Pi Sayısı Günü, 1987'de Amerikalı fizikçi Larry Shaw tarafından önerildi. Amerikan tarih sisteminde (ay / gün) 14 Mart - 3/14 - ve saat 1: 59: 26'nın π = 3.1415926 sayısının ilk rakamlarıyla çakıştığını fark etti. Bu yüzden Pi day sayısı her 14 Mart tarihinde kutlanmaya karar verildi. Peki Pi sayısı nedir, kim buldu, değeri kaç, günü ne zaman, tarihçesi nedir?
Pi'nin π harfi ile gösterilmesi ilk olarak İngiliz matematikçi (öğretmen) William Jones tarafından 1706'da "Synopsis Palmariorum Matheseos" (Rusça'da "Matematik başarılarının gözden geçirilmesi" anlamına gelir) adlı çalışmasında kullanılmıştır. İsviçreli matematikçi Leonard Euler (1707-1783) dünya çapında tanınan eserlerinde bu notasyonu (π) kullandı. Ardından Pi'yi Yunanca π harfiyle gösterme eğilimi vardı.
"Pi Sayısı" hiç kuşku yok ki Matematik alanının en popüler, en fenomen sayısıdır. Hatta öyle ki bu özel sayı ile alakalı özel bir gün bile var. 14 Mart, tüm dünyada "Pi Sayısı Günü" olarak kutlanıyor. ABD tarih formatında 14 Mart günü 3/14 biçiminde geçiyor.
Pİ SAYISI NEDİR?
Pi sayısı esasen bir oranı ifade eder. Bir dairenin çevresinin çapına bölünmesi sonucu ortaya çıkan değerdir. Pi Sayısının tarihte kim tarafından bulunduğuna dair herhangi bir veri yoktur. Çünkü Pi Sayısı tarih boyunca çok farklı milletlerce kullanılmıştır. Babiller, Akdeniz medeniyetleri ya da Orta Doğu ülkeleri, söz konusu sayıyı aktif olarak kullandı. Aslında her uygarlık Pi Sayısını farklı bir değer olarak kabul etti. Buna rağmen en kabul gören değeri 3.14 şeklindedir.
YUNAN ALFABESİNİN 16. HARFİ
Pi sayısının sembolü bizzat Yunan alfabesinden kaynaklanıyor. Yunan alfabesindeki 16. harf, Pi sayısı için kullanılan sembolle aynıdır. Özellikle 1737 senesinde L. Euler isimli matematikçi bu sembolü sıklıkla kullandı ve kendisinden sonra gelen matematikçileri de etkiledi. Pi sayısı M.Ö. 2000'li yıllardan bu yana kullanılıyor. Babiller Pi sayısını 3,125 olarak kabul etmiştir. Eski Yunan'da ise Pi sayısının 3,162 olarak kabul edildiği görülüyor. Zaman içinde pi sayısının virgül sonrası 20 basamağı dahi hesaplanmıştır.
Pi sayısı bir matematiksel sabit olarak geçiyor. Çok eski yıllardan bu yana kullanılması, çember gibi popüler bir figürle ilgili olması, popülerliğini her daim taze tutmuştur. Matematik bilimi içinde belli bir karmaşaya sahip olsa da popüler dünyanın içinde kültürel bir öğe olarak kabul edilen Pi Sayısı, pek çok alanda tema olarak ele alınmıştır. Yakın zaman önce Pi ile alakalı özel bir sinema filmi bile yapıldı.
GUİNNES REKORLAR KİTABINA GİRDİ
Aşırı tutucu dinciler, eğitim kurumlarında Pi sayısının 3 şeklinde öğretilmesini savunmuşlardır. Guinnes Dünya Rekorları Kitabı'nda Pi Sayısı ile ilgili bir bölüm bulunmaktadır. Bir katılımcı Pi sayısının 100 bin rakamını ezberlemiştir. Rekor, tam 24 saatlik bir zaman dilimine yayılmıştır. Diğer yandan İngiltere'de Pi Sayısından ilham alınarak bir şiir yazma biçimi bile ortaya çıkmıştır. Yani Pi Sayısı edebiyat alanında bile kendini var etmeyi başarmıştır. Şu ana dek Pi sayısı 1.24 trilyoncu basamağa dek hesaplanabilmiştir. Bu rakamı bilgisayara aktarabilmek için geniş çaplı bir hard diske ihtiyaç duyulmaktadır.
BÜTÜN VERİLERİ KAPSAR
Pi uzun biçimde yazıldığında potansiyel olarak her türlü veriyi içinde barındırır. Harflerle, rakamlar arasındaki sonsuz kombinasyonlar birer kod gibi burada yer alır. Bugün matematikte pek çok hesaplamada Pi sayısına başvuruluyor. En karmaşık formüllerde dahi Pi sayısının varlığı kurtarıcı olabiliyor. Bu anlamda matematik için gerçek anlamda mucizevi bir keşiftir diyebiliriz. Pi sayısının bilinen sembolü π şeklindedir.
Pİ SAYISI KAÇTIR?
Eski Mısır'da yazılmış olan Rhind Papirüsü'nde adı geçen pi sayısı, Ludolp sayısı ya da başka bir deyişle Arşimet Sabiti olarak da ifade edilmektedir. Pi sayısını Babilliler 3 ya da 3,125 olarak kabul ederken, Mısırlılar ise 3,1604 şeklinde kullanmışlardır. Ünlü Türk matematikçisi olan Semerkandlı Gıyaseddün Cemşid El Kaşi, ilk defa 1436 yılında Pi sayısının değerini 16 ondalığa kadar hesaplayarak tarihe isminİ yazdırmıştır.
Pİ SAYISI GÜNÜ NE ZAMAN?
Her yıl 14 Mart'ta matematik tutkunları tarafından farklı etkinlikler düzenlenerek kutlanan Pi Günü, matematikte kullanılmakta olan sabit pi sayısı anısına özel olarak kabul edilmektedir. 14 Mart tarihinin Pi Sayısı olan 3,14'e benzemesi, bu tarihin bütün dünyada Pi Günü olarak kutlanmasına neden olmuştur. Ayrıca, Einstein'ın doğum gününün 14 Mart'a denk gelmesi de ilginç bir tesadüftür.
Pİ SAYISI GÜNÜ TARİHİ
İlk kez 1998 yılında San Francisco Exploratorium'da ünlü bir fizikçi olan Larry SHAW tarafından kutlanan Pi Günü, Türkiyede ilk kez 2007 senesinde kutlanmıştır. Amerika ise 12 Mart 2009 tarihini " Ulusal Pi Günü olarak ilan etmiştir ki tarihi belirtirken önce günü daha sonra da ay belirterek tarih yazan ülkelerde ve fraksiyonel yaklaşımın savunucusu olan matematikçiler ise 22/7 tarihini; yani 22 Temmuz'un Pi Günü olarak kutlanması gerektiğini iddia etmektedirler.
Dünyanın birçok yerinde matematikçiler tarafından matematik – geometri olimpiyatları düzenlenmekle birlikte, pi sayısının virgülden sonraki kısımda en çok yer alan rakamlarını ezberleme yarışmaları yapılmaktadır. 2004 yılında düzenlenmiş olan Pi Günü'nde, "Bay Beyin" " lakabıyla anılmakta olan Daniel Tammet, Pi sayısının virgülden sonraki kısmında yer alan 22.514 basamağını ezbere okumuş ve dünya tarihinde oldukça önemli bir rekora imza atmıştır