Modern Batı felsefesini etkileyen en önemli İslam düşünürlerinden biri Endülüslü İbn Tufeyl. On ikinci yüzyılda yaşamış olan önemli düşünürün hayatını, onun en önemli eseri kabul edilen Hay bin Yakzân üzerinden anlatan sıra dışı bir biyografi yayınlandı: "İbn Tufeyl: Aklın Yaşamı".
MAGRİB ENTELİJANSİYASI
Kitap, Magrib'in entelektüel hayatına yakın mercekle özgün bir bakış sunuyor. Kitabın yazarı fikir tarihçisi olarak alanında ün salmış Taneli Kukkonen. Yazarın İbn Tufeyl'in yaşamına ve eserlerine incelikli yaklaşımı dikkat çekiyor. Çünkü İbn Tufeyl'in öne çıkan ve üzerinde durulması gereken birden çok yönü var. Tasavvufi yanı bunlardan biri. Bir diğer önemli tarafı siyaset ile olan sıkı bağları. Böyle olmakla birlikte Batı Müslümanlığının akılcılığını da bu kitapta görmek mümkün.
ZENOFOBİK BİR BAKIŞ
Kitabın en ilgi çeken bölümlerinden biri "Robinson Problemi" başlığını taşıyor. Çünkü ilk olarak 1719'da yayınlanan Daniel Defoe'nun ünlü romanı Robinson Crusoe'un Hay bin Yakzan ile bağlantısı hep merak edilir. Benzerlikler herkesin dikkatini şüphesiz çekmiştir. Münzevi bir doğal yaşam içinde kendini ve dünyada tüm olup bitenleri anlama, sorgulama çabası... Ayrıca Defoe'nun Hay'dan esinlendiğine dair birçok referans da bulunmaktadır. Ama yazara göre Defoe'nun öğütleri İbn Tufeyl'inkilerden oldukça farklıdır: Defoe/ Crusoe tek başınalık idealini boş ümitlerle dolu bir keşiş hayatı gibi görüp bariz biçimde tenkit eder. Yaratılmış her şeyin insanoğlunun hizmetine ve insanlığa miras olarak sunulduğunu gururla savunur. İbn Tufeyl'in tavrı bunun tam zıttıdır. Hay, Yaratıcının her canlıya mutlu ve dolu dolu bir yaşam sürmeleri için gerekenleri veriş biçimiyle ilgilenir. Bu kanıdan her varlığın başkaları değil kendisi için yaratıldığı sonucuna ulaşır. Bitki ve hayvan yaşamını bozmamaya çalışıp tüm varlıkların menfaatini teşvik eder. Defoe'nun cehalet, zenofobi ve kültürel şovenizm dolu cümleleri ayrıca haddinden fazla isyan da barındırmaktadır. "İbn Tufeyl: Aklın Yaşamı" diğer pek çok esere ilham veren Hay bin Yakzan'ın yazarına yakından bakmak isteyen bugünün okuru için önemli bir başvuru kaynağı. Dilimize Zeliha Yılmazer'in çevirdiği kitabı okura Vakıfbank Kültür Yayınları sunuyor.