HABER MERKEZİ
Hindistan'ın Pakistan'ın Bahwalpur, Muzaffarabad ve Kotli bölgelerine düzenlediği füze saldırıları iki ülkeyi yeniden savaşın eşiğine getirdi. En az 26 kişinin öldüğü, 46 kişinin yaralandığı saldırılara karşılık veren Pakistan, Hindistan'a ait 5 savaş jetinin düşürüldüğünü açıkladı. Fiilen bölünmüş olsa da Keşmir'in kontrolü üzerinde yaşanan ihtilaflar iki ülkeyi sık sık savaşın eşiğine getiriyor. Gelin bu iki ülke arasında yaşanan çatışmanın tarihsel kökenlerine ve günümüze kadar uzanan sürecine bir göz atalım.
İNGİLİZ MİRASI KAOS!
İngiliz sömürge yönetiminin 1947'de sona ermesiyle Hindistan ve Pakistan'ın bağımsızlık kazanması, Güney Asya'da yeni ve kanlı bir çatışma döneminin kapısını araladı. Britanya'nın 1858'den itibaren doğrudan yönettiği Hindistan alt kıtası, Keşmir gibi prensliklerin belirsiz statüsü ve Hindu-Müslüman gerilimi nedeniyle bölünmeyle sonuçlandı. 1947'deki bölünme sadece coğrafi değil, toplumsal bir yara olarak da kaldı. Ve bu yara, iki ülke arasında Keşmir merkezli dört büyük savaşı beraberinde getirerek Güney Asya'nın jeopolitik tarihini şekillendirdi.
KEŞMİR İKİYE BÖLÜNDÜ
Birinci Keşmir Savaşı (1947-1948): Hindistan'ın bağımsızlığını takiben Keşmir'in kontrolü için çıkan savaşta, Pakistan destekli kabile güçleri ve Hindistan ordusu karşı karşıya geldi. Hindistan yaklaşık bin 500, Pakistan ise 6 bin kayıp verdi. BM'nin araya girmesiyle 1949'da ateşkes ilan edildi, Keşmir ikiye bölündü. Hindistan, Cemmu ve Keşmir'i; Pakistan, Azad Keşmir ve Gilgit-Baltistan'ı kontrol etti.
SONUÇSUZ SAVAŞ!
İkinci Keşmir Savaşı (1965): Pakistan'ın Keşmir'de isyan başlatma girişimi (Cebelitarık Operasyonu) tam ölçekli savaşa dönüştü. Her iki taraf yaklaşık 4 bin asker kaybetti. Hindistan bin 900 Pakistan askerini esir aldı. Hindistan, stratejik Haji Pir geçidini ele geçirerek sınırlı üstünlük sağladı. 1966 Taşkent Anlaşması ile taraflar ele geçirdikleri toprakları geri verdi.
HİNDİSTAN, BANGLADEŞ'İ KOPARDI
Bangladeş Kurtuluş Savaşı (1971): Doğu Pakistan'daki bağımsızlık hareketine Hindistan'ın destek vermesiyle başlayan savaş, Pakistan'ın yenilgisiyle sonuçlandı. Hindistan, 93 bin Pakistan askerini esir aldı; yaklaşık 8 bin Pakistan askeri ve 3 bin 900 Hint askeri öldü. Sivil kayıplar milyonlarla ifade edildi. Bangladeş bağımsızlığını kazandı, Pakistan nüfusunun yarısını kaybetti. 1972 Simla Anlaşması ile esirler serbest bırakıldı.
PAKİSTAN'A ULUSLARARASI BASKI
Kargil Savaşı (1999): Pakistan destekli güçlerin Keşmir'deki stratejik tepeleri işgal etmesiyle başlayan çatışmada, Hindistan kesin zafer kazandı. Hindistan 527, Pakistan ise 4 binin üzerinde kayıp verdi. Hindistan, hava ve kara operasyonlarıyla (Operation Vijay) tüm tepeleri geri aldı. Pakistan, uluslararası baskılarla geri çekildi.
ZİRVEDE BİTMEYEN NÖBET: SİACHEN ÇATIŞMASI (1984-GÜNÜMÜZ)
Siachen Buzulu üzerindeki kontrol mücadelesi, Hindistan ve Pakistan arasındaki sınır belirsizliklerinden doğdu. 1949 ateşkes hattı (LoC) Siachen bölgesine kadar çizilmişti, ancak buza gömülü alan net olarak tanımlanmamıştı. Bu boşluktan faydalanmak isteyen Pakistan, 1984 yılı başında bölgeye dağ birlikleri göndererek fiilî kontrol sağlamaya çalıştı. Bunu haber alan Hindistan, 13 Nisan 1984'te "Operation Meghdoot" adlı sürpriz harekâtla stratejik zirveleri ele geçirdi. O günden bu yana taraflar dünyanın en yüksek savaş cephesinde, ölümcül soğuklara ve çığlara rağmen mevzi tutmaya devam ediyor.
PULWAMA SALDIRISI VE BALAKOT KRİZİ (2019)
14 Şubat 2019'da Hindistan'ın Cammu Keşmir eyaletindeki Pulwama bölgesinde paramiliter CRPF güçlerini taşıyan konvoya yönelik düzenlenen intihar saldırısında 40'tan fazla Hint askeri öldü. Saldırıyı Pakistan merkezli Ceyş-i Muhammed örgütü üstlendi. Hindistan, saldırının arkasında doğrudan Pakistan istihbaratının olduğunu öne sürerek 26 Şubat sabahı, Pakistan sınırları içindeki Balakot'ta örgüte ait olduğu iddia edilen bir eğitim kampını hava saldırısıyla vurdu. Bu, Hindistan'ın 1971'den bu yana Pakistan'ın iç bölgelerine gerçekleştirdiği ilk saldırıydı. Ertesi gün Pakistan, hava kuvvetleriyle karşılık verdi, Hindistan'a ait bir MiG-21 savaş uçağını düşürdü, pilot Abhinandan Varthaman'ı esir aldı. Nükleer silah sahibi iki ülke, sadece 48 saat içinde sıcak savaşa sürüklenme noktasına geldi. Diplomatik arabuluculuk sayesinde taraflar geri çekildi ancak bölgedeki tansiyon kalıcı biçimde yükseldi.