Dosya Haber
Dünyanın karşı karşıya olduğu en acil sorunlar hızla artmaya devam ediyor.
Gelişmekte olan teknolojilerin kullanım etiği, sonu gelmeyen çatışmalar, insan hakları ihlalleri, emek, sağlık, mahremiyet ve etik kurallar üzerine artan sorunlar, dünyanın gündemini belirlemeye devam ediyor.
Küresel zirveler ise, liderlere çözüm önerileri geliştirmek ve yanıtlar hazırlamak için bir araya gelme fırsatı veriyor. Ancak bu uluslararası kurumların, İsrail'in Gazze'de hayata geçirdiği soykırımı ve dünyadaki Sudan, Libya, Lübnan gibi çok sayıda çatışmayı durdurmakta başarısız olduğu gerçeği de dünyanın önünde duruyor.
Peki Güney'den Batı'ya kadar, yükselen güçlerin de etkisini arttırdığı yeni küresel düzende, 2025 yılında hangi küresel zirveler düzenlenecek.
1- DÜNYA EKONOMİK FORUMU, DAVOS, İSVİÇRE (OCAK)
Davos'ta gerçekleşecek olan Dünya Ekonomik Forumu'nun Ocak ayındaki toplantısı, bir kez daha dünyanın gündeminde olacak.
İş dünyası, hükümet ve sivil toplumdan küresel liderler, gelişmekte olan teknolojilerin daha kapsayıcı bir küresel ekonomiyi kolaylaştırmasını, jeoekonomik değişimlere daha iyi uyum sağlamasını, insan sermayesinin gelişimini artırmasını ve daha güvenilir ve adil bir küresel ekonomik düzen inşa edilmesi üzerine düzenlenen zirvede, Davos'ta bir araya gelecek.
Zirvedeki tartışmalar ise, muhtemelen Dünya Ekonomik Forumu'nun Ocak ayında konferans öncesinde yayınladığı yıllık Küresel Riskler Raporu ile de çerçevelenecek.
2- G7 ZİRVESİ, ALBERTA, KANADA (HAZİRAN)
Uluslararası raporlara yansıyan bilgilere göre; Kanada'da düzenlenecek olan 2025 G7zirvesi, daha kapsayıcı ekonomilere doğru ilerlemeye ve gelişmekte olan teknolojileri düzenlemeye öncelik vermeyi planlıyor.
Ev sahibi Kanada, İtalya'nın Puglia kentinde düzenlenen 2024 G7 zirvesinde, Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu, iklim esnekliği ve finansmanı, küresel temiz enerjiye geçiş, Küresel Güney'de sürdürülebilir kalkınma ve Kalkınma için Yapay Zeka programı için önde gelen finansman ve çeşitli girişimler de dahil olmak üzere birçok konuyu gündeme getirmişti.
Zirvede ayrıca; Avrupalı G7 üyeleri için büyük önem taşıyan göçün temel nedenlerinin ele alınması da bekleniyor.
Ukrayna konularında bıraktığı yerden 2025 zirvesinde de devam etmesi muhtemel olmakla birlikte, Orta Doğu'daki güvenlik ve istikrarın da gündemde özel bir yer tutması bekleniyor.
Zirvede; okyanusları koruma çabaları, iklim değişikliğinin etkilerinin tüm dünyada, özellikle de kıyı bölgelerinde ve ada ülkelerinde yaşayan milyonlarca insan tarafından giderek daha fazla hissedilmesinin ele alınması bekleniyor.
Akdeniz kıyısında Fransa ve Kosta Rika'nın ortak ev sahipliğinde düzenlenecek olan 2025 BM Okyanus Konferansı (UNOC3), 2022 yılında Portekiz'in Lizbon kentinde düzenlenen konferanstan bu yana düzenlenecek ilk konferans olacak.
4- NATO ZİRVESİ, LAHEY, HOLLANDA (HAZİRAN)
Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) bu yıl Hollanda'nın Lahey kentinde toplandığında, savunma harcamaları taahhütleri ve devam eden Rusya-Ukrayna savaşına dair görüşmelere sahne olacak.
Ayrıca zirvede, Trump'ın yeniden iktidara geldiği ABD ve NATO ilişkilerinin gündeme damga vurması bekleniyor.
İttifak son dönemde savunma harcamaları konusunda önemli adımlar attı ve otuz iki üye ülkeden yirmi üçü gayrisafi yurtiçi hasılanın yüzde 2'si oranında savunma harcaması taahhüdünü yerine getiriyor.
Ancak Ukrayna'daki çatışma sürdükçe ve Trump'ın Ukrayna'ya desteğini sürdürüp sürdürmeyeceği gibi konular zirvenin gündemini belirleyecek.
Zirve aynı zamanda NATO'nun yeni bir liderlik altında iyileştirmesi için de bir gündem maddesi taşıyacak.
Bu yıl BM Genel Kurulu'nun 80. toplantısı yapılacak ve üst düzey liderler ile sivil toplumun bir araya geldiği dünyanın en büyük yıllık toplantısında tartışılacak çok şey var.
Yerinden edilme, çatışmalar, yoksulluk ve gelir adaletsizliği tüm dünyada artarken, Sürdürülebilir Kalkınma için 2030 Gündemi de zirvenin ana konularından birisi olacak.
Bu yılki BM zirvesi aynı zamanda Donald Trump'ın foruma dönüşüne şahitlik edecek. Trump daha önce yaptığı konuşmalarda "Önce Amerika" politikasına, ABD ordusunun ve ekonomisinin gücüne ve yönetiminin başarılarına vurgu yapmıştı.
İsrail'in soykırımını ve dünyadaki çatışmaları engelleyememesi ile tartışılır hale gelen BM'nin, Trump yönetiminin yeni döneminde nasıl bir rol oynayabileceği zirvede çok tartışılacak.
G20 zirvesi, 2025 yılında ilk kez bir Afrika ülkesinde yapılacak ve Johannesburg'da gerçekleşecek olan bu zirve, Küresel Güney'den bir ülkenin dönem başkanlığını üst üste dördüncü kez üstlendiği zirve olacak.
Güney Afrika'nın G20 gündemi, özellikle gelişmekte olan ekonomiler için önem taşıyan konuları ele almayı amaçlıyor ve iklim değişikliğiyle ilgili afetlere karşı dayanıklılık, gelişmekte olan ülkeler için borç hafifletme ve adil bir enerji geçişi için finansmanın harekete geçirilmesi konularına odaklanacak.
Zirvede ayrıca, kapsayıcı ekonomik büyüme, gıda güvenliği ve teknoloji yönetişimi konularında ilk kez görev güçleri oluşturulacak.
7- ASEAN VE DOĞU ASYA ZİRVESİ, KUALA LUMPUR, MALEZYA (TARİH BELİRLENMEDİ)
2025 Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN) zirvesi, blok için acil konular olan sürdürülebilir kalkınma, iklim değişikliği, dijitalleşme ve cinsiyet eşitliğine öncelik veren yirmi yıllık bir yol haritasını harekete geçirecek.
Zirvenin aynı zamanda ekonomik odaklı olması ve Malezya'nın on beş öncelikli ekonomik çıktının yanı sıra ASEAN Dijital Ekonomi Çerçeve Anlaşması gibi güncellenmiş ticaret anlaşmalarına ilişkin beklenen sonuçları açıklaması bekleniyor.
Aynı zamanda ASEAN üyeleri zirvede, başta Güney Çin Denizi'ndeki gerginlikler olmak üzere diğer acil meseleleri ele almanın yollarını bulmak zorunda kalacak.
8- BRICS ZİRVESİ, BREZİLYA (TARİH BELİRLENMEDİ)
2024'te G20 zirvesine ev sahipliği yapan Brezilya, önümüzdeki yıl BRICS zirvesine ev sahipliği yapacak.
Zirve, en yeni dört üyesini ve on üç ortak ülkeyi ikinci kez ağırlayacak ve muhtemelen bloğu daha da genişletmeyi değerlendirecek.
Türkiye, BAE, Bangladeş ve Venezüella gibi otuzdan fazla ülkenin katılmaya ilgi göstermesi, grubu büyük ölçüde Batı egemenliğindeki kurumlara bir alternatif olarak gören Küresel Güney'in bloğa olan ilgisinin hızla arttığını gösteriyor.
Grup genişlemeye devam etse de Küresel Güney ülkeleriyle bağlantılarını muhtemelen daha da sağlamlaştırmaya çalışacak.
BRICS'in G20 gündeminin büyük bir kısmının, dünyada değişen küresel dengeler, özellikle de ekonomik önceliklere ayırması bekleniyor.