İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Meteoroloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hüseyin Turan, İtalya'nın güneyindeki, Akdeniz üzerindeki alçak basınç sistemi nedeniyle Afrika'dan kalkan tozun Türkiye'ye geldiğini belirterek, "Bunu da sabah arabaların üzerinde gördük. Oradan alınan tozu buraya bırakarak gidiyor. Merkezden uzaklaştıkça toz taşınımının etkisi azalacak. Pazar gününe kadar etkisi azalarak devam edecek." dedi.
Türkiye'nin iç ve batı bölgelerinde dün gece yaşanan toz taşınımı İstanbul'da da etkili oldu. Kentte gece saatlerinden itibaren toz taşınımı nedeniyle yağmurla birlikte yağan toz, otomobillerin üstünü çamurla kaplanmasına neden oldu.
AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Doç. Dr. Toros, Akdenizin güney tarafı, Arabistan, Suriye'nin belli bölgeleri, çöllerin tozla kaplı olduğunu anımsattı.
Türkiye'nin batısında, Akdeniz üzerinde ve İtalya'nın güneyinde alçak basınç sistemi bulunduğunu dile getiren Toros, şöyle devam etti:
"Buradaki basınç etrafına göre daha az olduğu için çevredeki hava buraya doğru geliyor. Hava alçak basınç sistemine doğru gelirken rüzgar da belli bir miktara ulaştığında Afrika'dan, Sahra'dan ciddi anlamda atmosfere, havaya toz karışıyor. Dışarıdan gelen hava, alçak basınç merkezinde yukarı doğru çıkarken beraberinde tozu da yükseltiyor. Alçak basınç merkezlerindeki hava hareketi saatin ters yönünde olur. İtalya'nın güneyindeki, Akdeniz üzerindeki bir sistem Afrika'dan kalkan tozu Türkiye'ye doğru getiriyor. Bunu da sabah arabaların üzerinde gördük. Oradan alınan tozu buraya bırakarak gidiyor. Merkezden uzaklaştıkça toz taşınımının etkisi azalacak. Çok az güneyde devam edecek."
Toros, Antalya ve Ege'den başlayan toz taşınımının Türkiye'yi geçip yukarı ülkelere yöneldiğini, İstanbul, Ankara ve daha çok İç Anadolu Bölgesi'nin bundan etkilendiğini ifade ederek, tahminlere göre sistemin yukarı ve sağa doğru devam ederek ülkeyi terk edeceğini söyledi.
Genellikle bahar aylarında toz taşınımının çok yaşandığını anlatan Toros, "Yarın ve pazar günü ülkenin güney ve doğu kısımlarında toz etkisi görünecek ama yoğunluk geçti. Pazar gününe kadar etkisi azalarak devam edecek. Yağmur varsa, yağışla beraber toz yine inebilir." dedi.
- "Zararlı etkisini analizle belirlemek gerekir"
Doç. Dr. Hüseyin Toros, atmosferdeki tozun hem faydalı hem de zararlı olduğunu belirterek, atmosferde yeteri kadar su buharı olduğunda tozun yağmur yağmasını sağladığını anlattı.
Atmosferdeki sanayiden gelen kimyasal kökenli tozların daha zararlı olduğunu vurgulayan Toros, "Buraya taşınan tozların içinde ise doğal mineraller, doğal madenler olabilir. Bunların analiz edilmesi gerekiyor. Tozdan daha ziyade çapı önemli. Çap 0,5 mikrondan daha küçükse solunum sistemimiz, bu tozu tutmakta yetersiz kalıyor. Bunlar vücudumuza girerek zarar verebiliyor." dedi.
Toros, gece yaşanan toz taşınımının gözle görülebilecek şekilde arabaların üzerinde çamur bıraktığını anlatarak, dışarıdakileri daha çok etkileyeceği için gece olmasından dolayı daha az zararlı etki yarattığını, ancak yine de içeriğinin analiz edilmesi gerektiğini söyledi.
Yeryüzünde insan sağlığı için zararlı madenlerin de olabileceğini vurgulayan Toros, "Analiz etmek gerekiyor. Ancak sanayiden kaynaklanan kesinlikle zararlı. Çünkü tamamen kimyasallar içeriyor. Yeryüzünden kalkan toz ise insan vücuduna zararlı madenler içeriyorsa sağlığa zarar verir." diye konuştu.
Toros, Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nün toz tahminleri konusunda çalışmalar yürüttüğünü, 2 bine yakın noktada farklı alanlarda ölçüm yapıldığını, Türkiye'nen tamamen ölçüm ağıyla örüldüğünü ifade ederek, vatandaşların Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nün internet sitesini takip ederek, ya da mobil uygulamasını indirerek günlük hava durumunu takip edebileceğini sözlerine ekledi.
(AA)