Konya'daki vakıf eserleri kayıt altına alındı

Vakıf Katılım'ın vakıf eserlerini yaşatmak ve geleceğe taşımak amacıyla hayata geçirdiği Vakıf Eserleri Envanter Projesi'nin yeni durağı, Konya oldu. Geçmişten günümüze ulaşmış vakıf eserlerinin envanterini oluşturmak amacıyla yol çıkan Vakıf Katılım, Vakıf Eserleri Envanter Projesi'ne Hatay'ın ardından Konya Vakıf Eserleri kitabı ile devam ediyor. Proje kapsamında, insanlık tarihinin ilk yerleşim yerlerinden, binlerce yıllık tarihi boyunca farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmış Konya şehrindeki 289 vakıf eseri, 15 bin 200 fotoğraf karesi ile belgelendi ve eserlerin tarihçeleri uzman bir ekip tarafından kaleme alındı. Konya Vakıf Eserleri kitabı, Konya'nın ruhunu tüm ihtişamıyla sergileyen bu mimari eserlerin geleceğe aktarılması ve kalıcı hale getirilmesi için büyük önem taşıyor. Proje kapsamında açılan "Ayna: Anadolu Göğünün İpek Mahyası" adlı sergi de 10 Mart'a kadar Üsküdar Mimar Sinan Galerisi'nde ziyaretçilerini bekliyor. Kitabın hazırlanış sürecini, gelecek projeleri ve sergiyi Vakıf Katılım Genel Müdürü Mehmet Ali Akben ile konuştuk.

HATAY DEPREMİ BU PROJENİN NE KADAR KIYMETLİ OLDUĞUNU HATIRLATTI

Vakıf Katılım'ın hayata geçirdiği Vakıf Eserleri Envanter Projesi'nin yeni durağı Konya oldu, ilk durağı Hatay idi... Öncelikle Vakıf Eserleri Envanter Projesi'nin amacından bahseder misiniz?

Vakıf Katılım olarak vakıf kültürünü ve mirasını gelecek nesillere aktarma noktasında önemli bir sorumluluğumuzun olduğuna inanıyoruz. Bu vizyon doğrultusunda Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinden günümüze kadar gelmiş vakıf eserlerinin bir envanterini oluşturmak ve kültürel mirasımızı yaşatmak amacıyla Vakıf Eserleri Envanter Projesi'ni 2023 senesinde hayata geçirdik. Proje kapsamında ilk envanter çalışmamıza Hatay ilimizle başlamıştık. Hatay'da bulunan, geçmişten günümüze kadar gelmiş 117 vakıf eserini 2 bin 600 karede özel olarak fotoğraflayarak tarihçeleriyle birlikte Hatay Vakıf Eserleri Envanter Kitabı'nda topladık. Ardından bu kitapta yer alan bazı fotoğrafları Üsküdar Mimar Sinan Sanat Galerisi'nde sergilemeye başladık. Bu çalışmamızın hemen akabinde maalesef ülkemizi derinden sarsan bir deprem felaketi yaşadık. Başta Hatay olmak üzere çevre birçok ilimizi etkileyen deprem sonrasında, envanter projemiz kapsamında fotoğraflayarak kayıt altına aldığımız birçok eser de maalesef enkaz halinde ya da büyük hasar aldı. Bu nedenle ilk envanter projemiz, Hatay'ın zengin kültürel miraslarını unutmamak adına çok önemli ve değerli. Anadolu medeniyetinin güzide kentlerini mercek altına alan projemizi şimdi ilim ve irfan merkezi olmuş Konya ile sürdürüyorz. Şehrin tüm vakıf eserlerinin belgelendiği Konya Vakıf Eserleri Envanter Kitabı'nın, zengin mirasımızı gelecek nesillere taşıyacak bir referans kaynak olacağına inanıyoruz.

289 VAKIF ESERİ KAYDA ALINDI

Konya çalışması kapsamında kaç eser kayda geçti? Bu eserleri neye göre seçtiniz?

İnsanlık tarihinin ilk yerleşim yerlerinden, binlerce yıllık tarihi boyunca farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmış Konya'da 289 vakıf eseri, 15 bin 200 fotoğraf karesi ile belgelendi. Yaklaşık iki yıl süren bir hazırlık sürecinin sonunda da eserlerin tarihçeleri uzman bir ekip tarafından kaleme alındı ve iki ciltten oluşan Konya kitabımız tamamlandı. Projede yer alan eserler Selçuklu döneminden Osmanlı dönemine ve oradan da günümüze kadar mevcudiyetini koruyarak tarihimize tanıklık etmiş yapılar.

KAPSAMLI BİR ÇEKİM VE ARAŞTIRMA SÜRECİ OLUYOR

Proje kapsamında ne tarz fotoğraflama yapılıyor, işin akademik kısmı nasıl ilerliyor?

Önce incelenen yapılar detaylı bir şekilde belgeleniyor. İlk aşamada, yapının bütüncül görünümünü ortaya koyan genel fotoğraflar çekiliyor. Örneğin, bir cami söz konusu olduğunda, cümle kapısı, minaresi, kitabesi ve mevcutsa bahçesi ile haziresini kapsayan geniş açılı fotoğraflar kaydediliyor. Cümle kapısının cephesi görüntülenerek ardından kitabe, dış cephede yer alan süslemeler ve taş işçiliği gibi mimari unsurlar detaylı biçimde belgeleniyor. Yapının iç mekânında ise süsleme unsurları, hüsn-i hat örnekleri, mihrap, minber, vaaz kürsüsü, sütunlar, harim ve iç kubbe hem genel hem de detaylı çekimlerle kayıt altına alınıyor. Ayrıca yapının çevresiyle olan ilişkisini daha iyi analiz edebilmek amacıyla havadan çekimler gerçekleştiriliyor. Bu sayede, minare, kubbe ve yapının üst bölümlerinde yer alan mimari ayrıntılar da daha net şekilde tespit edilebiliyor. Bunlara ek olarak, hazire ve bahçe alanları da kapsamlı bir biçimde fotoğraflanarak yapının tarihi ve çevresel bağlamına dair bütüncül bir belge oluşturuluyor. Yapılarla ilgili metinler, alanında uzman akademisyenler, sanat tarihçileri ve tarihçiler tarafından kaleme alınıyor. Yazar ekibi oluşturulurken, daha önce konuyla ilgili çalışmalar yapmış araştırmacıları tercih ediyoruz. Konya Vakıf Eserleri kitabının kaynakçasına baktığımızda yaklaşık 520 civarında kitap, makale ve ansiklopedi maddesi görüyoruz. Akademisyenler, metinleri çeşitli kaynaklardan kapsamlı bir şekilde istifade etmeye özen göstererek hazırlıyor.

MEVLANA VE ŞEMS-İ TEBRİZİ YAPILARI VAR

Kaç kişilik bir ekip bu proje için çalıştı? Ne kadar sürdü eseri tamamlamak?

Konya Envanter Projemiz planlama, hazırlık, çekimler, kitabın tasarımı ve basımı ile birlikte toplam 720 günlük bir zamanda tamamlandı. Kitapta yer alan kareler için 106 saatlik drone çekimleri yapıldı ve 10 bin kilometreden fazla yol kat edildi. Çekimler ise toplamda 132 gün sürdü. Metinler, uzman bir ekip tarafından 520 civarında kaynak eser ve makale taranarak 147 günde kaleme alındı. Fatih Ketancı'nın proje yönetmenliğini yaptığı Konya Envanter Projesi'nde Bilim Kurulu Başkanı olarak Prof. Dr. Ali Boran görev aldı. Kitaptaki metinlerin Prof. Dr. Hasan Bahar, Prof. Dr. Tolga Bozkurt, Doç. Dr. Razan Aykaç, Dr. Erdal Elmas, Dr. Naci Bakırcı, Dr. Mehmet Mutlu, Uzman Sanat Tarihçi Burhan Öztürk ve Sema Şentürk tarafından kaleme alındığı, Emine Şule Demirtaş'ın editörlüğünü yaptığı projedeki eserler ise Mirkan Tunç, Ekrem Serdar, İbrahim Gedik tarafından fotoğraflandı.

Konya'da proje kapsamında kayda alınan eserlerden en bilinenler hangileri?

Anadolu'nun kadim şehri Konya'da yaptığımız çalışmada 300'e yakın vakıf eseri binlerce kare ile belgelendi. Karatay Mevlâna Külliyesi, Şems-i Tebrizi Camii ve Türbesi, Sultan Selim Camii, Ayanbey Camii, Kalecik Mescidi, İnce Minareli Medrese, II. Kılıçarslan Kümbeti, İshak Paşa Türbesi, Hoca Cihan Sarnıcı, Dedeler Hanı, Rüstem Paşa Kervansarayı proje kapsamında kitapta yer alan çok kıymetli eserlerden bazıları.

İlgilisi bu kitaba nereden ulaşabilir?

Kitaba şehir ve üniversite kütüphanelerinden ulaşmak mümkün. Ayrıca Vakıf Katılım internet sitemizden de kitabımıza kolaylıkla erişebilirler.

"AYNA: ANADOLU GÖĞÜNÜN İPEK MAHYASI" 10 MART'A KADAR AÇIK

Proje kapsamında bir de sergi açıldı. Sergide neler görecek ziyaretçiler?

Konya Vakıf Eserleri Envanter kitabımızda yer alan fotoğraflar arasından seçilen 546 fotoğraf şu an Üsküdar'da bulunan Mimar Sinan Galerisi'nde sergileniyor. Bu sergi ile de Konya'da yer alan Vakıf eserlerinin eşsiz tarihi ve kültürel zenginliklerini daha geniş kitlelere tanıtma yolunda kıymetli bir adım atmış olduğumuza inanıyoruz. Konya'da Selçuklu ve Osmanlı döneminden günümüze ulaşan külliye, cami, medrese, kümbet, kervansaray, hamam, sarnıç, çeşme ve türbe türü vakıf eserlerinin fotoğraflarının yer aldığı "Ayna: Anadolu Göğünün İpek Mahyası" isimli sergimiz keyifli ve öğretici bir tarih yolculuğu yapmak isteyenlerin ziyareti için 10 Mart tarihine kadar açık olacak.

YENİ DURAK BURSA VE KÜTAHYA

Bir sonraki durak neresi?

Vakıf Eserleri Envanter Projemiz kapsamında çalışmalarımıza hız kesmeden devam ediyoruz. Yine bünyesinde yüzlerce vakıf eserini barındıran iki önemli şehrimizi belirledik; Bursa ve Kütahya. Bu şehirlerle ilgili çalışmalara da başladık. Vakıf Katılım olarak köklü tarihimizden ve medeniyet birikimimizden aldığımız ilhamla, toplumsal değerlerimizi korumaya ve yaşatmaya yönelik projeleri hayata geçirmeye devam edeceğiz.