HABER MERKEZİ
İstihbarat raporları, taktikler, faaliyetler ve yaşanan örnekler...
İngiliz İstihbaratı raporuna göre Rusya, 'İngiltere ve Avrupa sokaklarında sürekli kargaşa yaratma' misyonu ile Batı'ya karşı büyük bir "Gri Bölge Savaşı" yürütüyor.
Raporda, Ukrayna savaşının patlak vermesinden bu yana Avrupa'da meydana gelen, Baltık Denizi'ndeki denizaltı kablo altyapısının tahrip edilmesinden Varşova'nın en büyük alışveriş merkezinin yakılmasına ve hatta Estonya'daki Ukrayna yanlısı kamuoyu figürlerinin saldırılara kalmasına kadar bir dizi yüksek profilli sabotaj olayına atıfta bulunuluyor.
Bu verilerlele birlikte modern dönemin "Gri Bölge Savaşı" yeni bir gerçeklik olarak ortaya çıkıyor.
Rapora göre; sabotajlar daha ziyade, sosyal medyada işe alınan "amatörler" tarafından ve genellikle vatan sevgisinden çok, maddi çıkarlar doğrultusunda hareket eden kişi ya da gruplar tarafından gerçekleştiriliyor.
Bu tür taktikler, sabotajcıların devlet istihbarat ajanlarıyla temasa bile geçmeden işe alınabildiği, eğitilebildiği ve ödeme yapılabildiği dijital çağa çok uygun bir moderne dönem gerçekliğini de ortaya koyuyor.
Stratejik düzeyde, "gri bölge savaşı" inkar edilebilirliği açısından son derece cazip bir alan olarak görülüyor.
Ancak özellikle Rusya-Ukrayna savaşı sırasında yaşanan olaylar, bu durumun beklenenden daha büyük sonuçlar ortaya çıkarabileceğini ve savaş alanlarındaki zararlardan çok daha büyük sonuçlara neden olabileceğini gösteriyor.
NATO'nun Baltık Denizi'ndeki kritik altyapıyı sabotajlardan korumak için aktif bir askeri varlık oluşturmayı amaçlayan 'Baltık Nöbeti' de bu durumun ne kadar ciddi olduğunu gösteren bir örnek olarak ortaya çıkıyor.
PEKİ BU "GRİ BÖLGE SAVAŞI" NASIL BİR SÜREÇ İLE İŞLETİLİYOR?
TAKTİK
Devlet organları, tipik olarak hedef olan bir alanda faaliyet gösterecek üçüncü bir tarafı, örneğin deniz alanında ticari bir geminin kaptanını görevlendirir.
Üçüncü taraf daha sonra hedefin yakınına demir atar ve deniz altında bulunan kablo ve ya altyapı ciddi şekilde hasar görene ya da tamamen kesilene kadar deniz tabanı boyunca geminin faaliyet gösterilmesi sağlanır.
Bu taktik örnek olarak; sığ suları ve kritik denizaltı kablo altyapısı (veri ve enerji) bulunan Baltık Denizi gibi alanlar için uygundur.
Nitekim Rusya-Ukrayna savaşı sırasında Baltık Denizi'nde benzer bir süreç yaşanmış, buradaki enerji kablolarının zarar görmesinin ardından NATO ülkeleri, 'Baltık Nöbeti' olarak adlandırdıkları bir yapıyı devreye sokmuştur.
FAYDA
Gri Bölge Savaşı yürüten sponsor devlet açısından bu tür saldırıların üç faydası vardır.
Bunlardan ilki; düşük saha maliyetidir ki bu da temelde sadece "üçüncü tarafları işe almak için gereken" paradır.
İkincisi; bu gri bölge operasyonları sabotajın gerçekleştirilmesinde doğrudan herhangi bir devlet aracını içermediği için inkar edilebilirdir.
Kazara hasar, ilgi kurulamaması gibi seçenekler, sponsor ülkenin saldırıdan sorumlu olmamasını sağlayabilir.
Üçüncüsü; enerji ve iletişim gibi yapılara verilen hasarın büyük ekonomik etkileri olabilir ve tamiri yüksek maliyetlere neden olabilir. Bu da, sponsor devletin düşmanına basit bir yöntemle büyük zarar vermesi ve oyalaması anlamına gelmektedir.
SON DÖNEMDEKİ "GRİ BÖLGE SAVAŞINA DAİR" KAYDA DEĞER ÖRNEK OLAYLAR
KUZEY AKIM SABOTAJI (26 EYLÜL 2022)
Denizaltında meydana gelen bir patlama, Almanya ve Rusya'yı birbirine bağlayan Kuzey Akım doğal gaz boru hatlarını çalışamaz hale getirdi.
Patlamanın hemen ardından tüm taraflar birbirini parmakla gösterdi ve o zamandan bu yana İsveç, Danimarka ve Almanya, patlamanın nedenine ilişkin ayrı soruşturmalar yürüttü.
İlk ikisi sonuçsuz kalırken, Alman soruşturması Polonya'da eğitim gören Ukraynalı dalgıçların olaya karışmış olabileceğini iddia etti.
POLONYA "AMATÖR CASUSLUK ÇETESİ" OLAYI (KASIM, 2023)
Polonya 16 yabancıyı Ocak 2023'ten bu yana limanlar ve askeri tesisler çevresinde istihbarat toplama, Ukrayna'ya giren trenleri izleme ve propaganda kampanyaları yürütme gibi çeşitli faaliyetler nedeniyle casuslukla suçladı.
İşletilen süreçte, 16 kişinin tamamının Telegram üzerinden işe alındığı, hepsine kripto para yoluyla ödeme yapıldığı ve birçoğuna dizüstü bilgisayar, telefon, konut ve araç yardımı yapıldığı anlaşıldı.
BCS DOĞU-BATI / C-LİON1 OLAYI (17-18 KASIM 2024)
Çin bandıralı Yi Peng 3 yük gemisi bölgede faaliyet gösterirken, iki denizaltı kablosu 24 saatten kısa bir süre içinde ciddi şekilde hasar gördü.
Çin, Almanya, İsveç, Finlandiya ve Danimarka'dan temsilcilerin gemiye çıkmasına izin vedi. Ancak yine taraflar birbirini işaret etti ve ardından hazırlanan raporda, Yi Peng 3'ün çapasını 180 deniz mili boyunca 1,5 gün boyunca sürüklediği ve bunun da kabloların koptuğu zamana denk geldiği sonucuna varıldı.
Ancak raporun nihai kararında, soruşturmanın sınırlı erişim nedeniyle engellendiği vurgulandı ve kesin sonuca varılamadığı açıklandı.
ESTLİNK 2 OLAYI (25 ARALIK 2024)
Finlandiya ve Estonya arasındaki Estlink 2 elektrik bağlantısının devre dışı kalması, Finlandiya makamlarının Rusya'nın 'gölge filosuna' ait olduğunu iddia ettiği Eagle S adlı tankerin 24 kişilik mürettebatını gözaltına almasına yol açtı.
Ocak 2025'te NATO, bölgedeki kritik altyapıyı izlemek üzere fırkateynler, devriye uçakları ve deniz insansız hava araçları konuşlandıracak olan 'Baltık Nöbeti' girişimini de hayata geçirildi.
POLONYA'DA KUNDAKLAMALAR (OCAK, 2024)
Plonya istihbaratına göre; Rusya yanlısı olarak tanımlanan Ukraynalı 'Sergei S' kod adlı bir kişi, Telegram üzerinden işe alındı ve Polonya'da bir boya fabrikasını ateşe vermesi için görevlendirildi.
Kişi olaydan sonra ülkeyi terk etmeye çalışırken yakalandı ve nihayetinde saldırıyı gerçekleştirmediğini iddia etmesine rağmen sekiz yıl hapis cezasına çarptırdı.
Diğer bir kundaklama olayı ise aynı tarihlerde Varşova'da yaşandı.
Polonya istihbaratı, Belaruslu 'Stepan K' isimli bir şahsın Rus istihbaratının emrinde çalıştığını iddia ederek kundakçılıkla suçladı. 'Stepan K', Rusya sınırına yakın bir bölgede, büyük bir hırdavat fabrikasını yaktı ve raporlara göre yaklaşık olarak 840.000 euro zarara yol açtı.
Stepan K yakalandı ve yargılanması devam ediyor. Suçlu bulunması halinde ise 10 yıla kadar hapis cezası verilmesi bekleniyor.
LİTVANYA VİLNİUS IKEA KUNDAKLAMASI (MAYIS 2024)
Litvanya'nın Vilnius kentinde şüpheli bir kundaklama olayında bir Uluslar arası faaliyet gösteren kuruluşardan birisi olan IKEA fabrikası yakıldı.
Yetkililer Ukraynalı bir genç olan Daniil Bardadim'i terörizmle suçladı ve Bardadim'e Rusya ile bağlantılı bir grup tarafından eski bir BMW ve 11.000 dolar nakit para ödendiğini iddia etti. Kişi yakalandı ve yargılanması devam ediyor.
POLONYA MARYWİLSKA ALIŞVERİŞ MERKEZİ FACİASI (MAYIS 2024)
2024 yılının Mayıs ayında, büyük bir yangın Varşova'daki Marywilska 44 alışveriş merkezini adeta yok etti.
Polonya istihbaratı, kısa bir süre içerisinde yangının Rus istihbaratının emriyle çalışan ve çeşitli AB ülkelerinde operasyonlar yürüten organize bir suç grubu tarafından çıkarıldığı sonucuna vardığını açıkladı.
Saldırının Vilnius IKEA yangını ile bağlantılı olduğunu iddia eden yetkililer, Daniil Bardadim isimli bir şahsın, burada da şüpheli olarak adlandırıldığını ve aralarında Rusya merkezli olduğu iddia edilen Oleksander V.'nin de bulunduğu dört suç ortağının daha bulunduğunu açıkladı.
Soruşturma ise hala sonuca ulaşmadı.
DHL PAKET PATLAMALARI (TEMMUZ, 2024)
Leipzig, Birmingham ve Varşova yakınlarındaki yönlendirme tesislerine gönderilen üç farklı kargo paketi, kısa aralıklarla patladı ve maddi kaybın yanı sıra can kayıplarını da neden oldu.
İsrihbarat raporlarına göre her pakette, uçuş sırasında patlaması halinde bir uçağın düşmesine neden olabilecek magnezyum bazlı karışımların olduğu anlaşıldı.
Operasyonun nihayetinde bunun, Avrupa başkentlerine ve ABD'ye yapılacak sevkiyatlar için bir prova olduğuna karar verildi ve bu istihbarat Amerikalılarla paylaşıldıktan sonra, Biden yönetimi doğrudan Kremlin'e ulaşarak Atlantik ötesi bir patlama durumunda bundan Rusya'nın sorumlu tutulacağını belirtti.