HABER MERKEZİ
Trump'ın başlattığı ticaret savaşı piyasaları çökertti. Hong Kong'ta günlük kayıp yüzde 13'ü buldu. Asya ve ABD borsalarında son 2 aydaki düşüş % 20'yi aşarken yaşananlar 2. Dünya Savaşı'nı aratmadı.
ABD Başkanı Donald Trump'ın gümrük tarifeleriyle dünya ekonomilerinde açtığı tahribat küresel piyasalarda fırtınaya dönüştü. ABD'nin Çin başta olmak üzere pek çok büyük ticaret ortağına yüksek tarifeli yeni gümrük vergileri uygulamaya başlamasının ardından Asya'dan Avrupa'ya tüm borsalar borsalar kırmızıya büründü.
Yeni gümrük tarifeleri en çok Asya piyasalarını altüst etti. Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 7.7, Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 7.3 düştü. Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 12.7 değer kaybederken Hindistan'da Sensex endeksi yüzde 4.3 geriledi.
PANDEMİYİ ARATMADI
Nikkei ve Hang Seng son 2 ayda yüzde 20 düşmüş oldu. Böylece borsalarda yaşananlar 2. Dünya Savaşı dahil tarihi çöküşleri aratmadı. Asya borsalarında görülen sert satışlar, Avrupa borsalarında da kendini gösterdi. Almanya'da DAX 40 endeksindeki kayıp açılışın ardından yüzde 4.26'ya ulaşırken, Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 4.78, İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 4.38 değer kaybetti. Böylece Avrupa borsaları pandemiden bu yana en sert düşüşünü yaşamış oldu.
TESLA ÇAKILDI
Trump'ın yürürlüğe aldığı yeni gümrük tarifeleri, ABD borsalarına etkisi de büyük oldu. Cuma gününü yüzde 5'e varan kayıpla kapatan ABD borsaları dün de yüzde 3-5 aralığında düşüşlerle açıldı. Açılış sonrası cnbc-e Trump'ın Çin dışında gümrük vergilerine 90 günlük bir ara vermeyi düşündüğünü iddia etti. Bunun üzerine ABD borsaları artıya geçti. Ancak Beyaz Saray bu iddiayı yalanlayıncaABD borsaları yeniden eksiye döndü. ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick'in 'Bir daha düşmeyecek' demesine rağmen Tesla hisselerinde yüzde 10'luk düşüş yaşandı. Trump'ın en büyük destekcisi olan Elon Musk'ın sahibi olduğu Tesla hisseleri zirve seviyelerinden yüzde 50 geriledi. Piyasalardaki türbülans Borsa İstanbul'un da yüzde 3.4 düşüşle açılmasın aneden oldu. Ancak daha sonra toparlanarak günü 0.29 yükselişle kapattı.
Bitcoin de tarife belirsizliğiyle 75 bin doların altına indi. Bitcoin dahil küresel kripto para piyasasının değeri 24 saatte yaklaşık yüzde 10.58 azalarak 2 trilyon 390 milyar dolara geriledi. Güvenli liman altın da dün düşüş yaşayanlar tarafında yer aldı. Gram altın 2.3 değer kaybetti. Piyasalarda Trump'ın açıkladığı tarifelere yönelik Çin'in misilleme adımları sonrası ticaret savaşının daha da şiddetleneceği kaygılarıyla oluşan derin satış baskısı etkili oluyor. Ancak uzmanlar olası müzakere durumunda piyasalarda satış baskılarının azalabileceğini belirtiyor.
Trump, piyasalardaki fırtınanın ortasında geri adım sinyali vermedi, "Bunun için seçildim" dedi. Trump, "Petrol fiyatları düştü, faiz oranları düştü. Gıda fiyatları düştü, enflasyon yok!" dedi. FED'i yavaş hareket etmekle suçlayan Trump'ın faizlerin düşürülmesi için çağrıda bulunması da dikkat çekti. Gününü golf oynayarak geçiren Trump "Golf turnuvasını kazandım. Kazanmak iyidir. Hiçbir şeyin kötüye gitmesini istemem, ama bazen bir şeyi düzeltmek için ilaç almanız gerekir" dedi. Trump ayrıca misilleme vergisine karşı Çin'e gözdağı verip yüzde 34 vergiyi geri çekmezlerse yüzde 50 ek vergi uygulayacaklarını duyurdu.
Piyasaları golf oynayarak izledi
Borsa Değişim (%)
ABD-Dow Jones -1.29*
ABD-Nasdaq -0.39*
Almanya-DAX -4.26
Arjantin-S&P MERVAL -7.38
Avustralya-S&P/ASX 200 -4.23
Avusturya-ATX -3.90
Belçika-BEL20 -3.99
B.Krallık-FTSE 100 -4.38
Brezilya-Bovespa -1.44
Çin-CSE 1000 -11.39
Fransa-CAC40 -4.78
G.Kore-Kospi -5.57
Hindistan-BSE Sensex -2.95
Hollanda-AEX -5.39
Hong Hong-FTSE China 50 -14.25
İspanya-IBEX35 -5.38
İsrail-T35 -0.48
İsveç-OMXS30 -4.94
Japonya-Nikkei 225 -7.83
Norveç-OSE Benchmark -3.33
Rusya-MXOEX -3.51
Türkiye-BIST100 +0.29
(*) Gün içi değişim.
ABD Başkanı Trump'ın yeni gümrük vergileri, piyasaları "kana bularken", küresel finans piyasalarının merkezi Wall Street'ten sesler de yükselmeye başladı. Trump'ın başkanlık adaylığını destekleyen milyarder fon yöneticisi Bill Ackman sabah saatlerinde Trump'a çağrı yaparak ticaret savaşına ara verilmesini istedi. Ackman "Dünyanın her ülkesine ekonomik nükleer savaş başlatırsak, iş yatırımları durma noktasına gelir. Tüketiciler harcamalarını keser ve dünyadaki itibarımıza ciddi zarar veririz. Bu itibarın onarılması yıllar alabilir" ifadelerini kullandı. Adı efsane yatırımcılar arasında anılan ve Trump yönetiminin Hazine Bakanı Scott Bessent'in bir dönem patronu olan Stanley Druckenmiller ise "Bu vergileri desteklemiyorum" dedi.
Marbaş Menkul Değerler Genel Müdür Yardımcı Sertaç Ekeke "Yurt içi piyasalarda şu an panik yapılacak bir dönem yok. Orta uzun vadede hem gerçekten bizim ekonomimizin büyüme konjonktürü açısından önemli dönemin eşiğindeyiz" derken Colendi Menkul Analisti Sadullah Çalışır da "Borsa İstanbul'da kısa vadede içeride çok hızlı bir toparlanma beklemiyoruz ama tepki alışları gelebilecek önemli noktalara yakınız" diye konuştu. İş Yatırım Uluslararası Piyasalar Direktörü Şant Manukyan ise "Ana varsayım Çin ve ABD arasında bir uzlaşma olmayacağı yönünde ama ben düşük seviyede normalleşme göreceğimizi düşünüyorum" dedi.
Küresel piyasalar ABD Başkanı Donald Trump'ın tarifeleri ile tarihi bir fırtına yaşarken, pek çok ülke resesyon riskiyle karşı karşıya kaldı. Çin ve Avrupa Birliği (AB) de dahil olmak üzere birçok ticaret ortağı şimdiden karşı önlemler açıkladı. Ekonomistler bu ticaret savaşının sadece kısa vadeli volatilite değil, aynı zamanda stagflasyon ya da resesyon riskini artırabileceği uyarısında bulunuyor. Amerika'nın en büyük yatırım bankalarından biri olan JP Morgan, Trump'ın açıkladığı gümrük tarifelerinin dünyanın en büyük ekonomisi olan ABD'yi resesyona sokacağına dikkat çekti. JP Morgan, 2025 yılı için ABD'nin büyüme tahminini 1.6 puan aşağı çekerek eksi 0.3'e düşürdü. Hazırlanan raporda yaklaşık 2 milyon Amerikalı'nın işini kaybedebileceği öngörüldü. Piyasalara ilişkin araştırmalar yapan ve merkezi Frankfurt'ta bulunan Sentix Genel Müdürü Patrick Hussy "Nisan 2025'te ABD ekonomisi artık fiilen bir resesyonla karşı karşıya" diye konuştu.
İngiltere merkezli otomotiv üreticisi Jaguar Land Rover (JLR), Trump yönetiminin ithal araçlara uygulamaya başladığı yüzde 25 oranındaki ek gümrük vergisi nedeniyle nisan ayı boyunca ABD'ye araç sevkiyatını durdurma kararı aldı. Alman Volkswagen Grubunun (VW) lüks otomobil markası Audi de, ABD'ye araç teslimatını askıya aldı. Trump yönetiminin yürürlüğe koyduğu yeni gümrük tarifesinin, ABD'deki ithal otomobillerin maliyetlerini ciddi biçimde artırması bekleniyor.
Avrupa Birliği (AB) Komisyonu'nun Ticaretten Sorumlu Üyesi Maros Sefcovic ve AB dönem başkanı Polonya'nın Ekonomi Bakanı Yardımcısı Michal Baranowski, birlik üyesi 27 ülkenin ticaret bakanlarının Lüksemburg'da gerçekleştirdiği acil toplantının ardından basın toplantısı düzenledi. Sefcovic, "ABD'ye yapılan 380 milyar euroluk ihracattan bahsediyoruz. Misilleme tedbirleri üzerinde çalıştık. Oylama 9 Nisan'da, nihai liste 15 Nisan'da kabul edilecek ve gümrük vergileri aynı gün yürürlüğe girecek" dedi.