OSMAN NURİ CERİT
Alman kimya ve ilaç üreticisi Bayer’in alt şirketi Monsanto Co tarafından üretilen tarım ilacı RoundUp’ın etken maddesi glifosatın, 2014’te ABD’li bahçıvan Dewayne Johnson’un kansere yakalanmasında etkisi olduğunu belirlendi. ABD mahkemeleri Monsanto Co’yu 289 milyon dolar tazminata mahkûm etti ve diğer davalar sonucunda şirket 10 milyar dolar tazminat ödemek zorunda kaldı. ABD’deki bu gelişme üzerine Ankara 18. İdare Mahkemesi’ne başvuran, avukatlar Senih Özay, Hazar Can Kıpçak ve Özge Işık Tarım ve Orman Bakanlığı’na karşı dava açarak, ilacın Türkiye’deki ruhsatının iptal edilmesini istedi. RoundUp’ın Türkiye’de kullanımına ilişkin ruhsatın iptaline karar veren mahkeme tarafından tarım ilaçlarıyla ilgili “izin verilecek ürünler hakkında, kurulacak komisyonlardan, bağımsız, tarafsız, şeffaf ve bilimsel esaslara göre risk değerlendirmesi yapılması gerektiği” hatırlatıldı.
YETERLİ İNCELEME YAPILMADI
RoundUp ile ilgili böyle bir çalışmanın yapılmadığına dikkat çekilen kararda “Glifosat içerikli ilaçların Avrupa Birliği müktesebatı esas alınmak suretiyle kullanımına izin verildiği. Mevzuat gereğince oluşturulması gereken komisyonlarda risk değerlendirmesi yapılmadığı. Tarım ilaçlarının kullanımına izin verilmesinde yeterli inceleme ve araştırma yapıldığı yönünde laboratuvar değerlendirmelerinin bulunmadığı” tespitlerine yer verildi. Mahkemece davacıya hak verildiği dava konusu işlemlerin iptal edildiği belirtildi.
AKŞAM’ın 15 Mayıs 2019 tarihli nüshasında, Monsanto Co şirketinin ürettiği tarım ilacı yüzünden ABD’li çiftin kanser olduğu ve şirketin 2 milyar 55 milyon dolar tazminat ödediği belirtildi.
KARARIN UYGULANMASINI BEKLİYORUZ
Karar sonrasında açıklama yapan avukatlar, ‘çevreye ve insan sağlığına zararı kanıtlanan bu ilaç için Türkiye, ABD ve AB’de hukuk arayışlarını sürdüreceklerini’ belirtti. Avukatlar, “Ankara 18. İdare Mahkemesi’nin kararını bir an önce uygulayarak ruhsat iptali, toplatma ve kullanımını yasaklama işlemlerini başlatması için Tarım ve Orman Bakanlığı’na kararla birlikte başvurduklarını” kaydetti.