Dosya Haber
Amerika Birleşik Devletleri, İkinci Dünya Savaşı'nın sonundan bu yana Asya ve Pasifik'e hakim olmak için kullandığı emperyal modeli güçlendirmek için büyük bir çaba sarf ediyor.
Kendisini Pasifik'in hakim merkezi olarak konumlandırmak için kullandığı merkez ve kol modeline odaklanan ABD, eş zamanlı olarak başta müttefikleri ve ortakları olmak üzere kolları arasında işbirliğini kolaylaştırmak için çaba sarf ediyor.
ABD'li yetkililer, öncelikle Dörtlü gibi bölgesel gruplaşmaları güçlendirerek ve Japonya ve Güney Kore ile üçlü ittifakı gibi bölgesel ittifakları güçlendirerek sözcüleri ile daha fazla çok taraflı koordinasyon arayışında.
ABD'nin çabaları, Hub and Spoke modelini, ABD'nin Hint-Pasifik'teki hakimiyetini güçlendirecek ve bir Asya NATO'sunun kurulması için bir yol açacak şekilde geliştirmeyi amaçlıyor.
HUB AND SPOKE MODELİ
İkinci Dünya Savaşı'nın sonundan bu yana Amerika Birleşik Devletleri, Asya ve Pasifik'e bir hub and spoke modeliyle hakim olmuştur. Bu model kapsamında ABD, gücünü birkaç koldan yansıtan baskın bir merkez olarak işlev görmüştür.
ABD'li yetkililere göre bu merkezler ABD'nin anlaşmalı müttefikleri ve ortaklarından oluşmaktadır.
ABD'nin bu hedefi doğrultusunda bölgede; Japonya, Tayland, Avustralya, Güney Kore ve Filipinler olmak üzere beş anlaşma müttefiki yer almaktadır.
ABD gücünün kritik bir bileşeni de Hint-Pasifik Komutanlığı karargahına ev sahipliği yapan Hawaii'dir. Bu askeri karargah şu anda bölge geneline yayılmış 375,000 askeri ve sivil personeli denetlemektedir.
ABD'li yetkililer uzun zamandır ABD'nin Pasifik'teki hakimiyetini güvence altına almak için hub-and-spoke modeline değer veriyorlar. Ancak bunu hiçbir zaman NATO'ya eşit görmediler.
NATO ABD'ye Kuzey Atlantik bölgesindeki eylemleri koordine etme kabiliyeti sağlarken, hub and spoke modeli her zaman ortak çıkarları paylaşmayan müttefik ve ortaklarla ikili ilişkiler üzerine inşa edildiği için Pasifik'te daha etkin bir rol oynuyor.
HİNT PASİFİK VE "ÇİN İLE MÜCADELE"
ABD son dönemde Japonya, Güney Kore ve ABD arasındaki üçlü ittifakı güçlendirmek için önemli adımlar attı.
Hem Japonya hem de Güney Kore'nin on binlerce ABD askerine ev sahipliği yapması, ABD'nin Kuzeydoğu Asya'daki askeri faaliyetlerini daha etkin bir şekilde koordine etmesini sağlıyor.
ABD'nin bir başka önemli hamleyle Japonya, Hindistan, Avustralya ve ABD'yi içeren bölgesel bir grup olan AUKUS'u kurması ise dengeleri daha da değiştirdi ve Hub and Spoke stratejisini güçlendirdi.
Bu dörtlü aynı zamanda ABD'nin erişim alanını Hindistan'a kadar genişleterek, ABD etkisini "Hollywood'dan Bollywood'a" kadar uzanan geniş bir bölgeye yaydı.
Asya NATO'sunun temelleri mi?
ABD'li yetkililer çok taraflı bu ortaklıkları genişletmeye çalışırken, bazı Asyalı liderler işi bir adım daha ileri götürerek bir Asya NATO'su kurulması çağrısında bulunuyor.
Her ne kadar Biden yönetimi Çin, Rusya ve bağlantısız ülkelerin tepkisini çekeceğini düşünerek bu tür önerileri reddetmiş olsa da, attığı adımlar bir tür çok taraflı ittifak sisteminin temellerini attığını gösteriyor.
Görevi devralan Trump yönetiminin ise öceliği Çin ile mücadeleye vereceğini açıklaması, bu projenin hayata geçirilmesinin daha fazla konuşulmasına neden olabilir.
Trump yönetimi, birbiriyle örtüşen ve birbiriyle bağlantılı birkaç bölgesel grubu birleştirerek, bölgede NATO benzeri tek bir örgüt haline getirebilir.
Önümüzdeki dönemde Trump yönetiminin Hint Pasifik'te hub and spoke modelini geliştirme konusunda kararlı adımlar atması bölgesel gerilimi daha da tırmandırabilir.