NATO, İdlib'teki saldırının ardından Türkiye'nin talebi üzerine bugün olağanüstü toplanacak. Türk askerinin İdlib'de hedef alınmasının ardından, NATO'nun olası bir savaş durumunda '5.madde' kapsamında Türkiye'ye askeri destek verip vermeyeceği tartışma konusu oldu. NATO 5. maddesi yoğun olarak araştırılmaya başlandı. NATO 5. maddesi ve NATO ile ilgili merak edilen bilgiler haberimizde...
NATO 5. MADDESİ NEDİR?
NATO üyeleri, dışarıdan gelecek bir saldırıya karşı ortak savunma yapmak için anlaşmıştır, dolayısıyla bir NATO ülkesine savaş açmak, bütün NATO ülkelerine savaş açmak anlamına gelir.
Washington Antlaşması'nın 5. maddesinin altında şu karar yer alıyor:
"Taraflar, Kuzey Amerika'da veya Avrupa'da içlerinden bir veya daha çoğuna yöneltilecek silahlı bir saldırının hepsine yöneltilmiş bir saldırı olarak değerlendirileceği ve eğer böyle bir saldın olursa BM Yasası'nın 51. Maddesinde tanınan bireysel ya da toplu öz savunma hakkını kullanarak, Kuzey Atlantik bölgesinde güvenliği sağlamak ve korumak için bireysel olarak ve diğerleri ile birlikte, silahlı kuvvet kullanımı da dahil olmak üzere gerekli görülen eylemlerde bulunarak saldırıya uğrayan Taraf ya da Taraflara yardımcı olacakları konusunda anlaşmışlardır. Böylesi herhangi bir saldın ve bunun sonucu olarak alınan bütün önlemler derhal Güvenlik Konseyi'ne bildirilecektir. Güvenlik Konseyi, uluslararası barış ve güvenliği sağlamak ve korumak için gerekli önlemleri aldığı zaman, bu önlemlere son verilecektir."
NATO NEDİR?
Kuzey Atlantik Paktı Teşkilatı» anlamına gelen (North Atlantic Treaty Organization) kelimelerinin kısaltılmışı ve bu adla anılan antlaşmadır. 1949' da Birleşik Amerika ile şu devletler arasında imzalanmıştır: Kanada, Lüksemburg,Hollanda, Norveç, Danimarka, İtalya ve Portekiz. Bunlara 1951'de Türkiye ve Yunanistan, 1954'te de Batı Almanya katılmıştır. Böylece üye sayısı 15'e çıkmıştır.
Antlaşmayı imzalayan devletler, «Milletlerin demokrasi ilkeleri ile fert hürriyetlerini ve hukukun hükümranlığı üzerine kurulu hürriyetlerini, ortak miraslarını, uygarlıklarını korumaya,» karar verdiklerini bildirmişlerdir. Bu antlaşma devletlerden birine, ya da birkaçına yöneltilecek silahlı bir tecavüze karşı üyelerinin yalnız karşılıklı yardımlaşmada bulunmayı taahhüt ettikleri bir savunma paktı değil, çok daha kuvvetli ve geniş bir sözleşmedir.
Antlaşmaya göre 20 yıl üyelik yapan bir devlet, isterse Nato'dan çekilebilir. Nato’ya üye olmak isteyen devletlerin durumu İncelendikten sonra, uygun görülürse üyeliğe alınır. Şimdiye kadar sadece Fransa, Nato'nun askeri teşkilatından ayrılmış, bu yüzden Paris'te bulunan Nato Avrupa Ordusu Genel Karargahı, Belçika'ya taşınmıştır, üye devletlerde de ayrıca Nato karargahı vardır. Türkiye'deki Nato karargahı İzmir'dedir.
NATO NASIL KURULDU?
2. Dünya Savaşı'nın ardından, gelişmeye başlayan teknoloji, çeşitli silahlar ve özellikle kitle imha silahlarının, bir takım ülkelerin tekelinde bulunması, yaşanılan savaş tecrübeleri, milletlerin dünya üzerinde tek başına var olabilmelerini olanaksız kılmaya başladı. Bu nedenle, milli menfaatleri benzer yönde olan büyük devletler, belli noktalarda buluşarak, dayanışma ve işbirliği yapmak zorunda kaldı. Bu doğrultuda bir araya gelen on iki ülke, Birleşmiş Milletler Antlaşması'nın 51. maddesi çerçevesinde hazırlanan, toplam 16 maddelik antlaşmayı 4 Nisan 1948 tarihinde, ABD'nin Washington Şehri'nde imzaladı. İmzalanan antlaşma onaylanarak 24 Ağustos 1949 tarihinde yürürlüğe girdi.
Başlangıçta Birleşik Krallık, Belçika, Kanada, Danimarka, Fransa, İzlanda, İtalya, Lüksemburg, Hollanda, Norveç, Portekiz, Amerika Birleşik Devletleri'nin bir araya gelmesiyle oluşturulan Pakt, daha sonra Yunanistan ve Türkiye'nin katılımıyla daha geniş bir hal aldı. Türkiye ve Yunanistan'ın ardından Almanya, daha sonra sırasıyla İspanya'nın katılımı ile üye ülke sayısı 16'ya çıktı.
NATO ÜYESİ ÜLKELER HANGİLERİ?
12 NATO üyesi ülke, NATO'ya 4 Nisan 1949 tarihinde kurucu üyeler olarak katılan ülkelerdir. Fransa NATO'nun askeri kolundan 1966 yılında ayrılmış olmasına rağmen, 2009 yılında geri dönmüştür. Danimarka'nın üyeliği, Faroe Adaları ile Grönland'ı kapsamaktadır. Üye ülkeler arasında yer alan İzlanda'nın, askeri ordusu bulunmamaktadır.
4 Nisan 1949
– Birleşik Krallık
– Belçika
– Kanada
– Danimarka
– Fransa
– İzlanda
– İtalya
– Lüksemburg
– Hollanda
– Norveç
– Portekiz
– Amerika Birleşik Devletleri
Yunanistan 1974 yılında Türkiye'nin düzenlediği Kıbrıs Barış Harekatı'ndan sonra, NATO'nun askeri kanadından çekilmiş olmasına rağmen, 1980 yılında geri döndü.
18 Şubat 1952
– Türkiye
– Yunanistan
9 Mayıs 1955
– Almanya
30 Mayıs 1982
– İspanya
12 Mart 1999
– Çek Cumhuriyeti
– Macaristan
– Polonya
29 Mart 2004
– Bulgaristan
– Estonya
– Letonya
– Romanya
– Litvanya
– Slovenya
– Slovakya
1 Nisan 2009
– Hırvatistan
– Arnavutluk