi ve ek gelir arayışının artması gibi sebeplerle sektörün istikrarlı büyüme trendini yakaladığının altını çizdi. Uzun vadede geleceğin mikro girişimcileri olarak derneğin radarında Z kuşağı olduğunu belirten Ediz Haksal, şunları söyledi: "Z kuşağı kendi işinin sahibi olmayı, çalışma saatlerini kendi ayarlamayı çok önemsiyor. Bizim mikro girişimci tanımımızla da çok uyumlu olan bu beklentileri bir araya getirmeyi hedefliyoruz."
GİRİŞİMLERE 3. ÇEYREKTE 113 MİLYON DOLAR YATIRILDI
KPMG Türkiye M&A ve 212 ekipleri tarafından hazırlanan "Türkiye Startup Yatırımları" raporuna göre küresel startup yatırımları 2022 yılının üçüncü çeyreğinde ikinci çeyreğe kıyasla yüzde 33 düşüşle 81 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu aynı zamanda 2020 yılının birinci çeyreğinden bu yana görülen en düşük çeyrek dönem yatırım miktarı da oldu. 2022 yılının üçüncü çeyreğinde dünya çapında toplam 37 girişim unicorn oldu.
YÜZDE 25'İ START-UP'LARA
Küresel ekonomide yaşanan yavaşlama ve yatırımlardaki düşüşe paralel olarak benzer durum Türkiye'deki startup ekosisteminde de görüldü. Türkiye'de 2022 yılı üçüncü çeyreğinde toplam işlem hacmi ikinci çeyreğe kıyasla yüzde 19 düşüşle 113 milyon dolar olarak gerçekleşti. Toplam işlem hacminin yüzde 33'ünü oluşturan ileri aşama yatırımları başı çekerken tohum aşaması yatırımlar yüzde 28'lik payla onu takip etti. Start-up satın alımları toplam işlem hacminde önceki çeyreklere kıyasla daha büyük bir paya sahip olsa da 2022 yılının üçüncü çeyreğinde yüzde 25'lik bir pay aldı.