Türkiye ve komşularının hava savunma sistemleri

15 Temmuz Fetö işgal girişimi sonrası Türkiye’nin hava savunma sorunu yeniden gündeme geldi. Beştepe Cumhurbaşkanlığı Külliyesi, MİT kampüsü, TBMM ve Ankara’da ki birçok önemli kuruluş darbecilerin ele geçirdiği hava unsurları (helikopterler ve savaş uçakları) tarafından bombalandı veya ateş altına alındı. 15 Temmuz gecesi bu hava unsurlarına karşı sadece omuzdan atılan MANPAD diye tabir edilen füze sistemleri ve 14,5 mm uçak savarlarla müdahale edildi. Ancak hava unsurlarına karşı pek etkili olmadı. Türkiye'nin komşularının hava savunma sistemleri ve Türkiye'nin sahip olduğu hava savunma konsepti akıllara geldi.

Yusuf AKBABA / aksam.com.tr

ÇEVREMİZ RUS SİSTEMLERİYLE ÇEVRİLİ

Türkiye’nin komşularından hava savunma sistemlerine sahip olanların Gürcistan ve Irak hariç tamamı Rus menşeili hava savunma sistemleri kullanıyor. 

S-300 bir Rus şirketi olan Almaz Bilimsel Endüstriyel Şirketi tarafından geliştirilmiş, orta ve kısa menzilde balistik ve benzeri hava saldırılarından korunmak için kullanılan bir hava savunma füze sistemi. Sistemin NATO isimlendirmesi SA-10 'dur. S-300 sistemi ilk olarak uçaklara ve cruise füzelerine karşı hava savunması amaçlı geliştirildi. Son türevleri balistik füzelere karşı da savunma yapabiliyor. Hedefi vuruş kabiliyeti oldukça yüksek olan bu füzeler birçok ülke tarafından kullanılmakta.

S-300 sistemi ilk olarak 1979 yılında, büyük sanayi tesisleri, askeri üsler ve düşman uçaklarına karşı hava sahası savunma amaçlı olarak Sovyetler Birliği'nde geliştirildi.

Proje geliştiricisi Almaz - Antey Hava Savunma Şirketi'nin bir alt kolu olan Almaz şirketidir. S-300'ün kullandığı füzeler MKB "Fakel" Tasarım Bürosu tarafından tasarlandı.

Balistik füzelere karşı da etkili olan S-300 günümüzün en gelişmiş hava savunma sistemlerinden biri olarak gösteriliyor. Radarları aynı anda 100 hedefi takip edip aynı anda 12 hedefe kilitlenme yeteneğine sahip. Sistem beş dakika gibi kısa bir zamanda atışa hazır hale getirilebilir. S-300'ün kullandığı füzeler kapalı ortamda dış etkilerden korunmuştur ve servis süresince bakım gerektirmez. S-300'ün bir üst türevi S-400 (NATO isimlendirmesi SA-21) 2004 yılında hizmete girdi.

YUNANİSTAN HAVA SAVUNMASI 

Trakya da kara sınırımız bulunan ve Ege denizi üzerinde sürekli sıkıntılar yaşadığımız komşumuz Yunanistan 2 farklı ülkenin ürettiği hava savunma sistemlerini kullanıyor. Bunlardan biri NATO sistemlerine entegre olan ABD menşeili PATRİOT hava savunma sistemi diğeri ise Rus S-300 hava hava savunma sistemi.

 

NATO üyesi bir ülkede Rus menşeili bir hava savunma sisteminin olması pek rastlanılan bir durum değil. Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum yönetimi: 1996'da S-300 alımı için bir antlaşma imzalandı. Kıbrıs'a yerleştirilmek için alınan S-300PMU-1, Rum-Türk gerginliği ve İngiliz-Amerikan baskısı sonucu Yunanistan'ın Girit Adası'na yerleştirildi. Böylece Yunanistan PATRİOT ve S-300 olarak iki farklı hava savunma sistemine sahip oldu. 

BULGARİSTAN

Bir diğer Trakya komşumuz Bulgaristan, Rus menşeili 10 adet S-300 fırlatıcısı, beşer fırlatıcıdan iki ünite halinde bulunuyor. 

GÜRCİSTAN

Kafkasya bölgesindeki komşumu Gürcistan’ın günümüzde aktif bir hava savunma sistemi bulunmuyor. Fransa ile yaptığı bir anlaşma ile 2017 yılında adı ve niteliği açıklanmayan bir hava savunma sistemi alacak.

 

ERMENİSTAN

Soy kırım iddiaları yüzünden Türkiye karşıtı politikalarını dünya genelinde yürüten Ermenistan, Rus menşeili S-300 füze sistemi kullanıyor.

AZERBAYCAN 

Hazar’a açılan kapımız kardeş ülke Azerbaycan, Rus menşeili S-300 hava savunma sistemi kullanıyor. Azerbaycan da S-300 füze savunma sisteminin, S-300PMU2 Favorit modeli bulunuyor.

İRAN

Suriye de Esed yanlısı politika izleyen ve son günlerde batı ile ilişkilerini düzelten İran, İsrail’in bütün engellemelerine rağmen Rus S-300 hava savunma sistemi aldı. İran’ın Rusya’dan yeni aldığı S-300 Füze sistemi 2016 sonunda operasyonel aktiviteye ulaşacak.

IRAK

İç karışıklıklarla boğuşan güne komşularımızdan Irak’ın aktif hava savunma sistemi bulunmuyor.

 
?

SURİYE

2011 yılından beri iç savaş ile boğuşsan Suriye de mevcut rejimin kullanımında başkent Şam’ı koruyan S-300 hava savunma sistemi mevcut. Bunun haricinde rejime destek için Suriye de bulunan Rus güçlerini korumak için Rus askerlerinin kontrolünde Lazkiye de S-300 ün üst modeli olan S-400 füze savunma sistemi bulunuyor.

TÜRKİYE’NİN HAVA SAVUNMA KAPASİTESİ NE? 

Türk hava sahasını koruma görevi Hava Kuvvetleri Komutanlığı’na ait. Türkiye’nin kendisinin kullanımında ve inisiyatifinde balistik füzelere karşı kullanılabilecek hava savunma sistemi yok.
Türk ordusunun kullanımında;
 
MIM-14 Nike Hercules (Menzil 144 km Tavan 45,7 km) 72 Atıcı,520 füze olarak var.. 1969 yılında alındı. Şimdiki aktif durumu bilinmiyor. 

I-HAWK XXI (Füze Menzili 40 km Tavan 18 km, Radar Menzili 70 km) 8 Batarya, 175 Füze sistemi var. HAWK füzeleri ayrıca Suriye sınırından gelebilecek tehditlere karşı sınırda hazır bekletiliyor.
Bunların haricinde NATO savunma konsepti kapsamında farklı nato ülkelerine ait hava savunma sistemleri İncirlik Üssü’nde konuşlu. Ayrıca NATO’ya bağlı AEGIS (Bölge Hava Savunma gemileri) Akdeniz de Türk hava sahasını koruyor.

Yusuf AKBABA / aksam.com.tr