Akşam Gazetesi
Bir dijital medya platformu olan Netflix, bugün sadece insanların eğlenerek vakit geçirdikleri bir mecra değil. İdeolojik ve siyasi etkisi, beklenenin çok ötesinde. Platformun algoritmaları, veri işleme teknikleri ve içerik seçimleri, küresel siyaset sahnesinde bu dönüşümü açık bir biçimde ortaya koyuyor. Örneğin Netflix'te Filistin lehine bir içeriğe rastlamak neredeyse imkansız. Bu durum, platformun ideolojik eğiliminden bağımsız değil.
NEOLİBERAL KAPİTALİZM
Netflix, aynı zamanda neoliberal kapitalizmin bir yaşam biçimi olarak benimsenmesinde merkezi bir konumda yer alıyor. Bu anlamda kültürel normların ve değerlerin küresel bir izleyici kitlesi üzerinde şekillenmesine de katkı sağlıyor. Dünya genelinde 270 milyon, Türkiye'de ise yaklaşık 4 milyon aboneye sahip olan platform, geniş kitlelere ulaşma kapasitesiyle kültürel etkilerin ve ideolojik temsillerin yayılmasını hızlandıran bir güç olarak öne çıkıyor. Bu nedenle, Netflix'in ülkelerin, toplumların ve kültürel imajların inşasında oynadığı rol göz ardı edilmemeli.
Dr. Muhammed Ersin Toy'un Çizgi Kitabevi tarafından okura sunulan 'Netflix ve Türkiye' isimli kitabı işte bu derin meseleyi ele alıyor. Kitap, Netflix'in orijinal yapımı olan 23 Türk dizisinin, Türkiye'de öğrenim gören ve Yurt Dışı Türkler ve Akraba Toplulukları Başkanlığı tarafından burs verilen 36 uluslararası öğrenci tarafından nasıl alımlandığını araştıran doktora çalışmasına dayanıyor. Öğrencilerin gözünden Netflix'in sunduğu Türk kültürü, Türkiye imajı ve markası, dijital kültür diplomasisi ve yaratıcı endüstriler açısından büyük önem taşıyor.
İDEOLOJİK EĞİLİM
Kitabın yazarı Muhammed Ersin Toy, Netflix araştırmasının Türkiye'ye dair ilginç veriler sunduğunu söylüyor: "Netflix'in içeriklerinde Türkiye'nin siyasi haritaları kasıtlı olarak değiştirilmekte, tarihe ve hakikate müdahale edilerek olaylar çarpıtılmaktadır. Küresel düzeyde bir algı yönetimi stratejisi güttüğü düşünülen Netflix, bu dezenformasyon çabasını eğlence ve kültürel motiflerin arkasına gizleyerek uygulamaktadır. Özellikle Türkiye'ye yönelik diziler ve filmler aracılığıyla Türk halkı, ahlaki değerlerden uzak, güvensiz ve şiddet dolu bir toplum olarak yansıtılmaktadır. Bu içeriklerde, tarihsel olaylara müdahale edilerek, Türkler faşist ve barbar bir millet olarak gösterilmeye çalışılmakta, toplumsal belleğe yönelik bir manipülasyon yapılmaktadır."
Bütün bu eleştirel bakışımıza rağmen, Netflix'in işleyiş biçimini anlamak, içerik üretim stratejilerini analiz etmek ve etkilerini değerlendirmek büyük önem taşıyor. Bu kitap, tam da bu noktada, bahsettiğimiz meseleleri derinlemesine inceleyen kapsamlı bir analiz sunuyor.
KÜRESEL ANLATININ TÜRKÇE VERSİYONU
'Netflix ve Türkiye' kitabındaki katılımcıların büyük bir kısmı Netflix içeriklerinde Türk kültürünün ve Türk imajının doğru yansıtılmadığını düşünüyor. Yerel unsurlar bulunsa da, Netflix'teki Türk içeriklerinin küresel bir anlatının Türkçe versiyonu olarak değerlendirildiği belirtiliyor. Katılımcılar ayrıca milli ve manevi değerlerin çarpıtıldığını ya da bu değerlerin yalnızca dekoratif bir popüler kültür unsuru olarak kullanıldığını ifade ediyor. Ayrıca, Netflix'in Türkiye içeriklerinde sunduğu Türk toplumuna dair imajın olumsuz bir anlatı içerdiği bulgular arasında. Katılımcılar ayrıca, Türkiye'nin giderek daha seküler ve Batı tarzı bir yaşamı benimsediğini, hem Netflix içeriklerinde hem de gerçek hayatta gördüklerini ifade ediyorlar.
Katılımcıların, Netflix'in Türkiye'nin doğal güzelliklerini ve mekânlarını sinematografik açıdan ele alma biçimini ise oldukça takdir ettiğini görüyoruz. Platformun, mekânları yeniden inşa ederek izleyiciye sunduğu görsel estetiğin, katılımcılar üzerinde güçlü bir etki yarattığı belirtiliyor. Netflix'in Türkiye'yi bir turistik destinasyon olarak cazip kılma konusunda başarılı olduğu ve izleyicilerde keşif isteği uyandırdığı vurgulanıyor.