AKŞAM GAZETESİ
Son yıllarda plastik cerrahi alanında estetik ameliyatlar kadar medikal cihaz ve ürünlerle yapılan cerrahi olmayan estetik işlemlerin hızla yaygınlaştığını görüyoruz. Bu durum, akademide de bu alanda yapılan bilimsel çalışmaların sayısını artırıyor. Yakın zamanda yayınlanan "Bedene Estetik Müdahale Olgusuna Pierre Bourdieu Perspektifinden Bakmak" isimli kitap, bu akademik çalışmalardan biri. Kitapta yaşamın içine yerleşen estetik işlemleri, cerrahi ameliyatlar ile yaşam tarzına dönüşebilen medikal estetik işlemler ayrımında kültürel perspektiften değerlendiriliyor. Kitabın yazarı Dr. Reyhan Yüksel, araştırmasında, sembolik anlamlarla yüklü bedeni sosyolojisinde merkeze alan Pierre Bourdieu'nün literatürünü tercih etmiş.
ÖZGÜVEN İHTİYACI
Araştırmaya göre estetik operasyonlar ile 19-30 yaş aralığında daha güzel, 30-40 yaş aralığında yaşlanma belirtilerinin oluşmaması için önlem almak ve güzelleşmek, 40-50 yaş aralığında ise yaşlanma sürecinin önüne geçmek için yaptırılıyor. Yine araştırmaya göre erkekler özgüven oluşturmak için bedenlerini önceleyerek estetik operasyonlara yöneliyor. Erkek katılımcıların hepsi yaptırdıkları operasyonları sosyal çevrelerinden gizlemediğini söylüyor. Kadınlar arasında yaptırdığı işlemleri gizleyenler ise güzelliklerinin doğuştan gelen özellikleri olduğunun zannedilmesini istiyor.
Yazar Reyhan Yüksel toplumsal pratiklerde yaşatılan her simgesel değerin ayrıştırıcı bir anlam taşıdığına dikkat çekiyor. Yaptırılan estetik işlemler üzerinden ilgi gördüklerini ve beğenildiklerini düşünen kişilerin aslında hayali bir statü kazandıklarını söylüyor: "Bütün katılımcılar güzel olmanın insanı toplumda hep bir adım öne geçireceği fikrini ısrarla savunuyor. Onlara göre güzel olmayı temsil eden estetik operasyonlar; iş bulmada, arkadaş çevresinde, eğitim hayatında, sevgili/eş ilişkilerinde avantaj sağlıyor. Ayrıca sosyal ağlarda bireylere psikolojik ve maddi faydalar sağlaması da söz konusu. Yani bu hayali statü, simgesel sermaye olarak anlamlanıyor."
NİŞANTAŞI DOKTORLARI
Reyhan Yüksel, araştırmadan elde edilen kesin bir sonucun olduğunu söylüyor: "Herkes estetik yaptırabilir ama herkesin estetiği bedeninde taşıması ve temsiliyeti hiyerarşik üslup kazanır." Yani her birey ait olduğu toplumsal sınıfın beden temsilleriyle estetiği bütünleştirerek taşıyor. Yüksel şöyle devam ediyor: "İyi yapılmış kaliteli işlemlerin seçkin bir görüntü ve ayrım oluşturduğu düşünülmektedir. Katılımcıların ifadelerinden anlaşılan, estetik operasyon davranışlarındaki ayrışma plastik cerrah ve cerrahın bulunduğu merkez/semt üzerinden gerçekleşiyor. Nişantaşı'nda bulunan estetik cerrahlar üst toplumsal hiyerarşi hastalarına bakan bir statü oluşturuyor."
SÖZDE HERKES ŞİKAYETÇİ
"Estetik işlemleri herkesin yaptırıyor olması, beden güzelliği için estetik işlemleri 'normal'in kriteri hâline getirmiştir. Ulaşılmak için çabalanan ama hiçbir zaman elde edilemeyen güzellik hedefini küresel boyutta "kültürel güzellik hegemonyası" belirlemektedir. Doğuştan getirilen beden doğal hâline bırakıldığında güzel olunmadığı veya güzel kalınamayacağı kanaati yaygınlaşmaktadır. İnsanları "Şuram şöyle olsaydı, buram böyle olsaydı" yönünde hayıflanmaya sevk eden kültürel bir güç vardır" diyen Yüksel, estetik işlemlerin yaygınlaşması ve herkes tarafından yaptırılıyor olmasının toplumsal kesimlerin tümünde genel bir rahatsızlık oluşturduğuna dikkat çekiyor. Fakat oluşan rahatsızlığın sadece söylem boyutunda kaldığını, estetik operasyonlardan caydırıcı bir eylemsel sonuca dönüşmediğini de sözlerine ekliyor.