Usturlap, enlemdeki konumunuzu veya yerel saati söylemek için güneş ve yıldızlar gibi astral cisimleri kullanan bir cihazdır. Ayrıca, Dünya ekseninin sallanması gibi gök olaylarını ölçmek için de kullanılabilir. Peki Usturlap nedir ne ise yarar? Usturlap kimin icadı, ne zaman bulundu?
USTURLAP KİMİN İCADI?
Bu konuda yazılan en eski kitap, 829-830 senesinde Bağdat'ta ve 833 senesinde Şam'da çalışan Ali bin İsa'ya aittir. Başka bir rivayete göre de usturlabı ilk keşfeden ve bu konuda ilk kitap yazan kimse Abbasi devri astronomi alimlerinden İbrahim el-Fezari'dir. İslam dünyasında ilk kullanan da kendisidir.
USTURLAP NEDİR NE İSE YARAR?
Gök cisimlerinin yükseltisini ölçmekte kullanılan alete usturlap denmektedir. Dolayısıyla usturlap aleti astronomi ölçümlerinde kullanılmış tarihi bir ölçüm cihazıdır. Gezegen, yıldız, güneş, ay gibi gök cisimlerinin konumlarını belirlemek amacıyla kullanılmış ve bu alanlarda yer almış bir alettir.
USTURLAP NE ZAMAN BULUNDU?
Prof. Dr. Fuat Sezgin, İslam Uygarlığında Astronomi, Coğrafya ve Denizcilik kitabında usturlabın MÖ 4.- 2. yüzyılda yaşamış Yunan bilginler tarafından bilindiğini söylüyor. 8. yüzyılda İslam dünyasının bilgi sahibi olduğu usturlap Müslüman bilginler tarafından geliştirildi ve kullanım alanı genişletildi.
USTURLAP NASIL HESAPLANIR?
Ağaca olan uzaklığımızı bu açıyı yakaladığımız yerde ölçeriz. Ve sonra ölçüm yüksekliği olan boyumuzu ekleriz. Ölçülecek cismin tepesine usturlapın yuvarlak kısmından bakılır ve ip sabitlenerek açı ölçülür.
USTURLAP GÜNÜMÜZDE KULLANILIR MI?
Günümüzde yaşanan bilimsel ve teknolojik gelişmelerle, usturlaplar yerini modern astronomi aletlerine bırakmıştır.