AKSAM.COM.TR
ÖMER FARUK AKTAŞ
Doğu Akdeniz'de Türk dış politikasının başarısı yeni gelen haberlerle taçlanırken, Yunanistan'ın Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) hayali de Mısır'dan gelen son haberlerle suya düşmüş oldu. Mısır'ın Doğu Akdeniz'de Türkiye'nin Birleşmiş Milletler'e (BM) bildirdiği kıta sahanlığı sınırlarını dikkate alarak hidrokarbon arama ihalesine çıktığını duyurmasının ardından Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da, deniz yetki alanlarına ilişkin, "İlişkilerimizin seyrine göre biz de Mısır'la deniz yetki alanlarını müzakere ederek bir anlaşma imzalayabiliriz." dedi.
Aksam.com.tr'den Ömer Faruk AKTAŞ'a konuşan ANKASAM Danışmanı ve Hacı Bayram Veli Üniversitesi Öğr. Üyesi Kadir Ertaç Çelik, Mısır'ın son hamlesine ilişkin, "Kahire yönetimin irrasyonel politikalar yüzünden ciddi maliyetler ödediği gerçeğinin farkına vardığı bir olgu olarak okunabilir." değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye'nin BM'ye bildirdiği Doğu Akdeniz'deki deniz sınırları - Dışişleri Bakanlığı
Türkiye ile Mısır arasındaki son dönemdeki ilişkilere değinen Çelik, "İsrail-Filistin çatışması gibi bölgeler sorun alanları başta olmak üzere dış politika tercihlerinde de farklı noktalarda yer alan iki devlet arasındaki ilişkilerde Kahire yönetiminin Doğu Akdeniz jeopolitiği bağlamında oldukça önemli mesaj içeren hamlesi üzerinde düşünülmesi gereken bir durumdur." açıklamasında bulundu.
Ankara Kriz ve Siyaset Araştırmaları Merkezi (ANKASAM) Danışmanı Çelik, Türkiye'nin gerek uluslararası hukuk gerekse de tarihi, politik ve sosyolojik bakımdan haklılığı noktasında şüphe olmayan Doğu Akdeniz'deki egemenlik alanlarına karşı hassasiyet gösterilmesi yönünde atılan bir adım olmakla beraber Türkiye'ye uzatılan bir zeytin dalı olarak da değerlendirilebileceğini ifade etti.
Çelik, Mısır'ın Doğu Akdeniz'de hidrokarbon arama ve sondaj çalışmaları için ilan ettiği 24 parselin bulunduğu bölgeyi Türkiye'nin sınırlarını dikkate alarak belirlemesinin "ilişkilerde yeni dönem için önemli bir adım" olarak okunduğunu vurguladı.
Doğu Akdeniz'deki egemenlik hakları bağlamında gerek Türkiye'nin gerekse de Mısır'ın birbiriyle anlaşmasının "rasyonel yol" olduğunu belirten Çelik, şu değerlendirmede bulundu:
"Böylesi bir durumda hem Yunanistan'ın egemenlik sahalarını gasbı bir boyutuyla engellenmiş hem de iki devlet de uluslararası zeminde hukuki boyutuyla da meşru olan bir hakkı hukuki zemine oturtmuş olacaktır. Ancak bu Ankara'nın ya da Kahire'nin hemen ilişkileri düzelteceği ya da diğer sorunlu alanlar konusunda da anlaşacakları anlamına gelmemektedir."
Bu gelişmenin Doğu Akdeniz'de sınırı olan diğer devletler için de Yunanistan'ın gasbına sessiz kalınmaması noktasında bir örnek teşkil edeceğini ve bu bağlamda hem psikolojik hem de hukuki bir zemin oluşturacağını vurgulayan Çelik, "Ayrıca Mısır ve Türkiye'nin Doğu Akdeniz'de anlaşmaları bütün dengelerin esaslı bir biçimde değişmesi anlamına gelir." dedi.
Mısır'ın son hamlesinin "Kahire yönetimin irrasyonel politikalar yüzünden ciddi maliyetler ödediği gerçeğinin farkına vardığı bir olgu" olarak okunabileceğini ifade eden Çelik, şunları söyledi:
"Ayrıca Sisi yönetiminin, Birleşik Arap Emirlikleri veya İsrail gibi devletlere tek taraflı bağımlı olmaktan çıkması hem Mısır hem de bölge için rasyonel olandır. Bugünden yarına köklü bir dönüşüm olmasa da böylesi adımlar ikili ilişkilere pozitif katkı sunarken Libya başta olmak üzere diğer bölgesel krizlerde de yeni çözüm seçenekleri ve senaryolarını gündeme getirebilir."
Türkiye'nin BM'ye bildirdiği Doğu Akdeniz'deki deniz sınırları - Dışişleri Bakanlığı
MEB sınırlandırma anlaşması deniz komşusu herhangi iki devletin karşılıklı olarak anlaşması sonucu gerçekleşiyor. Bu bağlamda Mısır'ın açıklamaları ve Çavuşoğlu'nun da verdiği mesajlar doğrultusunda, Türkiye'nin güney MEB sınırının netleşmesi ve hukuki bir zemine oturması bekleniyor.