İdlib’in yüzde 60’ını kontrolü altında tutan Heyet Tahrir el Şam örgütü nedir? HTŞ lideri Ebu Muhammed Colani kimdir? El Kaide'nin Suriye kolu El Nusra'dan dönüşen cihatçı Heyet Tahrir el Şam örgütü İdlib’in yarısının fazlasını kontrolü altında tutuyor. İDLİB farklı silahlı örgütlerin kurduğu ve bünyesinde el Nusra ile Ahrar'uş Şam'ı barındıran çatı örgütü Fetih Ordusu tarafından 2015'te ele geçirilmişti. Şimdi İdlib'in yüzde 60'ı, El Kaide'nin Suriye kolu El Nusra'dan dönüşen cihatçı Heyet Tahrir el Şam (HTŞ) örgütünün kontrolünde. Lideri, eski El Nusra mensubu Ebu Muhammed Colani. Türkiye geçen hafta Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'yle Heyet Tahrir el Şam (HTŞ)'yi terör örgütleri listesine aldı. Resmi gazetede 29 Ağustos tarihli yayımlanan kararnamede El Nusra'nın adının Heyet Tahrir el Şam olarak güncellendiği belirtildi. 2011’de Suriye krizinin başlamasından sonra IŞİD Lideri Ebu Bekir el-Bağdadi, Colani’yi Suriye’deki operasyonların komutanı olarak Suriye’ye gönderdi. Suriye’de Nusra Cephesi adıyla yapılan çok sayıdaki kanlı eyleme liderlik eden Ebu Muhammed Colani ile Ebu Bekir Bağdadi’nin arası, Bağdadi’nin 2013 yılında Nusra ile birleşerek Irak-Şam İslam Devleti kurduğunu açıklaması ve Colani’nin ise birleşmeyi reddetmesi sonucu açıldı. Hiçbir fotoğrafının veya görüntüsünün bulunmaması, Ebu Muhammed Colani adlı bir kişinin gerçekte var olup olmadığını bir süre için tartışmalı hale getirdi. El-Cezire televizyonu, 2013 yılının ağustos ayında Ebu Muhammed Colani ile yaptığını öne sürdüğü bir röportaj yayımladı.
EBU MUHAMMED COLANİ KİMDİR?
Asıl adı Usame el-Haddavi olan Ebu Muhammed Colani, Deyr ez-Zor’a bağlı eş-Şehil kentine mensup. Colani, 2003’te Irak’a gidip el-Kaide’ye katılmadan önce Şam Üniversitesi tıp fakültesinde öğrenim görüyordu. 2003’teki işgal sırasında kardeşi Yahya ile birlikte Irak’a giden Ebu Muhammed Colani, 2010’da el-Kaide üyeliğinden dolayı tutuklandı; ancak 2011’de bazı el-Kaide üyeleri ile birlikte serbest bırakıldı.
2011’de Suriye krizinin başlamasından sonra IŞİD Lideri Ebu Bekir el-Bağdadi, Colani’yi Suriye’deki operasyonların komutanı olarak Suriye’ye gönderdi. Suriye’de Nusra Cephesi adıyla yapılan çok sayıdaki kanlı eyleme liderlik eden Ebu Muhammed Colani ile Ebu Bekir Bağdadi’nin arası, Bağdadi’nin 2013 yılında Nusra ile birleşerek Irak-Şam İslam Devleti kurduğunu açıklaması ve Colani’nin ise birleşmeyi reddetmesi sonucu açıldı.
Hiçbir fotoğrafının veya görüntüsünün bulunmaması, Ebu Muhammed Colani adlı bir kişinin gerçekte var olup olmadığını bir süre için tartışmalı hale getirdi. El-Cezire televizyonu, 2013 yılının ağustos ayında Ebu Muhammed Colani ile yaptığını öne sürdüğü bir röportaj yayımladı.
Suriye uzmanı Fransız akademisyen Fabrice Balance HTŞ cihatçılarını 'çok iyi organize, savaşa hazırlıklı' olarak tanımlıyor. HTŞ çoğunlukta olmak üzere İdlib'de 30 bin savaşçı olduğunu tahmin ediliyor.
İDLİB NEREDE?
Suriye'nin kuzeybatısında yer alan İdlib şehri, İdlib adlı yönetim bölgesinin merkezi konumundadır. Suriye'nin en büyük şehirlerinden olan Halep'e 60 kilometr uzaklıkta yer alan İdlib, Hatay ilinin de toprak komşusudur. Oldukça eski bir yerleşim yeri olan İdlib şehrinde ve şehrin yakın çevresinde pek çok eski şehir kalıntıları bulunmaktadır. Bir zamanlarda bölgenin en önemli merkezlerinden olan Ebla antik kenti, eski şehirlere örnektir.
İdlib şehrinin ekonomisi tarıma dayanmaktadır ve şehir Suriye'nin önemli tarım merkezlerinden birisidir. Özellikle şehirde üretilen zeytin, Suriye'nin zeytin ihtiyacının bir bölümünü karşılamaktadır. Aynı zamanda İdlib şehri; zeytin, pamuk, buğday ve meyve, özellikle kiraz için önemli bir üretim merkezidir. Şehirde üretilen diğer ürünler arasında badem, susam, incir, üzüm ve domates yer almaktadır.
SURİYE HARİTASI
Heyet Tahrir Şam örgütü
Türk askerinin bölgeye intikaline karşı çıkan doğrudan bir açıklama yapmadı. Diğer taraftan, söz konusu grup ile bazı muhalifler, Fırat Kalkanı Harekatı bölgesinden gelmeye hazırlanan çeşitli Özgür Suriye Ordusu gruplarının İdlib’e girmesine karşı çıkıyor. Heyet Tahrir Şam, bölgeye gelmesi beklenen grupların ABD’den destek almasını gerekçe gösteriyor. TSK da bölgedeki hassas durumu değerlendirerek intikal için en güvenli şartların sağlanmasını bekliyor.
İdlib neden önemli? : Suriye iç savaşında en büyük şiddet dalgasının yaşandığı bölgelerden biri İdlib oldu. İdlib’in rejimin kontrolünden çıkmasından ve Rusya’nın ekim 2015’te iç savaşa dahil olmasından sonra bölgeye şiddetli hava saldırıları başladı. Suriye’nin iç bölgelerinden kaçan sivillerin de sığınmasıyla İdlib milyonlarca kişinin sıkıştığı bir alan haline geldi. Ateşkesin korunamaması durumunda Esed rejimi, İran destekli güçler ve Rusya’nın yakın dönemde İdlib’e yönelik büyük bir şiddet dalgası başlatmasına kesin gözüyle bakılıyor. Böylesi bir durumda milyonlarca kişinin Türkiye’ye girmek üzere sınıra yığılması bekleniyor.
İdlib'in nüfusu : Yerel sivil idare kayıtlarına göre İdlib’de 2 milyon 400 bin civarında yerli nüfus, yaklaşık 1,3 milyon da iç göçle gelmiş vatandaş barınıyor. TSK’nın İdlib’de ateşkesin korunması amacıyla başlatacağı intikal, sivillerin güvenle barınmasını sağlayacağı için, olası göç dalgasının önüne geçmiş olacak.
İdlib’in PKK tehdidiyle ilgisi ne? : İdlib ilinin kuzeydoğu ucunda yer alan Halep’e bağlı Afrin ilçesi, 2011’den bu yana terör örgütü PKK/PYD’nin işgalinde. Örgüt, ülkenin kuzeyinde, Irak sınırından başlayarak Akdeniz’e çıkabileceği bir koridora kavuşmak için İdlib’in bir bölümünü ele geçirmek zorunda. Türkiye’nin Astana anlaşması çerçevesinde İdlib içerisinde oluşturacağı askeri hat, aynı zamanda Afrin’deki terör örgütünün İdlib’e yayılmasının önünde güvenlik duvarı halini alacak.