Çocukluk yıllarından itibaren herkesin defalarca duyduğu bilmeceler aslında eğlenceli yollarla sorulan ve genelde doğrudan bir cevap yerine matematik, mantık, dil bilgisi gibi alanlarda kafa yorulmasını gerektiren; örtülü veya çifte anlama sahip çözümler gerektiren soruları ifade eder. Oldukça keyifli bir beyin egzersizi olan bilmeceler, cevap olarak verilecek şeyin dikkat çeken veya üstün niteliklerini göstererek kendisine soru sorulan kişinin yaratıcı şekilde düşünmesini sağlamaya çalışır.
Bilmecelerde sorulan kavramın özellikleri betimleme yoluyla belirtilebileceği gibi tezatlar, kelime ya da harf oyunları yoluyla da kavramın akla getirilmesi söz konusu olabilir. Özellikle pek çok bilmece bakımından, soru içerisinde kullanılan kavramın, cevap olarak aranan sözcük içinde geçen bir ifade olması ile sıklıkla karşılaşılır. Bunun gibi, Türkçe'nin zengin söz sanatları sayesinde mecaz anlamda kullanılabilen kelimeler kullanılarak da pek çok bilmece türetilmektedir. Dolayısıyla bilmece cevaplayanların her zaman soruda geçen kelimeler üzerinde odaklanmamaları, bunun yerine daha geniş bir bakış açısıyla dil bilgisi ve söz sanatı bilgilerini de kullanmaları gerekebilir.
Büyük çoğunluğu kısa soru kalıplarından, ahenkli kıtalardan veya söz öbeklerinden oluşan bilmeceler genellikle tekerleme şeklinde sorularak dinleyicilerini eğlendirmeyi ve eğlendirirken düşündürmeyi amaçlar. Bu bakımdan bilmeceler hem kulağa hoş geldiği gibi hem de kısa ve öz şekilde bir kavramı tanımlamayı veya betimlemeyi sağlamış olur.
Bilmecelerin yediden yetmişe her yaşta insan için pek çok faydası vardır. Henüz gelişim yıllarında olan çocuklar için bilmeceler, dil becerisini, hayal gücünü ve problem çözme yeteneğini geliştirmenin, kelime dağarcığını artırarak anlama ve anlatma becerilerini ilerletmenin keyifli bir yoludur. Dolayısıyla çocuk gelişimi açısından bilmeceler, bir eğitim metodu olarak kullanılmaktadır.
Bilmeceler kısa ve ahenkli olmaları sebebiyle kolayca akılda kalarak çocukların hem hafıza hem de iletişim kurma yeteneklerini geliştirmelerini sağlar. Özellikle öğrenmekte zorluk çekenler için bilmeceler, kolay ve kısa bilgilerin çağrışımlar yoluyla akılda kalmasında etkili olur. Ayrıca çoğunlukla ölçülü ve kafiyeli olmaları nedeniyle, müzik ve ritim ölçüsüne yatkınlık da bilmecelerin gözlenen faydaları arasındadır.
Yalnızca çocukların değil, bilmece soran ve kendisine sorulan herkesin neden-sonuç ve parça-bütün ilişkisi kurma, çok yönlü düşünme, anlatma ve hayal etme becerileri gelişmektedir. Bilmecede verilen ipuçlarını takip ederek özelden genele veya genelden özele doğru düşünme yeteneği gelişen kişiler farklı düşünce katmanlarında düşünebilirler. Bu tarz yeteneklerin henüz çocuk yaşta geliştirilmesi ise ilerleyen yıllarda sorunlara çözüm odaklı yaklaşma, tümevarım ve tümdengelim tekniklerini başarılı şekilde uygulama gibi etkiler doğurarak başarı şansını artırır.
Bunların yanı sıra bilmecelerin bir eğlence kaynağı olduğu ve insanlar arasında samimi bir sohbet ortamı oluşmasını sağladığı bilinmektedir. Okulda, evde, arkadaş ortamında, kursta veya herhangi bir topluluk içerisinde aktif katılımın çocuk gelişimi bakımından son derece önemli olduğu düşünüldüğünde, bilmecelerin bu gelişim evresinde oldukça etkin şekilde kullanılabileceği söylenebilir.
Çocukların gelişiminde sayısız fayda sunan bilmeceler ayrıca yetişkinler için de benzer gelişim alanlarını desteklemektedir. Bu anlamda, bilmeceler yoluyla iletişim kurma alışkanlığı edinmiş olan bireylerin kelime ve dil bilgisi, hafıza gelişimi, problem çözme, başarı deneyimi gibi çeşitli alanlarda pozitif etkiler ile karşılaşabileceklerini söylemek yanlış olmayacaktır.
Yetişkinler de tıpkı çocuklar gibi çok katmanlı düşünme, hayal gücünü kullanma, betimleme ve hikaye anlatma becerilerini bilmeceler yoluyla geliştirebilirler. Yine buna paralel olarak, bilmece çözme yoluyla problem çözümü sırasında eleştirel düşünmeyi ve çeşitli düşünce metotlarını uygulamayı alışkanlık edinmiş olan kişiler bu düşünce sistemlerini iş, eğitim ya da sosyal yaşantılarında da kolaylıkla uygulayabildiklerini gözlemleyebilirler. Bilindiği üzere beynimiz ve bilinçaltımız, alışkanlık edindiğimiz aktiviteler yoluyla hayattaki seçimlerimizi, başarı ve başarısızlıklarımızı ve tüm kişisel gelişimimizi etkisi altına almaktadır. Bu bakımdan da faydalı alışkanlıklar edinmek genel anlamda başarı ve tatmin duygusunun hayatımızda daha fazla yer edinmesinde etkili olacaktır.
Gerek yetişkinler arası iletişimlerde gerekse yetişkin-çocuk iletişiminde bilmeceler, sosyal bağı kuvvetlendirerek samimi bir ortamın oluşmasını da sağlar. Bu sayede, mutlu olmanın ve sağlıklı bir iletişim kurabilmenin vücudumuzda hem biyolojik olarak hem de manevi yönden tatmin olma hissi yarattığı gözlenir.
Bilmecelerin sayısız faydasından bahsettikten sonra artık düşündürürken güldürme vakti geldi. Hepimizin çözerken eğleneceği zor, esprili, komik, kolay ve ilginç bilmecelerden bir kısmını sizler için derledik:
* Bilgileri saklar, içinde depolar. Sorduğun soruları hemen de anlar. (Bilgisayar)
* Deliklerle dolu olup yine de su tutan şey nedir? (Sünger)
Kanadı var, kuş değil.
Suda yüzer, gemi değil.
Kuyruğu var, kedi değil.
Bil bakalım, bu nedir? (Balık)
* Ağzı var odun yutar,bacası var duman tüter. (Soba)
* İki camlı pencere, bakıp durur her yere. (Gözlük)
* Bebekler hangi memeden süt ememez? (Kulak memesi)
* Ne yersen orucun bozulmaz? (Dayak)
* Elsiz ayaksız kapı açar. (Anahtar/Rüzgar)
* Hangi macunun tadı güzeldir? (Lahmacun)
* Anne kırkayağın en zor işi nedir? (Yavrularının ayaklarını yıkamak)
* Akşam baktım çok idi, sabah baktım yok idi. (Yıldız)
* Dışı var, içi yok; Tekme yer, suçu yok. (Top)
* Ne kanı var ne canı, beş tanedir parmağı. (Eldiven)
* İçeceklerin atası kimdir? (Limonata)
* Sarımsak aşçıyı neden sevmez? (Kendisini dövdüğü için)
* En temiz böcek hangi böcektir? (Hamamböceği)
* Ormanda ininde yaşar, kışın uzun bir uykuya dalar. (Ayı)
* Kirpiler nasıl uyur? (Diken üstünde)
* 10 tane ağır sandık en kolay nasıl çekilir? (Fotoğraf makinesiyle)
* Çiğnenen ama yutulmayan şey nedir? (Kurallar)
* Karam var beyazım var.
Küçük bir ağacım var.
Ailem kalabalıktır.
Bir dalda 100 kardeşim var. (Üzüm)
* Alfabede kaç harf bulunur? (6 - A L F A B E )
* Çarşıdan aldım bir tane.
Eve geldim bin tane. (Nar)
* Hangi bebek hiçbir zaman ağlamaz?(Oyuncak bebek)
* Kurbağalar neden mayo giymezler? (Zıplayınca düşmesin diye)
* Hayırsever kişi kime denir? (Sürekli hayır diyenlere)