I. Dünya Savaşı öncesi emperyalist devletlerin Osmanlı Devleti'ni paylaşma planlarındaki en önemli araçlarından biri de Ermeni meselesi olmuştu. Büyük devetlerin bir koz olarak kullandığı Ermeni kartı, önce Osmanlı'ya karşı sahaya sürüldü. Ardından 1904'te Rus-Japon Savaşı'nda Ruslara karşı kullanıldı. II. Dünya Savaşı'nda da Hitler'in maşası haline geldiler. Ermeni çetelerinden Taşnaklar, Birinci Dünya Savaşı'nda üstlendikleri rolü İkinci Dünya Savaşı'nda da oynadı. Bu sefer Hitler Almanyası'nın yanında yer alan Taşnaklar, faşist Alman orduları için gönüllü birlikler oluşturarak bölge halklarına karşı yeni bir suça imza attı.
KOZ OLARAK KULLANILDI
Bu süreç içerisinde işbirlikçi Ermeni milliyetçiliği önderlerinin yaşadıkları ülkelerin düşmanı olan Rus çarlarına, İngiliz krallarına, Naziler'e övgü dolu mektuplar yazıyordu. Doğu'nun paylaşılmasında rekabet içinde olan Rusya ve Avrupa, Ermenileri kimin kullanacağı konusunda da yarış halindeydi. Kimi zaman ipler İngilizlerin kimi zaman Rusların eline geçmekte. 20. yüzyılın başında İngilizlerin kontrolüne giren Ermeni hareketi, önce Osmanlı'ya sonra da Rusya'ya karşı bir koz olarak kullanıldı. 1904'te Rus- Japon Savaşı patlak verince Rusya'daki Ermeni milliyetçileri savaşta Japonya'yı desteklemiş ve Japon imparatoruna bağlılıklarını bildirildi. 1904'te Rus- Japon Savaşı patlak verince Çarlık Rusyası'nda yaşayan Ermeni milliyetçileri 7 Mayıs 1904'te Tiflis'te Japon imparatoruna bir mektup kaleme aldılar. Mektup, eski adı SSCB Ekim Devrimi Merkez Devlet Arşivi (TsGAOR SSSR) olan Rusya Federasyonu Devlet Arşivi'nde (GARF) fond 102 OO liste 1904 dosya 2358 yaprak 2a, 2a arkası ve 2a ek numaralarıyla kayıt altında bulunuyor. "Kafkasya ve Rusya Ermenileri" imzasını taşıyan mektup Rusça olmakla birlikte aralara Latin harfleriyle basit Japonca ünlem cümleleri de serpiştirildi: "Sizi içten seven tüm Kafkasya'nın ve Rusya'nın Ermenileri, manen sizlerle birleşerek Japon kıyılarından uzakta dolu şarap kadehlerini Japon İmparatoru Ekselansları Yüce Mutsuhito'nun şerefine kaldırıyorlar. Yaşa, Yaşa, Yaşa!"