1
TM Dijital Haber Merkezi
ABD Başkanı Donald Trump’ın 14 Aralık 2018’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la gerçekleştirdiği geniş kapsamlı telefon görüşmesi sonrası Suriye’deki ABD askerî varlığını sonlandırma kararını açıklamasının ardından üst düzey ABD’li yetkililerin uluslararası diplomasisi sürüyor.
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun “ABD’nin Orta Doğu’yu terk etmeyeceği” mesajını vermek üzere Körfez İşbirliği Teşkilatı’nın üyeleri olan Suudi Arabistan, Kuveyt, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, Bahreyn ve Umman’ın yanı sıra Mısır ve Ürdün’ün de dahil olduğu en az sekiz Arap ülkesini ziyaret edeceğinin açıklanmasının ardından, ABD’nin Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton da harekete geçti.
John Bolton, Genelkurmay Başkanı Joseph Dunford ve DEAŞ’la Mücadele Özel Temsilcisi James Jeffrey ile birlikte İsrail’in ardından 7-8 Ocak tarihlerinde Türkiye’yi ziyaret edecek.
Bolton’un dosyasında neler olacak?
ABD’nin terör örgütü PKK/PYD-YPG’nin çatı örgütü SDG’yi silahlandırılmasını derhâl sonlandırması ve Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) ile Özgür Suriye Ordusu’na (ÖSO) gerekli desteği sağlamasını isteyen Türkiye’nin “endişe ve beklenti” listesi, Bolton’un Ankara ziyaretinde masaya yatırılacak.
ABD’nin Suriye’deki askerî varlığının sonlandırılmasına ilişkin çekilme planının da tam bir koordinasyon içerisinde gerçekleştirilmesi adına masaya yatırılacağı görüşmelerde, ABD’nin bölgedeki yeni stratejileri de Türk yetkililerle paylaşılacak.
ABD askerlerinin sahadan çekilmesinin ardından Suriye’deki hava harekâtlarının sürüp sürmeyeceğine yönelik henüz son söz söylenmezken, ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı, 16-29 Aralık 2018 tarihleri arasında terör örgütü DEAŞ’a yönelik 469 operasyon gerçekleştirildiğini belirterek, “Bu konudaki politikamız olduğu gibi devam ediyor.” açıklamasında bulundu.
Münbiç ve Fırat’ın doğusuna düzenlenecek operasyon
Aralık 2018’de ABD Başkanı Trump’la yaptığı telefon görüşmesinde “TSK ve ÖSO birliklerinin Suriye’nin kuzeyinde hazır kıta beklediklerini ve ABD’nin terör örgütlerini silahsızlandırarak bölgeden çekmemesi durumunda harekâtın başlayacağını” açıklayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, ABD’nin Suriye’den tam çekilme takvimini net olarak öğrenmek istiyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “ABD askerlerinin yoldan çekilmesini” söylemesinin ardından bölgedeki askerî varlığını sonlandıracağını açıklayan ABD Başkanı Trump, bu işlemin 1-4 ay içerisinde tamamlanması konusunda ilgili yetkililere talimat vermişti. İsminin gizli kalması kaydıyla ABD basınına konuşan ABD’li üst düzey bir yetkili, “Başkan çekilme kararını verdi, biz de bu işlemin son derece koordineli bir şekilde gerçekleştirilmesi adına planlarımızı yapıyoruz.” diye konuştu.
Patriot ve S-400’ler
NATO’nun en önemli müttefiklerinden olan ve birliğin güney sınırında bulunan Türkiye’nin, topraklarını koruyabilmek için uzun yıllar boyunca birlikten talep ettiği hava savunma sistemlerine yanıt alamaması sonrasında kendi göbeğini kendi keserek Rus yapımı S-400’lere yönelmesi, başta ABD olmak üzere Batı dünyasında rahatsızlığa yol açtı.
Hem kendi hava savunma sistemlerini Türkiye’nin hizmetine sunmayıp hem de Türkiye’nin kendi göbeğini kesmesine rıza göstermeyen ABD, alım anlaşması tamamlanan ve bu yıl teslimatı yapılacak olan S-400 hava savunma sistemleri konusundaki rahatsızlığını bir dizi yaptırıma dönüştürmeye çalıştı.
Türkiye’nin de üretici ortakları arasında bulunduğu beşinci nesil F-35 savaş uçaklarının Türkiye’ye teslimatı konusunda zorluk çıkarmaya çalışan ABD, bunun gerekçesi olarak S-400 hava savunma sistemlerini gösterdi.
İş ciddiye bindikten sonra harekete geçen ABD Senatosu, Türkiye’ye 3,5 milyar dolar değerinde Patriot hava savunma sistemi satışına Aralık 2018’de onay verdi. Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Bolton’un Ankara ziyaretinde, Patriot alımına verilen onay sonrasında Türkiye’nin S-400 alımından vazgeçmesi hususundaki taleplerini yinelemesi bekleniyor. S-400 konusundaki tavrı net olan Türkiye’nin olaya bakışını açıklayan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, “S-400 tedariği, ülkemizin acil ve kısa vadeli güvenlik ihtiyaçlarını karşılamaya yöneliktir. Bu sistemin F-35 uçaklarına ve NATO sistemlerine zarar vermeyecek şekilde bağımsız kullanılması için gerekli önlemler alınacaktır. ABD'den Patriot alırız ama Rusya'dan S-400 alımını iptal etmeyiz.” diye konuştu.
“Arap ülkelerini Suriye’ye sokmak gibi bir planımız yok”
En az sekiz Arap ülkesine ziyaret gerçekleştirecek olan ABD Dışişleri Bakanı Pompeo ise, kendilerine “ABD’nin Orta Doğu’yu terk etmeyeceği” mesajını verecek.
ABD’nin çekilmesi sonrasında Suriye’de doğacak olan boşluğun Arap askerleri ile kapatılıp kapatılmayacağı kendisine sorulan ABD’li bir hükûmet yetkilisi, “Birçok opsiyonu değerlendiriyoruz. Detaylı açıklama yapamam; fakat Arap güçlerinin Suriye’ye sokulmasına yönelik bir planımız bulunmuyor.” diye konuştu.
ABD’nin Orta Doğu’da kalacağının bir diğer göstergesi olarak, konuyla ilgili açıklama yapan başka bir ABD’li üst düzey yetkili ise, terör örgütü PKK/PYD-YPG’ye atıfla “Pompeo, bölgesel partnerlerimizi harekete geçirmeye devam edecek.” diyerek, Arap ülkelerine atıfla ise, “Ortaklarımızın İran rejiminin bölgeyi istikrarsızlaştıran aktivitelerine karşı desteklenmesi sürecek.” sözlerini kullandı.
Suudi Arabistan ziyaretinde, Veliaht Prens Muhammed bin Selman tarafından verildiği düşünülen talimatla 2 Ekim’de ülkesinin İstanbul Başkonsolosluğunda vahşice öldürülen Suudi Arabistanlı gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayetini de masaya yatıracağı açıklanan Dışişleri Bakanı Pompeo’nun, Mısır’a yapacağı ziyarette ise Trump yönetiminin yeni Orta Doğu politikasını anlatacağı bir konuşma gerçekleştireceği belirtildi.