Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) emekli olma şansı kalmayan, prim ve hizmet süresi yetersiz olan kişilere toplu para iadesi veriyor. Bu şarta uyarak tüm ödenen parayı geri alabilirsiniz. Türkiye'de emekli olmak için üç şartın tamamlanması gerekiyor. Öte yandan Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından emekli olmak için yaş ve prim gün sayısı yeterli olmayan kişilere talep edilmesi durumunda para iadesi sağlanıyor. Bu ödeme kişilerin mağdur olmaması adına sağlanıyor. SGK başvurunun hemen sonrasında dilekçe verilen tarihi izleyen ay içinde bir defada ödeyerek iade işlemini gerçekleştiriyor.
ALT VE ÜST SINIR UYGULANIYOR
Sosyal Güvenlik Kurumu'na ( SGK) yatırılan prime esas kazançlar için alt ve üst sınır uygulanıyor. Prime esas kazanç en az brüt asgari ücret, en fazla da brüt asgari ücretin 7.5 katı olabilir.
İADE İÇİN TALEPTE BULUNMAK GEREKİYOR
Tavanı aşan kazançlardan işçi adına kesilen primlerin iade edilebilmesi için dilekçe ile talepte bulunmak gerekir. Hak sahibi talep etmediği takdirde SGK kendiliğinden prim iadesi yapmaz. Prim iade talebinin sosyal güvenlik il müdürlüklerine veya sosyal güvenlik merkezlerine yapılması gerekir. SGK, dilekçe verilen tarihi izleyen ay içinde bir defada ödeyerek iade işlemini gerçekleştirir.
Tavanı aşan kazançlar için ödenen primlerin iadesinde on yıllık zaman aşımı uygulanır ama iade sırasında faiz uygulanmaz. Bu nedenle, tavanı aşan kazançlardan prim kesintisi yapılmakta olanlar, diledikleri zaman dilekçe vererek iadesini isteyebilirler. Faiz uygulanmadığı için, iade talebinin gecikmeden yapılması gerekir.
İŞVEREN PRİMİ ÖDEMEMİŞSE İADE YAPILABİLİR Mİ?
Tavanı aşan kazanç tutarına ait primin iade edilebilmesi için işverenin SGK'ya prim ödemesini yapmış olması gerekir. Bazı işveren aylık prim bildirimini yapıyor ama primi ödememiş olabiliyor. İşverenin primi yatırmaması durumunda iade yapılamaz.
TOPLU ÖDEME KİMLERE YAPILABİLİR?
Yaşını doldurduğu halde prim günleri yetersiz kaldığı için emekli olamayanlara ise yatırmış oldukları primler için toplu ödeme yapılır.
Tavanı aşan kazançlara ilişkin prim iadesi hemen yapılabilirken, toplu ödeme emeklilik yaşı doldurulduktan sonra yapılabilir.
Örneğin, 1999 ekim ayında çalışmaya başlayan BAĞ-KUR'lu bir erkek en az 9000 prim günüyle 60 yaşında, 5400 prim günüyle de 62 yaşında emekli olabilir. Bu kişi 62 yaşını doldurduğunda prim günü 5000'de kalmışsa ya primini 5400'e tamamlamak için 14 ay daha bekleyebilir ya da ödemiş olduğu primlerin iadesini alır.
Yaşını doldurduğu halde emekli olamayan kişilere sadece malullük, yaşlılık, ölüm aylığı için ödenen primler iade edilir. Genel sağlık sigortası için kesilen primler iade edilmez. Malullük, yaşlılık, ölüm sigortası primi olarak 4/a'lılardan yüzde 14, 4/b'lilerden ise yüzde 20 oranında prim kesilir. 4/a'lı çalışanlar için işverenden kesilen primlerin hiçbiri iade edilmez.
Toplu ödemeye konu edilen primler, her yılın enflasyon ve gelişme hızına göre belirlenen güncelleme katsayısı ile güncellendikten sonra ödenir.