İstanbul Üniversitesi'nden dev proje! Kayıp yapılar küllerinden doğacak

İstanbul Üniversitesi, Beyazıt yerleşkesinde tarihe tanıklık eden ancak günümüzde yerinde olmayan Telgrafhane, Arabalık ile Çapa Kampüsü'ndeki tarihi psikiyatri binasını aslına uygun şekilde yeniden inşa ediyor.

HABER MERKEZİ

İstanbul Üniversitesi Yönetimi, yapılan incelemeler ve kayıtlarda üniversitenin 3 tarihi binasının günümüzde yerinde olmadığını belirledi. Beyazıt'taki Telgrafhane ve Arabalık yapısı ile Çapa'daki psikiyatri binasını yeniden ayağa kaldırmak için proje geliştirildi. Üniversitenin yürüttüğü üç projeyi Anıtlar Yüksek Kurulu da onayladı. Beyazıt'taki ana kampüs içinde yer alan külliyenin kayıp halkaları böylece yeniden hayata geçirilmiş olacak. Üniversite bu projeler ile hem kentsel hafızayı hem de Osmanlı'dan Cumhuriyet'e uzanan eğitim, idare ve sağlık yapıları geleneğini yeniden görünür kılmayı amaçlıyor. AKŞAM tarihin yeniden doğuşunun detaylarına ulaştı. Binaların yapım aşamasından önce tarihsel kaynaklar, hava fotoğrafları, kazı rölöveleri ve dönemin mimari anlayışı bir arada değerlendirilerek 'bilimsel restorasyon' ilkesiyle adımlar atıldı.

KÜLLİYENİN KAYIP HALKASI

İÜ Beyazıt Yerleşkesinde 19. yüzyılın son çeyreğinde inşa edilen Bab-ı Seraskeri Telgrafhanesi, 1940'lı yıllarda yıkılmış, yalnızca temel kalıntıları günümüze ulaşabilmişti.

2023'te yapılan müze denetimli kazılarda yapının özgün moloz taş temelleri ortaya çıkarıldı. Restitüsyon raporuna göre yapı revaklarla çevrili, ahşap konstrüksiyonlu, kırma çatılı ve dönemin telgraf merkezlerine özgü planlamasıyla Osmanlı'nın haberleşme tarihindeki önemli örneklerden biri.

İki dönemli restitüsyon çalışmasında, yapının hem ilk inşa hali hem de 1900'lerde ek birimlerin eklendiği ikinci dönem dokusu belirlendi. Projeyle birlikte, telgrafhanenin aslına uygun olarak yeniden inşa edilecek.

PSİKİYATRİ BİNASI RESTORE EDİLİYOR

İstanbul Üniversitesi Çapa Tıp Fakültesi içinde bulunan ve Mimar Kemalettin dönemine tarihlenen psikiyitari binası, uzun yıllar değişikliklere uğramış ve özgün niteliğini büyük ölçüde kaybetmişti. Yapı üzerinde yapılan kapsamlı araştırmalar çizimler, 1913 Alman Mavisi haritaları ve arşiv fotoğrafları üzerinden yapının aslına uygun bir restitüsyonunu ortaya koydu. Tarihi yapı Çapa'da hastanenin içinde aslına uygun olarak yeniden yapılacak.

KAZILAR TEMEL İZLERİNİ ORTAYA ÇIKARDI

Beyazıt Yerleşkesinde Bab-ı Seraskeri kompleksinin servis yapılarından biri olan Arabalık, uzun yıllar görünmez durumdaydı.

28 Aralık 2022 tarihli kurul kararının ardından başlatılan kazıda yapının temel kalıntılarına ulaşıldı. Raporlara göre yapı, Osmanlı döneminde araç atlı düzeninin korunduğu, servis ve lojistik işlevi olan birimlerden biriydi.