AA
FETÖ'nün 15 Temmuz 2016'da düzenlediği darbe girişimi sırasında İstanbul'da yaşananlar, kalkışmanın kritik adımlarını oluşturdu.
FETÖ'nün darbe girişimi sırasında en kanlı olaylar Ankara ve İstanbul'da yaşandı. İstanbul'da sonradan adı 15 Temmuz Şehitler Köprüsü yapılan Boğaziçi Köprüsü'nde 34 kişi şehit oldu. Köprüde askerlerin halk üzerine kurşun yağdırması, hain kalkışmanın en çok akıllara kazınan görüntüleri arasında yer aldı.
AA muhabiri o gece kentte yaşananları, resmi kurumlara, mahkeme ve savcılık dosyalarına yansıyan verilerden de yola çıkarak derledi.
Buna göre, Türk Silahlı Kuvvetlerine sızmış FETÖ mensubu 8 binin üzerinde askeri personelin katıldığı, savaş uçakları da dahil 35 uçağın, 3 geminin, 37 helikopterin, 74'ü tank 246 zırhlı aracın ve 4 bine yakın hafif silahın kullanıldığı kanlı darbe girişiminde örgüt, İstanbul'da en stratejik bölgeleri hedef aldı.
Maltepe'deki General Nurettin Baransel Kışlası'nda cuntacı 17 subayın 12-15 Temmuz'da darbe toplantıları yaptığı, burada alınan kararlarla İstanbul'daki harekat ve sevkiyatların gerçekleştirildiği, Ankara'dan darbe için İstanbul'a gelen ve toplantılara öncülük eden Albay Muzaffer Düzenli'nin, kalkışma gecesi askerlere, "Mukavemet edilirse ateş edin" diye talimat verdiği ortaya çıktı.
Darbeci subayların yaptığı planlama doğrultusunda, Kuleli Askeri Lisesinde saat 20.00 sıralarında alarm verildi. Hazırlıkların ardından 2 unimog araç 15 Temmuz Şehitler Köprüsü'ne, 2 unimog da Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'ne hareket etti. Bir grup darbeci asker de Kandilli-Beykoz istikametine gitti. Okul önünden yaya olarak geçen bazı vatandaşları darbeci askerler derdest etti. İstanbul Emniyet Müdürü Mustafa Çalışkan'ın kolluk kuvvetlerine bulundukları noktaları korumaları, darbecilere direnç göstermeleri konusundaki talimatı üzerine Çengelköy Polis Merkezi Amirliğindeki görevli polisler, araçlarıyla karakolun kapısını kapatacak ve yolu kesecek şekilde park etti.
Kuleli Askeri Lisesi Komutanlığından hareket eden askerler 15 Temmuz Şehitler Köprüsü ve Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nün Anadolu'dan Avrupa'ya gidiş yönünü tek taraflı trafiğe kapattı. Anlam verilemeyen askeri hareketlilik, televizyon kanallarında haber oldu. Darbeci askerlerin yönetimindeki uçaklar, kent üstünde alçak uçuş yaparak sonik patlamalarla halkı sindirmeye ve dışarı çıkmalarını engellemeye çalıştı.
Bir televizyon kanalına bağlanan dönemin Başbakanı Binali Yıldırım, saat 23.10 sıralarında olayları "kalkışma" diye niteledi ve Türk ordusu içinde bir grubun darbe girişiminde bulunduğunu duyurdu. Yıldırım'ın, açıklamaları üzerine başta sosyal medya olmak üzere pek çok farklı kesim darbeye tepki gösterdi.
Başkan Recep Tayyip Erdoğan ise saatler 00.24'ü gösterdiğinde CNN Türk kanalına bağlanarak yaptığı görüntülü konuşmayla milleti, darbecilere karşı durmak üzere meydanlara çağırdı. Camilerden de sela okundu.
Çağrının ardından 7'den 70'e İstanbul'un her semtinden vatandaşlar bayraklarla Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Kısıklı'daki konutunun önüne, Atatürk Havalimanı'na, Büyükşehir Belediyesine, Emniyet Müdürlüğü önüne ve Taksim Meydanı'nın da aralarında bulunduğu alanlara koştu.
15 Şehitler Köprüsü'ne akın eden binlerce kişinin üzerine saat 01.40'da askerler tarafından ateş açıldı. Tankın da kullanıldığı saldırılarda, aralarında polis memurları Münür Alkan, Kemal Tosun ile reklamcı Erol Olçok ve oğlu Abdullah Tayyip Olçok'un da bulunduğu 34 kişi şehit oldu.
Kanlı gecenin ardından bu köprünün adı "15 Temmuz Şehitler Köprüsü" olarak değiştirildi.
Fatih Sultan Mehmet Köprüsünün Anadolu yakası giriş kısmında ise 2 kişi şehit olurken, Ümraniye Çakmak Köprüsü civarında bir vatandaş tankla ezilerek şehitlik mertebesine ulaştı.
İstanbul'da darbecilerin kontrolündeki savaş uçakları saat 03.20 sularında köprü üzerinde ve çeşitli ilçelerde alçak uçuş yaparken FETÖ'cüler, F-16'lar ile sonik patlamalar gerçekleştirdi.
Bayrampaşa'daki Çevik Kuvvet Şube Müdürlüğünü ele geçirmek amacıyla Sultangazi Baştabya Kışlası'ndaki 66. Mekanize Piyade Tugay Komutanlığı'ndan yola çıkan 17'si rütbeli 58 askerin teslim olun çağrısına polisler direndi. Desteğe gelen halkla buradaki darbeciler püskürtülürken, bir vatandaş şehit oldu 16 kişi de yaralandı.
Vatan Emniyet Müdürlüğü önüne ulaşan 67 darbeci asker de polisin ve halkın direnişi karşısında başarılı olamadı. İstanbul Emniyet Müdürlüğünü 4 tank ve bir sikorsky ile kuşatan darbeciler, zırhlı araçları çevreleyen vatandaşların da sayesinde polis tarafından gözaltına alındı. Tanklardan birinin içinden vatandaşlarca çıkarılan ve darbeci askerlerle birlikte hareket ettiği anlaşılan 4. Sınıf Emniyet Müdürü Mithat Aynacı da yakalandı.
Vatan Caddesi'nde AK Parti Fatih İlçe Başkanlığı önünde meydana gelen olaylarda Mehmet Güder şehit oldu.
Darbecilerin Vatan Caddesi'ndeki işgal girişimi başarıya ulaşmayınca buradaki halk, Saraçhane'deki İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) önüne akın etti. İBB önünde halkın üzerine ateş açan darbeciler, Prof. Dr. İlhan Varank'ın da aralarında bulunduğu 14 kişiyi şehit etti.
İstanbul Valiliğini, Metris Kışlası'ndaki 47. Mekanize Motorlu Piyade Alay Komutanlığı'ndan çıkan 12'si rütbeli 90 asker işgal etti. Emniyet müdürü Cengiz Demircan 90 asker karşısında 9 polis oldukları için darbecileri oyalamaya çalışırken bazı askerler arka kısımdaki caminin kapısını kırarak valilik binasına girdi. Birkaç emniyet ekibi ve 4 Özel Harekat polisiyle valilik önünde bulunan emniyet güçlerinin sayısı artarken vatandaşların da desteğiyle darbeciler etkisiz hale getirildi.
Valilikteki askerlere destek için yine Metris Kışlasından iki tankla yola çıkan 24 asker ise Haliç civarında polis ve halk tarafından etkisiz hale getirildi. Polis araçlarını ezerek ilerleyen askerler valiliğe varamadan durduruldu.
Darbecilerin hedeflerinden biri de 3 bine yakın kameranın bulunduğu İBB'ye ait Afet Koordinasyon Merkezi (AKOM) oldu. Burayı ele geçirmek için Hasdal Kışlası'ndaki 6. Motorlu Piyade Alayından gelen askerler, server odalarına girerek sistemi engellemeye, kamera ve ekranları devre dışı bırakmaya çalıştı. Binayı kuşatan vatandaşların üzerine açılan ateş sonucu 6 kişi yaralandı.
Kağıthane'deki İBB Lojistik Destek Merkezi ve Arıcılar Camisi de 6. Motorlu Piyade Alayından çıkan 28 asker tarafından ele geçirildi. Darbeci subaylar, buradaki görevlilere tüm birliklerin yemek ihtiyacını karşılamaları emrini verip, 10 bin kişilik 3 öğün yemek çıkarılmasını istedi.
Acıbadem Türk Telekom Bölge Müdürlüğüne gelen darbeci askerler de trafiği keserek çevrede toplananları uzaklaştırmaya çalıştı. Direnenlere hedef gözeterek ateş eden askerlerin kurşunlarından biri muhtar 7 kişi şehit oldu.
Yalova'da kampta olan 70 Hava Harp Okulu öğrencisini destek için iki otobüsle İstanbul'a getiren 3 subay ile iki er, Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'ne gelmeden Kavacık'ta polis ekiplerince durduruldu. Cephanelikten öğrencilere verilmek üzere 20 sandık içinde 20 bin G3 tüfeği fişeğinin çıkartıldığı belirlendi.
47. Piyade Alayından tam teçhizatlı ve mühimmatlı olarak çıkan askerler 7 açık land ve 1 unimog araç ile 23.15'te AK Parti İl Başkanlığı binasını işgal etti. Vatandaşlar, AK Parti'li bazı belediye başkanları ile yöneticileri yalnız bırakmadı. Askerler sabaha doğru olay yerine getirilen otobüslerle kışlalarına gönderildi.
Çengelköy Polis Merkezi Amirliğindeki görevli polisler, polis otolarıyla karakolun kapısını kapatacak ve yolu kesecek şekilde park ederek tertibat aldı.
Sıkıyönetim ilan edildiğini ileri sürerek yolun açılmasını isteyen darbecilere karşı esnaf, polisin yanında yer aldı. Ateş açan askerler, polis ve vatandaşın direnciyle başarısız olduklarını anlayınca saat 05.48'te geri çekilme kararı aldı. Buradaki olaylar sırasında da gazeteci Mustafa Cambaz'ın da aralarında bulunduğu 7 kişi şehit oldu, 62 kişi yaralandı.
İstanbul'da darbe girişimine tepki gösteren binlerce kişi de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın evinin bulunduğu Üsküdar Kısıklı'da toplandı.
O gecenin hafızalara kazınan görüntülerinden birisi de burada yaşandı. Tankın iki kez üstünden geçtiği Sabri Ünal, olayı sadece bir kolundan yaralanarak atlattı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Başbakan Yıldırım'ın açıklamalarından sonra vatandaşlar Taksim Meydanı'nda da toplanmaya başladı. Taksim Cumhuriyet Anıtı çevresinde kontrolü sağlamaya çalışan askerler, halkın "kışlaya dönün" uyarılarını dikkate almadı. Halka ve polislere ateş edildi. Burada 39 kişi yaralandı.
Bir grup darbeci asker TRT Ulus yerleşkesi güvenlik görevlilerine, "Terör tehdidi var, binayı süratle boşaltın" diyerek binayı işgal etti. Saat 22.30 sıralarında TRT binası bahçesine helikopterler indi. Vatandaşların tepkisi sonuç verdi ve darbeci albay Hüseyin Ergezen'in de aralarında bulunduğu 5 kişi sivil kıyafetler giyerek saat 06.00 sıralarında kaçtı, diğer darbeci askerler saat 07.45'te teslim oldu.
Darbecilerin hedefindeki bir diğer adres, Harbiye'deki TRT binasıydı. Hasdal Kışlası'ndan çıkan bir grup asker, binaya girerek güvenlik görevlilerine "Bomba ihbarı var" şeklinde yalan söyledi. Buradaki olaylar sırasında da 3 kişi şehit oldu, 50 kadar vatandaş yaralandı.
Darbeciler Atatürk Havalimanının kapılarını tanklar vasıtasıyla saat 22.15 itibarıyla kapattı. Uçuş kontrol kulesini ele geçiren askerler, uçuşları durdurdu. F-16 jetleri ile havalimanı üzerinde alçak uçuş yapılarak yolcu uçaklarının iniş-kalkışı engellendi. Askerler, burada toplanan binlerce kişinin üzerine ateş etti. Pistte bulunan 17 yaşındaki Mahir Ayabak şehit düşerken, onlarca kişi yaralandı.
15 Temmuz'un unutulmaz bir diğer görüntüsü de Atatürk Havalimanı önünde Metin Doğan'ın tankın önüne yatması oldu.
İstanbul'da darbeci subayların üs olarak kullandığı Maltepe'deki General Nurettin Baransel Kışlası'ndan çıkan 28'i subay ve astsubay 62 asker, Sabiha Gökçen Havalimanını işgal etti. Havalimanından toplanan ve darbecilere geçit vermeyen halkın üzerine ateş edildi.
Marmaris'te tatil yaptığı otelden suikast girişimi öncesi ayrılan Cumhurbaşkanı Erdoğan, saatler 03.20'yi gösterdiğinde darbecilerden temizlenen İstanbul Atatürk Havalimanına iniş yaptı.
Darbe karşıtı olan askerler de 15 Temmuz'da darbecilere karşı direniş gösterdi.
Harp Akademileri Komutanı Korgeneral Tahir Bekiroğlu, emir subayları tarafından evinden alınarak Hadımköy Askeri Cezaevine hapsedildi.
Tuzla'da Deniz Harp Okulu Komutanı Tümamiral Mesut Özel, darbeci 9 subay tarafından, ağzı bantlanıp elleri kelepçeledikten sonra rütbeleri sökülerek, Maltepe Askeri Cezaevine konuldu. Deniz Harp Akademisi Komutanı Tuğamiral Tayyar Ertem de darbeciler tarafından derdest edildi.
Dönemin 1. Ordu Komutanı Orgeneral Ümit Dündar'ı gözaltına almaya çalışan darbeciler ise başarısız oldu.
Üst düzey subayların kaldığı Fenerbahçe Orduevine giden FETÖ'cü askerler, darbe karşıtı tavır göstermeleri muhtemel bir kısım generali, kontrol altına almaya çalıştı.
66. Zırhlı Tugayda, Piyade Kurmay Albay ve arkadaşları kahramanca bir direniş gösterdi. 3. Kolordu Komutanlığı'nda görevli 47 yaşındaki Piyade Kurmay Albay Sait Ertürk, darbe girişimini öğrenince devre arkadaşlarıyla iletişime geçti.
Ertürk, 66. Zırhlı Tugayı'nda verdiği mücadeleyle İstanbul için kilit rol oynayarak, tugayın darbe girişimine desteğini engelledi. Kurdukları iki timle, tankların, silahların ve askerlerin dışarı çıkmasını engelleyerek, tugay içindeki hareketlenmeyi durdurdu.
Sait Ertürk, tek kurşunla şehit düşerken Kartaltepe Kışlası Komutanı Piyade Albay Davut Ala ise vücuduna 7 mermi isabet etmesi sonucu ağır yaralandı.
Kartal Köprüsü ve Samandıra gişeleri Anadolu'dan İstanbul'a girişleri durdurmak için Sancaktepe'deki 23. Motorlu Piyade Alayından çıkan 117 asker tarafından kapatıldı. Buralarda darbeye direnen 11 vatandaş yaralandı.
Mahmutbey ve Ispartakule gişeleri ise İstanbul'a Trakya tarafından girişleri engellemek için Sultangazi Baştabya Kışlası'ndaki 66. Mekanize Piyade Tugay Komutanlığı'ndan 36 asker tarafından kapatıldı. Tuzla Orhanlı gişeleri ve Mehmetçik Vakfı'nda meydana gelen olaylarda da 6 kişi şehit oldu, 42 kişi yaralandı.
Esenler Eski Hal Yolu Edirne İstikameti ve İSTOÇ civarı TEM Otoyolu üzerinde meydana gelen olaylarda askerlere karşı koyan 5 kişi de tank tarafından ezilerek şehit edildi.
Sarıyer'deki Borsa İstanbul'u 15 asker işgal etti. Darbeciler burada polis memuru Mehmet Şevket Uzun ile Fatih Satır'ı şehit ederken, 46 kişiyi de yaraladı.
FETÖ'nün 15 Temmuz'daki kanlı darbe girişiminde CNN Türk binasının boşaltılması ve yayının kesilmesi emri verilerek çalışanlara silah doğrultuldu. Polis memurlarına ve toplanan vatandaşlara ateş açıldı. İlerleyen saatlerde darbeciler teslim oldu.
Vodafone Arena Stadı'na helikopterle inen darbeciler Digitürk binasını işgal etti. Yayını durduramayan askerler, cihazlara ateş etti. Polislerin gelmesi üzerine yapılan müzakerelerle darbeci askerler teslim oldu.
Dönemin İstanbul Valisi Vasip Şahin de saat 06.00 sıralarında bir televizyon kanalında, İstanbul ve Ankara'da FETÖ'nün darbe girişimine ilişkin "Devlet duruma hakimdir." sözleriyle hain darbe girişiminin püskürtüldüğünü duyurdu. Boğaz Köprüsü'nde barikat kuran darbeci askerler saat 06.42'de teslim oldu.
15 Temmuz gecesi ölenler ile sonrasında hayatını kaybedenlerle birlikte toplam 99 kişinin şehit olduğu darbe girişiminde, İstanbul'da yaşananlar hain kalkışmanın kilit noktasını oluşturdu.