Mustafa Kartoğlu
Başkan Erdoğan, Rusya lideri Putin'in Türkiye ziyaretinde Suriye Devlet Başkanı Beşar Esed'e görüşme daveti olabileceğini açıkladı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Kazakistan'ın başkenti Astana'da düzenlenen Şanghay İşbirliği Örgütü zirvesi dönüşünde, dış gelişmeler, iç politika ve ekonomiye ilişkin önemli mesajlar verdi.
HAKLI OLAN GÜÇLÜ OLMALI
Astana zirvesi değerlendirmesi: "Zirve olumlu geçti. 'Sürdürülebilir barış ve kalkınma arayışında çok taraflı diyaloğun güçlendirilmesi' teması altında görüş alışverişinde bulunduk. Ben de hitabımda, güçlünün haklı olduğu değil, haklının güçlü olduğu bir uluslararası sistemin inşa edilmesi için çalıştığımızın altını çizdim. PKK/PYD/YPG, FETÖ ve DEAŞ gibi terör örgütleriyle mücadelemizde Teşkilat üyeleriyle iş birliğimizi artırmakta fayda gördüğümüzü aktardım. Gazze'deki yıkıma son verilmesi için İsrail'in durdurulması ve İsrail yönetimi üzerindeki uluslararası baskıların artırılması gerektiğini vurguladım.
Teşkilat, 27 trilyon dolar büyüklüğündeki bir ekonomiyi temsil ediyor. Türkiye de 2012'den beri diyalog ortağı. Teşkilatta ağırlıklı olarak zaten Türk devletleri var. (Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Özbekistan. M.K.) Pakistan da üye. Türkiye burada yer alamaz diye bir şey yok, belki biraz zaman alır."
ARABULUCULUĞU KONUŞTUK
NATO içinde Rusya lideri Putin ile açık ve olumlu ilişki yürüten tek lidersiniz. Putin'le görüşme sonrası Ukrayna konusunda 'adil bir barış mümkün' dediniz. Nasıl bir izlenim edindiniz?
"Sayın Putin ve Ukrayna Devlet Başkanı Sayın Volodimir Zelenski ile çatışmaların başladığı ilk günden itibaren görüşüyoruz. 'Arabuluculuğumuz nereye kadar tesirli olabilir' bunları ele alıyoruz. Bugün de Sayın Putin ile arabuluculuk konusunu ele aldık. Karadeniz Tahıl Koridoru ile çok iyi bir başlangıç yapmıştık. Buradan 30 milyon ton tahıl nakli gerçekleştirdik. Şimdi yeni bir süreci başlatmaya; kendilerinin ısrarla üzerinde durduğu gibi Batı'ya tahıl sevkıyatını bir kenara bırakarak, Afrika ve diğer gıda güvenliği bakımından hassas bölgelere Türkiye üzerinden bir koridor oluşturma fikrine nasıl yaklaştıklarını sordum. Sayın Putin, 'Ben İstanbul Tahıl Girişimi hedefini aynen koruyorum' yanıtını verdi. Avrupa, Rusya'yı hedefe koyduğu için, Putin de 'Benim imkanlarımdan Avrupa istifade etmeyecek' diyor. İnşallah Karadeniz Tahıl Koridoru'nu yeniden işler hale getireceğimize inanıyorum."
SAVAŞ, TARAFLARI YORDU
"Bu savaş ne Rusya'ya ne Ukrayna'ya kazandırıyor. Savaşın tek kazananı kan ve ölüm tüccarlarıdır. Ben artık tansiyonun düşürüleceğine ve barış zemininin inşa edilebileceğine inanmak istiyorum. Biz o zemini oluşturmak ve korumak noktasında, bugüne kadar olduğu gibi, üzerimize düşeni yapmaya hazırız.
Bu konuyla ilgili olarak da Sayın Putin, barıştan yana olduğunu son açıklamalarında söyledi. Çünkü taraflarda bir yorgunluk olduğu da açıkça ortada. Biz de 'barışa ne zaman ereceğiz' dedik. Onlar 'bu işin bir zamanı yok, bütün mesele burada sizler gibi arabulucuların ağırlığını koymasında' noktasındalar. Biz şimdi ağırlığımızı koymaya gayret ediyoruz. Temennimiz odur ki Rusya-Ukrayna arasında bu savaş artık bir nihayete ersin."
ÇÖZÜM ODAKLI YAKLAŞIM
Suriye lideri Beşar Esad ile bir araya gelmeniz için hangi şartların oluşması ya da gelişmeler gerekiyor?
"Bizim Sayın Putin ile Beşar Esed'e bir davetimiz olabilir. Sayın Putin Türkiye'ye bir ziyaret gerçekleştirebilirse, bu yeni bir sürecin başlangıcı olabilir. Suriye'de geçen onca yıl, kalıcı çözüm mekanizmasının kurulması gerektiğini herkese net bir şekilde göstermiştir. Altyapısı yok olmuş, halkı darmadağın hale gelmiş Suriye'nin yeniden ayağa kalkması ve istikrarsızlığın son bulması lazım. Sahada son zamanlarda sağlanan sükunet, akıllıca politikalar ve önyargılardan uzak ve çözüm odaklı yaklaşımlarla barış kapısını aralayabilir."
"Bölgedeki istikrarsızlığın başta PKK/PYD/YPG olmak üzere terör örgütlerine hareket alanı sağlaması, bir sorundur. El birliği ile ayrımsız bir biçimde bu terör yapılarının kökünün kazınması, Suriye'nin geleceğinin inşası için mühimdir. Suriye'nin demokratik altyapısının inşası, kapsayıcı ve onurlu bir barışın sağlanması ve tüm bunlara Suriye'nin toprak bütünlüğü temelinde yaklaşılması önemlidir."
BARIŞ İKLİMİ DÖNÜŞÜ SAĞLAR
"Suriye'de esecek barış rüzgarları ve bütün Suriye'de hayat bulacak barış iklimi, çeşitli ülkelere dağılmış milyonlarca insanın ülkelerine geri dönmeleri açısından da gereklidir. Biz komşumuz Suriye'ye dostluk elimizi daima uzattık ve uzatırız. Adil, onurlu ve kapsayıcı yeni bir toplum sözleşmesi temelinde kucaklaşan, müreffeh, bir ve bütün Suriye'nin her zaman yanında oluruz. Yeter ki Suriye, bu büyük kucaklaşmayı başlatsın."
DİYALOGDAN RAHATSIZLAR
Kayseri'de ve Suriye'nin kuzeyinde eşzamanlı provokasyonlara şahit olduk. Suriye'nin kuzeyinde durum kontrol altında mı? Türkiye ve Suriye arasındaki normalleşme bazı ülkeleri rahatsız mı ediyor?
"Ülkelerin değil PKK/PYD/YPG, DEAŞ gibi örgütlerin rahatsızlığı söz konusu. Fakat Suriye'nin kuzeyinde Türkiye ile ilişkileri iyileştirmek isteyenler de var. Suriye Geçici Hükümeti Başbakanı Abdurrahman Mustafa Bey, süratle bu olumsuz gelişmeleri olumluya çevirdiler. Kayseri'deki hadisede de güvenlik güçlerimizin süratli müdahalesiyle hava sakinleşti. Bu ülkede kimsenin kendini devletin kolluk kuvvetlerinin, yargısının, hükümetinin yerine koymasına izin vermeyiz. Türkiye'de de ırkçı, akımlar oluşturup kardeşlik iklimini bozmayı amaçlayanlar, karanlık odaklardan aldıkları talimatları yerine getirme gayretindeler. Fakat biz bu oyunları da, nasıl bozacağımızı da çok iyi biliriz."