BÜLENT ŞANLIKAN / HABER MERKEZİ
Tarihi günle 86 yıllık özlem bitti. Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi ilk cuma namazıyla ibadete açıldı. Caminin içine 500 davetli alınırken meydanda da koronavirüs nedeniyle sosyal mesafeye uyularak saf tutuldu.
Sabah 10.00’da sala ve tekbirlerle başlayan programda, Kur’an-ı Kerim okundu. Türkiye’nin seçkin hafızları, ilk olarak birinci cüzü okurken, ardından Kehf Suresi, Meryem Suresi, Yasin Suresi, Fetih Suresi ile kısa surelerden olan İhlas, Felak ve Nas Surelerini idrak etti. Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Erbaş, okunan hatimlerin ve surelerin duasını yaptı. Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi’nde 4 minareden 4 müezzin tarafından öğle ezanı okundu. İlk cuma namazında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, TBMM Başkanı Mustafa Şentop, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay ve MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin yanı sıra şehit yakınları, gaziler ve birçok vatandaş katıldı. Yoğunluk ikindi namazında da sürdü.
Cuma namazıyla birlikte 86 yıl sonra ibadete açılan Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi’nde ilk namazı kılmak isteyen vatandaşlar, sabah ezanıyla birlikte bölgeye akın etti. Vatandaşların zaman tekbir getirip “Zincirler kırıldı Ayasofya açıldı”, “Vur vur inlesin Yunanistan dinlesin” sloganları attığı görüldü. 21 bin polisin görev yaptığı tarihi törende salgın nedeniyle güvenlik tedbirleri en üst düzeydi.
Pakistan kökenli ABD vatandaşı Müslümanlar da Ayasofya Meydanı’nda yerlerini aldı. Açılış için New York’tan gelen 40 kişilik grup, geleneksel kıyafetleriyle ilgi odağı oldu. 82 yaşındaki Mustafa Güdül “Zincirler kırılsın, Ayasofya açılsın diye eylemlerde bulundum. Allah bugünü nasip etti en büyük hayalimdi” dedi. 15 Temmuz gazisi Sebahattin Ünal, “Bugünü gözyaşları ile tarif etsem azdır” diye konuştu. Samsun’dan otostopla gelen Ali Kemal Evlioğlu ise “Yılların vermiş olduğu üzüntüyü sevince çevirdik” dedi. Hindistan’dan gelen Gohari Imam ise “Bugün Müslümanlar için önemli bir gün” diye konuştu.
Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi’nin minarelerinden “Enderun Ezanı” okundu. Müezzinler tarafından dört minareden dört farklı makamda ezan okundu.
Fresk ve mozaikler, ‘yelken perde’ sistemiyle kapatıldı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ile MHP lideri Bahçeli, Ayasofya Camii’ndeki tarihi namaz sonrası Fatih Sultan Mehmet Han’ın kabrini ziyaret etti. Erdoğan yaptığı açıklamada şunları kaydetti: “Artık burası aslına döndü. Şimdi ilanihaye inşallah cami olarak tüm inananlara hizmete devam eder. Tüm insanlığın bir kültür mirası olarak her dinden insanların gelip gezebileceği bir yer. 350 bin kişi Cuma Namazı’na iştirak etti. Bu çok çok önemli bir aşkın mahsulüydü. Bütün ibadeti Diyanet İşleri Başkanlığımızın organizesiyle gerçekleştirdik. Bundan sonra Kültür ve Turizm Bakanlığımızın gerçekleştireceği restorasyon çalışmaları var. Çok daha anlamlı bir yapıya kavuşturacağız. Emeği geçen herkese, yargının koyduğu tavra, Cumhur İttifakı olarak ortaya koyduğumuz tavrın devamını diyorum.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev ile telefon görüşmesi yaptı. Mirziyoyev, görüşmede, Ayasofya-i Kebir Camii’nin açılmasından duyduğu memnuniyeti ifade etti.
Ayasofya Camii’nin tabelasındaki hattın tasarımını yapan Mehmet Özçay, “Cumhurbaşkanımız tapu kaydındaki şekliyle ‘Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi’ şeklinde yazılmasını istedi” dedi.
86 yıl sonra Cuma hutbesini irad eden Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş, minbere Osmanlı Fetih geleneği olan kılıçla çıktı. Fethin sembolü olarak caminin minberine iki yeşil sancak asıldı, sağ girişine 3 Hilalli kılıç konuldu. Erbaş, hutbesinde “Fatih Sultan Mehmet Han’a selam olsun” diyerek şunları kaydetti: “Ayasofya’nın ibadete açılması, başta Mescid-i Aksa olmak üzere, yeryüzünün bütün mahzun mescitlerinin ve mazlum müminlerinin can suyuna kavuşmasıdır. Ey insanlar, Ayasofya Camii’nin kapıları, tıpkı Süleymaniye, Selimiye, Sultanahmet ve diğer camilerimiz gibi hiçbir ayrım gözetmeksizin Allah’ın bütün kullarına açık olacaktır.”
Erbaş, “Fethin sembolü olan camilerde bu bir gelenektir. 481 yıl hiç kesintiye uğramadan kılıçla çıkılmıştır. Bu geleneği bundan sonra devam ettireceğiz” dedi.
Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi’nin 4 minaresinde 4 müezzin birlikte sela okudu. Minarelerden yükselen selaların ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan, Fatiha Suresi’ni ve Bakara Suresi’nin ilk 5 ayetini okudu.
Cuma namazının ardından dezenfekte edilen cami, gruplar halinde tüm ziyaretçilere açıldı. Cami sabaha kadar Müslümanlara ev sahipliği yaptı. Gün boyu yoğunluk sürdü.
İstanbul Valisi Ali Yerlikaya, Ayasofya Camii çevresinde belirlenen namaz kılma alanlarının tamamen dolduğunu ve salgın nedeniyle bu alanlara misafir girişlerinin durdurulduğunu açıkladı.
Eski başbakanlardan Tansu Çiller, Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi’nin açılmasının çok büyük bir dirayet ve cesaret istediğini belirtti. Çiller, bugünün bir vuslat ve özlem günü olduğunu ifade etti. Ayasofya’ya davet edildiği belirtilen CHP’li Muharrem İnce’nin cuma namazını Sultanahmet Camii’nin önünde kıldığı öğrenildi.
İletişim Başkanı Fahrettin Altun, Ayasofya’nın 86 yıl sonra tekrar ibadete açılmasına ilişkin bir açıklama yaptı. ‘24 Temmuz’ tarihine dikkat çeken Altun, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 24 Temmuz 1999’da şiir okuduğu için girdiği Pınarhisar Cezaevinden çıktığını, 24 Temmuz 2020’de ise Cumhurbaşkanı olarak Ayasofya Camii’nin zincirlerini kırdığını söyledi.
İletişim Başkanlığı, Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi’nin açılışı dolayısıyla “Ayasofya Camii: Fatih Sultan Mehmed Han’ın Emaneti, İnsanlığın Ortak Hazinesi” adlı kitap ile Türkçe ve İngilizce olarak “ayasofyacamii.gov.tr” internet sitesi hazırladı. Kitap cuma namazı için gelenlere dağıtıldı.
Ayasofya’nın yeniden ibadete açılması için dava açan Sürekli Vakıflar Tarihi Eserlere ve Çevreye Hizmet Derneği Başkanı İsmail Kandemir de dün Ayasofya Camii’ndeydi. Kandemir “Kuşlar gibi uçuyorum ve sevinçliyim çok mutluyum. Ayasofya benim için kızıl elma ve erişilmesi gereken bir ideal ve bu ideali gerçekleştirdik “ dedi.
Çocuğunu kapan tarihi anlara tanıklık etmek için Ayasofya Camii’ne koştu.
Ayasofya Camii’nde namaz kılanların arasında gençler oldukça fazlaydı. Yer bulamayan gençlik çatıya, bankamatik üstüne çıktı.
Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi’nde namaz kılmak için Keşmir’den gelen Şuayip Doktor, “Tarihi bir gün. Burada cuma namazını kıldık. Allah Türkiye’den razı olsun.” dedi.