1
Osman Nuri CERİT
Yüksek Seçim Kurulu (YSK), AK Parti’nin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçiminin iptali için olağanüstü itirazını 4’e karşı 7 oyla kabul etti. Seçim, 23 Haziran Pazar günü yeniden yapılacak. YSK'nın seçimi yenileme kararı, bu sürecin nasıl işleyeceği sorusunu da gündeme getirdi. Cevabı aranan soruların başında, YSK’nın “iptal” kararının dayanağını oluşturan usulsüz sandık kurulları ve bu kurulları görevlendiren ilçe seçim kurullarının durumunun ne olacağı geliyor.
YASANIN AÇIK HÜKMÜ VAR
YSK kaynaklarından edinilen bilgiye göre yenilenecek seçimlerde, usulsüzlüklerin odağı olan sandık kurulları da sil baştan yenilenecek. Ayrıca, yasanın açık hükmüne rağmen kamu çalışanı konumunda olmayan sandık başkanı ve sandık üyesi görevlendiren ilçe seçim kurulları da bütünüyle değiştirilecek. Haklarında son dönemde suç duyurusunda bulunulan ilçe seçim kurullarının yerine, yeni isimler İl Seçim Kurulu tarafından görevlendirilecek.
3.500 ÜYE USULSÜZ
YSK’nın 1 Nisan'dan bu yana incelemesinde, yasaya göre kamu görevlileri arasında belirlenmesi gereken 225 sandık kurulu başkanı ile 3 bin 500 sandık kurulu üyesinin bu kriteri taşımadığı tespit edilmişti. YSK, bu kişileri yasaya aykırı olarak görevlendiren ilçe seçim kurullarının başkan ve üyeleri ile seçim müdürleri hakkında suç duyurusunda bulunulmasına da karar vermişti.
YENİDEN TEMİZ SEÇİM
Yenilenecek seçimler, bu usulsüzlükler giderilerek yapılacak. Atılacak ilk adım, memur olmayan isimleri kanuna aykırı olarak görevlendiren ilçe seçim kurullarının değiştirilmesi olacak. Bu konuda yetkili makam ise İstanbul İl Seçim Kurulu. YSK’nın kararı doğrultusunda harekete geçecek olan İl Seçim Kurulu, haklarında suç duyurusunda bulunulan ilçe seçim kurullarını tümüyle yenileyecek.
Yerlikaya İBB Başkan Vekili
23 Haziran’da yapılacak seçimlere kadar İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı’na vekâleten İstanbul Valisi Ali Yerlikaya görevlendirildi. İçişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Yüksek Seçim Kurulu’nun dün İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçiminin yeniden yapılmasına karar verdiği hatırlatıldı.
İÇİŞLERİ GÖREVLENDİRDİ
Bu kapsamda, yapılacak seçim sonucunda yeni belediye başkanı seçilinceye kadar 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 46’ncı maddesi gereğince İstanbul Valisi Ali Yerlikaya’nın İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan Vekili olarak görevlendirildiği kaydedildi. Daha önce İçişleri Bakanlığı'nda hukuk müşaviri olarak görev yapan Yerlikaya, Şırnak, Ağrı, Tekirdağ ve Gaziantep illerinde valilik görevlerinde bulunmuştu. Geçen yıl ekim ayında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile İstanbul Valiliği'ne atanan Yerlikaya halen bu görevine devam ediyor.
18 yaş kararı YSK’nın
Yenilenecek seçimlere, 31 Mart’taki seçmen kütükleri ve seçmen listeleri ile gidilecek. Kısıtlı, hükümlü ve ölü seçmenlerin YSK’nın kararı doğrultusunda listelerden çıkarılması bekleniyor. Seçimin yapılacağı tarihte 18 yaşını dolduranların oy kullanıp kullanamayacağı hususu da YSK tarafından verilecek kararla netlik kazanacak.
Aday değişikliği seçimden önceki 20 gün içinde olabilir
Yenilenecek ilçe seçim kurullarının ilk işi ise mülkü idare amirlerinden kamu görevlilerinin yeni listesini istemek olacak. Yeni listelerdeki isimleri tek tek inceleyecek olan ilçe seçim kurulları, kura yöntemi ile her sandık için bir sandık başkanı ve kamu görevlisi bir sandık üyesi belirleyecek. Yenilenecek seçime ilişkin seçim takvimini de İstanbul İl Seçim Kurulu oluşturup ilan edecek. Mahalli İdareler Seçimi Kanunu’na göre siyasi partiler seçime mevcut adaylarla katılacaklar. Adayların istifası veya ölümü durumunda, seçim takviminde belirtilecek tarihe kadar yeni aday gösterilebilecek.
İSTİFA VE ÖLÜM DURUMU
Seçim takvimindeki gösterilecek bu tarih, Mahalli İdareler Kanunu’na göre ilan edilecek. Kanun, istifa veya ölüm durumunda aday değişiklerinin, oy verme gününden önceki 20’nci güne kadar yapılabileceğini düzenliyor. Bu durumda istifa veya ölüm nedeniyle yeni adaylık için son tarihin 3 Haziran olması öngörülüyor
Usulsüz sandıklardaki oylar aradaki farkın 100 katı
YSK iptal kararı verirken memur olmayan kişilerin görevlendirildiği sandıklarda kullanılan oy sayısını dikkate aldı. YSK’nın incelemesinde 225’i sandık kurulu başkanı, 3 bin 500’ü de sandık kurulu üyesi olmak üzere toplam
3 bin 725 sandıkta usulsüz görevlendirme belirlendi. Her sandıkta ortalama 300 civarında seçmenin oy kullandığı göz önüne alındığında, usulsüz görevlendirme yapılan sandıklarda bir milyonun üzerinde oy kullanıldığı belirlendi. İstanbul seçmeninin yüzde 10’nuna karşılık gelen ve Ekrem İmamoğlu ile Binali Ylıdırım arasındaki oy farkının yaklaşık 100 katını oluşturan bu rakam, seçim sonuçlarını etkileyecek nitelikte bir durum ve temel hukuksuzluk olarak değerlendirildi ve YSK’nın iptal kararının gerekçesini oluşturdu.
Usulsüz görevlendirme yapıldığı belirlenen sandık sayısı ve bu sandıklarda kullanılan toplam oy miktarı, İmamoğlu ile Yıldırım arasındaki oy farkının altında kalsaydı, AK Parti’nin itirazı YSK tarafından reddedilecekti.