HABER MERKEZİ
ABD Başkanı Donald Trump, Los Angeles'ta kitlesel göçmen tutuklamaları nedeniyle devam eden protestoların ortasında, ABD topraklarında aktif görevdeki askerlerin konuşlandırılmasına izin veren ve nadiren kullanılan bir yasa olan İsyan Yasası'nı yürürlüğe koyabileceğini açıkladı.
Trump Oval Ofis'te gazetecilere verdiği demeçte; "Yaşananlar korkunç. Eğer daha büyük bir ayaklanma olursa, kesinlikle bu yasayı uygulayacağım" ifadelerini kullandı.
1807 tarihine dayanan bu yasa, ABD Başkanı'nın ordunun iç güvenlik görevlerinde yer almasını yasaklayan ve Posse Comitatus Yasası olarak adlandırılan yasayı geçersiz kılmasını sağlıyor ve kolluk kuvvetlerinin yetersiz kalması durumunda iç karışıklılara karşı ordu kuvvetlerinin sokağa çıkmasına imkan veriyor.
ABD "İSYAN YASASI" NEDİR, HANGİ DURUMLARDA KULLANILABİLİR?
İsyan Yasası ABD başkanına, isyanı veya iç şiddeti bastırmak ya da anayasanın işletilebilmesinin engellendiği belirli durumlarda, Amerika Birleşik Devletleri içinde askeri güçleri konuşlandırma yetkisi verir.
Bu yasa, Anayasa uyarınca Kongre'nin "Birlik Kanunları'nı uygulamak, isyanları bastırmak ve istilaları püskürtmek için asker çağırma" yetkisinin hayata geçirilmesi anlamına gelir.
İsyan Yasası'na göre askeri birlikler üç şart altında konuşlandırılabilir.
Birincisi; bir eyalet valisinin o eyaletteki bir ayaklanmayı bastırmak için federal yardım talep etmesi durumunda yasa yürürlüğe sokulabilir.
İkincisi; "yasadışı gruplar tarafından organize edilen isyanların" ortaya çıkması durumunda eyaletin rızası olmasa bile yasa yürürlüğe sokulabilir ve başkan tarafından asker konuşlandırma kararı alınabilir.
Üçüncüsü ise; "Amerika Birleşik Devletleri yasalarının uygulanmasına karşı çıkan veya bunları engelleyen ya da bu yasalar uyarınca adaletin seyrini engelleyen" bir eyalette, bu yasa başkan tarafından yürürlüğe alınabilir.
Ancak İsyan Yasası, sıkıyönetim ilanına izin vermez. Zira kanun genel olarak acil durumlarda ordunun sivil hükümetin rolünü üstlenmesine izin veren bir yetki olarak tanımlanmaktadır. Yani geçici olarak uygulanabilir ve eyalet yetkilileri ve kurumları görevlerine her koşulda devam eder.
Yani sasa sadece, ortaya çıkan isyana karşı, ordunun sivil yetkililere yardım etmesine izin verir.
TRUMP DOZAJI ARTIRIYOR!
Trump, protestocuları ve Kaliforniya'daki durumu tanımlamak için giderek daha agresif bir dil kullanıyor.
Trump yaptığı açıklamada; "Bu protestocular eğer Ulusal Muhafızlarımıza tükürürlerse biz de onları vururuz. Bunlar dışarıdan finanse edilen ülke düşmanlarıdır. Zize söz veriyorum, daha önce hiç olmadığı kadar sert karşılık vereceğiz." ifadeleri ile geri adım atmayacağının sinyalini verdi.
Trump'ın bu sert açıklamalarının ardından son olarak Pentagon, hafta sonu seferber edilen 2.000 Ulusal Muhafız askerinin ardından 700 ABD Deniz Piyadesi'nin de Los Angeles'a gönderildiğini açıkladı.
Bu hamle, her ikisi de Demokrat olan Kaliforniya Valisi Gavin Newsom ve Los Angeles Belediye Başkanı Karen Bass'ın doğrudan muhalefetine rağmen gerçekleşti.
YASA ABD TARİHİNDE NE ZAMAN VE HANGİ DURUMLARDA KULLANILDI?
İsyan Yasası'nın uygulanması, ABD başkanının sahip olduğu en aşırı iç güvenlik yetkilerinden biri olarak kabul ediliyor.
Yasa, istisnai olsa da Amerikan tarihi boyunca çeşitli amaçlarla uygulandı.
ABD eski başkanlarından George Washington ve John Adams, "federal otoriteye karşı isyan" olarak nitelendirdikleri olaylara karşı 1730'lu yıllarda bu bu yasayı kullandı.
Yine eski ABD Başkanlarından Abraham Lincoln, 1861'de yaşanan Amerikan İç Savaş'ında bu yasayı uyguladı.
Başkan Ulysses Grant ise 1870'lerde Ku Klux Klan'ın ilk oluşumunu bastırmak için bu yasayı kullanan bir başka başkan oldu.
Andrew Jackson, Rutherford Hayes ve Grover Cleveland dahil olmak üzere çeşitli başkanlar da, İşçi Ayaklanması Yasası kapsamında işçi-işveren anlaşmazlıklarına müdahale etmek için bu yasayı kullanan ve asker konuşlandıran başkanlar oldu.
Yasanın kullanılması konusundaki en ünlü örnek ise, Eisenhower, Kennedy ve Lyndon B. Johnson'ın, okullar ve diğer kurumlarda ırk ayrımını kaldırmak için bu yasayı uygulaması oldu.
Gelinen noktada ise; Trump'ın bu yasayı nihayetinde uygulayıp uygulamayacağı belirsizliğini koruyor olsa da, tekrarlanan tehditler ve son askeri sevkiyatlar, kargaşanın devam etmesi halinde bu seçeneğin yüksek bir olasılık olduğunu ortaya koydu.