Biruni, yaygın olarak din tarihi konusunda en önemli isimlerden biridir. Fizik ve doğa bilimleri de okuyan bir astronom, matematikçi ve filozof olarak bilinen El-Biruni hakkında merak edilenleri bu haberimizde derledik. Peki Biruni kimdir, neyi bulmuştur, ne zaman doğdu ve öldü? İşte hayatı ve buluşları
BİRUNİ KİMDİR?
Biruni, çok yönlü bir bilim adamı ve çağının ötesinde bir entelektüeldir. İlk çalışmalarını Ebu Nasr Mansur tarafından kollanırken, Yunan bir bilginden almıştır. Kendisinin ilk eseri, "Asar-ül Bakiye"dir.
Toplam yüz seksen kadar eser vermiş olan El – Biruni, yetmiş civarı Astronomi ve yirmi civarı Matematik kitabı yayınlamıştır. Tıp hakkında, biyoloji, madenler, yararlı otlar, bitkiler, hayvanlar hakkında dizinler meydana getirmiştir. Fakat bunlardan sadece yirmi yedisi günümüze gelmiştir.
Biruni'nin eserleri özellikle Ortaçağ'da Latince'ye çevrilemedi çünkü onun dili gerçekten de ağır ve anlaşılması zor bir biçimdeydi. Fakat Biruni yapıtlarını sıradan kişiler için yazmıyor, bilim insanları için ve bilim alemi için yazıyordu. Bu nedenle onun neden bu kadar ağır bir dil tercihi yaptığını anlayabiliyoruz.
Tüm bunların yanında "Zici'nin Temelleri" adlı yapıtı 12. Yüzyılda Abrahan ben Ezra aracılığıyla İbranice'ye çevrilmiştir. Batı, Biruni'ye ancak 1870'lerde ilgi duymaya başlamıştır. 1870'den bu yana da Biruni'nin bütün eserleri Almanca ve İngilizce'ye çevrilmiştir.
Biruni, dediğimiz gibi çağının çok ötesinde bir entelektüeldi. Mektuplarından anladığımız kadarıyla o Aristo'yu da biliyordu. İbn Sina gibi çok önemli ve müstesna bir bilginle de çalışma şansı bulmuştur. Biruni yaşamı boyunca Hindistan'a çok sefer yolculuk yapmıştır ve bunun sonucunda Hindistan'ı konu alan bir eser de yayınlamıştır. Zaten kendisi Hint Toplumu ve Kültürü üzerine çok fazla düşünen ve üreten biriydi. Biruni aynı zamanda bir tane de roman yazmıştır.
BİRUNİ HAYATI
Biruni, Orta Asya bölgesinde bulunan ve tarihi bir bölge olan Harezim'de doğmuştur. Küçük yaşta babasını kaybeden Biruni, Harzemşahlar tarafından korunarak büyütülmüştür. Saray içerisinde Matematik ve Astronomi gibi alanlarda eğitim alarak gelişti. Ona burada hocalık yapan kişiler İbn-i Irak ve Abdussamed Bin Hakim olmuştur.
Kendisi, daha 17 yaşındayken ilk kitabını yazarak bilim dünyasına çok erken bir giriş yapmıştır. Bu zamanlar arasında Harzemşah Devleti Me'muniler tarafından fethedilince Biruni İran'a geçmiş ve burada hayatını sürdürmüştür. Akabinde Ziyariler tarafından değeri fark edilerek himaye altına alınıp korunmuştur. El Asar'ul Bakiye kitabını da bu dönemde, sarayda yazmıştır. Kendisi Ziyariler ile yaşayıp iki sene bilim üretimine devam ettikten sonra memleketine dönerek Ebu'l Vefa ile birlikte gök bilimi hakkında çalışmalara başlamıştır.
1071 yılında Gazneli Mahmut Harzm devleti'nin yıktı. Böyle olunca Biruni Gazni şehrine geldi ve Gazneliler himayesi altında yaşadı. Gazneliler bilime ve bilim insanına değer veren bir topluluktu. Bu nedenle burada büyük bir itibar görerek çalışmalarını gerçekleştirdi. Gazneli Mahmut ile birlikte Hindistan seferine de katılma şansını buldu. Hint bilim insanları onu burada keşfetmişlerdir. Hin ülkesi Gazneliler tarafından alınınca o da Nendene şehrine geçti. Burada bilim için çalışırken bi yandan da Sanskritçeyi öğrendi ve Hint toplum kültür ve yaşamı üzerine çalışmalar gerçekleştirdi.
Nendene şehrinde yeteri kadar kaldıktan sonra Biruni, yeniden Gazni'ye döndü ve kalan hayatını burada tamamladı. Gazni şehirde geçirdiği zaman Biruni'nin en verimli çağı olmuştur. Çok uzun süre üzerinde çalıştığı Tahdidu Nihayet'i Emakin isimli eseri bu dönemde 1025 senesinde yayınlandı. AKanun-Mesu'udi isimli Astronomi ile ilgili olan kitabı da Gazneli Mahmud'un oğlu Sultan Mesud'a ithaf etti. Gazneliler Biruniyi, Biruni Gaznelileri çok sevdi ve karşılıklı saygı sonuna kadar sürdü. Kendisi 13 Aralık 1048 yılında hayata gözlerini yumdu.
BİRUNİ NEYİ BULMUŞTUR?
Biruni, hangi doğal ilaçların hangi hastalıklara iyi geldiğini çok detaylı bir biçimde anlatmıştır.
İlk defa sezaryen doğumu o tanıtmıştır.
Matematik biliminde çok büyük başarılara imza attı, onun bu başarılarından dolayı kendisinden sonra gelen alimlerin işi çok kolaylaştı.
Feraiz hesaplamaları'nı yaptı. İslam Hukuku hakkında çalıştı.
Ay tutulmasını gözlemlemiştir.
Matematik, tıp, doğa bilimleri, astroloji, fizik, tarih ve felsefe konularında literatüre çok fazla katkı yaptı.