Milli Savunma Üniversitesi'nde tahıl koridoru anlaşması kapsamında oluşturulan Müşterek Koordinasyon Merkezinin açılışı Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar'ın katılımı ile gerçekleştirildi. Törende bir konuşma yapan Akar Türkiye ile birlikte Rusya, Ukrayna ve BM'den 5'er temsilci olacağını söyledi. Karadeniz'den ticari gemilerin kaydının ve takibinin merkez tarafından yapılacağını belirten Akar, şöyle konuştu:
BAZI ÜLKELERE RAĞMEN: Türkiye, sayın Cumhurbaşkanımız, sayın Putin ve Zelenskiy'le görüşmeleri doğrultusunda tahıl krizi sorunun çözümü için bir inisiyatif almıştır. Uzun ve meşakkatli çalışmalar; bazı ülkelerin gösterdikleri farklı yaklaşımlara rağmen, sayın Cumhurbaşkanımızın, sayın Putin, sayın Zelenskiy ve sayın Guterres'in gösterdikleri irade neticesinde 22 Temmuz'da imzalanan anlaşma ile sonuçlanmış; Müşterek Koordinasyon Merkezi Milli Savunma Üniversitesi yerleşkesinde 23 Temmuz itibarıyla hazırlık çalışmalarına başlamıştır.
SAHADA ASKER YOK: Merkezin vazifesi; Ukrayna'dan ihraç edilecek tahıl ve benzeri gıda ürünlerinin Odesa, Çernomorsk ve Yuzni limanlarından emniyetle denizden nakliyatını sağlamaktır. Merkez, asker ve sivil olmak üzere Türkiye ile birlikte Rusya, Ukrayna ve BM'den 5'er temsilciden oluşmaktadır. Sahada herhangi bir askeri unsur bulunmamaktadır.
KONTROL İSTANBUL'DA: Bu Merkez, girişime dâhil olacak ticari gemilerin kaydını ve takibini yapacak, muhabere vasıtaları ile ticari gemilerin intikalini teknik olarak takip edecek, tüm faaliyetlerini taraf ülkeler ve BM ile koordineli olarak yürütecektir. Ukrayna limanlarındaki yükleme ile Türkiye'deki limanlara varışta uygun görülecek mevkilerde, müşterek denetim timleri tarafından gemilerin kontrolleri yapılacaktır. Mayın temizleme ihtiyacı olursa taraflarca mutabık kalınacak şekilde planlama yapılacaktır.
SÜRE 120 GÜN: Taraflarca imzalanan belge, 120 gün için geçerli olacak, tarafların sonlandırma talebi olmadıkça da devam edecek, yenilenecektir. Bu merkez ayrıca Karadeniz'deki tüm ticari gemilerin hareketlerini Türkiye'nin sahip olduğu milli altyapı ve diğer imkânlarla izleyebilecek, diğer kurum/kuruluşlarla birebir görüşme yapılabilecektir.
FİYATLARI DÜŞÜRECEK: Müşterek Koordinasyon Merkezi vasıtasıyla yapılacak çalışmaların tüm dünyayı etkileyen gıda krizinin aşılmasına, özellikle uzmanlar tarafından belirtildiği üzere fiyatların aşağı çekilmesine önemli katkılar sağlayacağına inanıyoruz. Bu merkezde çalışan personel, dünyanın gözünün üzerlerinde olduğunun farkında. Temennimiz, kolektif ve başarılı çalışmalarla, Merkezin insani ihtiyaç ve barışa azami katkı sağlaması. Temennimiz bu.
TARİHİ VE İNSANİ MİSYON: Merkez'de görev alan personelin sorumlulukları büyüktür. Rusya Federasyonu, Ukrayna, Türkiye ve BM'nin değerli temsilcileri; tarihi, insani ve önemli bir misyon üstlenmiş bulunuyorsunuz. Sayın Cumhurbaşkanımızın ifade ettikleri üzere "Mutabakata taraflarca uyulması en büyük arzumuzdur." Bu doğrultuda ortaya konulan ortak çalışma iradesi, tüm krizlerin iyi niyet ve diyalogla önlenebileceğini göstermektedir.
BİR AN ÖNCE ATEŞKES: Sayın Cumhurbaşkanımız, gerginliğin başından itibaren çatışmanın önlenmesi, savaş çıktıktan sonra da ateşkesin sağlanması ve diplomatik çözüm için büyük bir çaba göstermiş, gayretlerini sürdürmüştür. Bir an önce ateşkesin sağlanmasını, gerginliğin azaltılmasını ve insani yardımların ulaştırılmasını hedefliyoruz. Bu süreçte Türkiye olarak NATO'daki sorumluluklarını da yerine getirdik, getirmeyi de sürdüreceğiz. Türkiye'nin duruşunun, her iki ülke ile diyalog halinde olmasının doğruluğu ve önemi bir kez daha ortaya çıkmıştır.
20 KİŞİ GÖREV YAPACAK
Merkezde Ukrayna, Rusya, Birleşmiş Milletler ve Türkiye'den toplam 20 kişilik ekip görev yapacak. Ekibe ise bir Türk Amiral liderlik edecek. BM, Ukrayna tahılının Karadeniz üzerinden taşıyacak gemilerin denetimlerinin Ortak Koordinasyon Komitesi'nin desteğiyle Türk yetkililer tarafından gerçekleştirileceğini duyurdu.
DÜNYAYA 3 DİLDE SELAM
Akar, sözlerini "Müşterek Koordinazyon Merkezinin tüm personeline de çalışmalarında başarılar diliyor, sizleri sevgi ve saygıyla selamlıyorum. Teşekkürler, Thank you, Spasiba, Dyakuyu..." diyerek tamamladı.
BM İLE ÇALIŞTIK! ENGELLEMELERE RAĞMEN BAŞARDIK
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, tahıl krizine son veren mutabakatı engellemek isteyen ülkeler olduğunu söyledi, "Savaşın uzamasını isteyen ülkeler de var" dedi.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, tahıl krizinin çözümü için İstanbul'da imzalanan tarihi mutabata ilişkin açıklamalarda bulundu.
TÜRKİYE TERCİH EDİLDİ: Tahıl çözülürse ateşkes yolu da açılır. İki taraf arasında önemli bir adım olacak dedik. Burada BM ile birlikte çalıştık. BM de Türkiye'yi tercih etti. Sonuçta burada Rusya'nın ihraç edeceği ürünler de var onunda önü açılmış oluyor. Aynı şekilde Ukrayna'nın tahıl, ayçiçek ve ayçiçek yağı ihracatının önü açılmış oluyor.
DİPLOMASİ MASASI: Biz bu aktif rolümüzü devam ettireceğiz. Eninde sonunda bu savaş diplomasi masasında bitecek. O masaya tarafların dönebilmesi için üzerimize düşeni yapacağız. Ama bu iş kolay değil. Savaş uzadıkça tarafların bir masaya oturması kolay değil.
SAVAŞI UZATIYORLAR: Savaşın uzamasını isteyen ülkeler de var; hatta hatta bu tahıl anlaşmasını engellemek isteyen ülkerde oldu. Bu savaş ne kadar devam ederse Rusya zayıflar diye düşünüyor. Bu savaşın bedelini sen ödemiyorsun Ukrayna ödüyor. Canıyla, kanıyla,topraklarıyla ödüyorlar. Bu savaşın uzaması herkesin zararına.
ARABULUCULUK: Biz arabuluculuk konusunda marka bir ülkeyiz. Bu her ülkeye nasip olmaz. Biz adaletli davranıyoruz, tarafsız tutumumuzu sergiliyoruz.
F-16 MÜZAKERELERİ: F-16 müzakereleri gayet iyi gidiyor. F-16 müzakareleri konusunda yönetimin yaklaşımı gayet olumlu müspet. Diğer taraftan Kongredeki daha önceki yıllardaki çok katı olumsuz hava da dağılmış durumda.
YIL SONUNA KADAR 50 MİLYON TON TAŞINACAK
Sözcü Kalın, "20-25 milyon ton kadar Ukrayna'nın, 25-30 milyon ton kadar Rusya'nın elinde tahıl ürünü olduğu tahmin ediliyor" dedi, yıl sonuna kadar taşınacak tahılın 40 ila 50 milyon ton olacağını söyledi.
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Bloomberg'in sorularını cevapladı:
İKİ HAFTA İÇİNDE: Tahıl mutabakatı sürdürülebilirse sadece Rusya ve Ukrayna değil, diğer ülkeler tarafından da desteklenirse, bundan sonra yeni ateşkes, esir mübadelesi ve barış anlaşmalarının zeminini hazırlayacak bir güven ortamı da inşa edebilir. Beklentimiz bütün tarafların anlaşma şartlarına tam bağlı kalmaları. Tahıl sevkiyatı hem Rusya'nın hem Ukrayna'nın menfaatine. İki hafta içerisinde ilk gemilerin çıkmasını bekleyebiliriz. Bu, biraz da ülkelerin ne kadar hazır olduklarına bağlı.
50 MİLYON TON: "İki ülkenin ellerindeki tahıl miktarının yıl sonuna kadar toplam 40 ila 50 milyon ton arasında olması bekleniyor, öngörülüyor. 20-25 milyon ton kadar Ukrayna'nın, 25-30 milyon ton kadar Rusya'nın elinde tahıl ürünü olduğu tahmin ediliyor. Mevcut olanlar, silolarda olanlar, gemilere yüklenenler ve yıl sonuna kadar yeni gelecek olanlar var. Bunun yanında bir de gübre var.
SADECE TAHIL: Odessa limanlarından bir gemi çıktığında tamamen Ukraynalıların kontrolünde, onların belirlediği rotada Karadeniz'e çıkacaklar. Her aşamada merkeze bilgi verilecek. Türk sularına girdikten sonra da gemiler izlenmeye devam edecek. İstanbul'a geldiğinde belli bir noktada denetimleri yapılacak. Giden gemiler için de aynı prosedür işletilecek. Tahıl ürünleri dışında herhangi bir sevkiyat olmayacak.
ERDOĞAN'IN LİDERLİĞİ: Rusya ile Ukrayna arasında denge politikasına devam edeceğiz. Türkiye'nin denge politikasının, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın lider diplomasisinin ne kadar önemli olduğu görüldü. Hem Batı'nın içinde olacak hem NATO üyesi olacak hem de Rusya ile bu ilişkileri yürütebilecek bir ülke var mı? Yok."
RUSYA GEMİLERE YÜKLEMEYE BAŞLADI
İstanbul'da 22 Temmuz'da imzalanan tahıl anlaşması çerçevesinde Türkiye'ye taşınacak olan tahıllar, Rusya'nın Rostov-On-Don Limanı'nda gemilere yükleniyor.
ABD'DEN YENİ ROTA HAZIRLIĞI
Başkan Erdoğan'ın himayesinde imzalanan tahıl anlaşmasından sonra Ukrayna'nın Odessa limanına düzenlenen füze saldırısı sonrası ABD'nin anlaşmaya alternatif aradığı ortaya çıktı. ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) Yöneticisi Samantha Power, ABD'nin Ukrayna tahılının kara yoluyla dışarıya sevki için B planı üzerinde çalıştığını söyledi. CNN'e konuşan Power, "B Planı kara yolları, demir yolları ve nehir yollarını içeriyor; mavnaların gönderilmesi, ihracatın hızlı şekilde çıkışı için Ukrayna demir yollarının Avrupa'dakilerle uyumluluğu bakımından yeniden ayarlanmasını da içeriyor" dedi.
WASHINGTON VE LONDRA MÜZAKERE İSTEMİYOR
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Rusya'nın, Ukrayna ile müzakereler yapmaya istekli olduğunu, ancak ABD ve İngiltere gibi bazı Batılı ülkelerin müzakere sürecini engellediğini söyledi. Lavrov, "Yakın zamanda Rusya'nın Ukrayna ile müzakerelerin tekrar başlamasına karşı hiçbir itirazı olmadığı yönünde bir açıklama yapmıştım. Sadece birkaç saat sonra ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, ABD'nin Ukrayna ile Rusya arasındaki müzakereler için uygun bir zaman olmadığına inandığını söyledi. Sonuçları siz çıkarın. Amerikalı meslektaşlarınıza neden Ukrayna'nın Rusya ile müzakere edemediğini sorabilirsiniz" dedi. Lavrov, İstanbul'da gerçekleştirilen Rusya-Ukrayna görüşmelerinin ardından iki tarafın herhangi bir müzakere gerçekleştirmediklerini yineledi.