Emeklilikte Yaşa Takılanlar konusunda yeni bir gelişme yaşanıp yaşanmadığı vatandaşlar tarafından araştırılmaya devam ediyor. Prim gün süresini doldurup yaş şartını bekleyen binlerce emekli adayı yapılacak olan açıklamalara gözünü çevirmiş durumda! Ak Parti'den yapılan genel açıklamalarda bugünkü ekonomik koşullar altında EYT'nin gerçekleşmesinin pek mümkün olmadığı açıklaması gelmiştir.
EYT – Emeklilik yaşı kademeli olarak yükseltiliyor. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 2008 yılında çıkartılırken, bir önceki kanunda yer alan kadınlarda 58, erkeklerde 60 olan emeklilik yaşı da korunmakla birlikte 2048 yılına kadar kademeli bir şekilde yükseltilerek 65'e çıkarıldı. Yani 2036 yılından itibaren emekli olabilme yaşı kademeli olarak yükselecek. Bu artış ile birlikte hem kadınlarda hem de erkeklerde emeklilik yaşı 65 olacak.
Son dönemde çözüme kavuşması için her parti ve kesimden destek gören emeklilikte yaşa takılanlar hükumetin kararı neticesinden çözüme kavuşamasa da muhalefet partilerinin malzemesi olmaya ve çözüm arayışlarına sahne olmaya devam ediyor. Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) konusu yıllardır çözülmeyi bekleyen sorunlar arasında yer alıyor. Siyasetçilerinde vaatleri arasında yer alan ama bir türlü çözüme kavuşmayan EYT konusunda çözüm arayışları güç birliği toplantıları ile sürüyor.
Emeklilikte Yaşa Takılanlarda 1976 ile 1999 arasında işe girenler için ‘kademeli yaş’ getirilirken, 5510 sayılı yasayla 30 Nisan 2008’den itibaren işe girenlerde emeklilik yaşı 65 oldu. İşte bu uygulama milyonlarca kişiyi mağdur etti. Emeklilik hususunda emeklilikte yaşa takılanlar ordusunu oluşturan temel gelişme, 1999’dan sonra işe girecekler için kadınlarda emeklilik yaşı 38’den 58’e, erkeklerde 43’ten 60’a çıkarılmıştı.
Sigorta başlangıcı 1 Mayıs 2008 tarihinden sonra olan işçi, memur, esnaf milyonlarca kişi 5510 sayılı yasaya göre emekli olabilecek. Önceki kanunda emekli olabilmek için kadınlarda 20, erkeklerde ise 25 yıl sigortalılık şartı aranırken, yeni düzenlemeye göre herkese yaş ve prim koşulu getirildi.
Bu yasaya göre 4/a'lı çalışanlar 7 bin 200, 4/b'li çalışanlar ve kamuda 4/c'li çalışanlar ise 9 bin gün üzerinden emekli olabilecek. Çalışanlar prim gününü doldurduktan sonra doldurdukları tarihte uygulanmakta olan yaşta emeklilik hakkı elde edecek.
Emeklilik yaşı 1 Ocak 2036 itibariyle her 2 yılda 1 yaş yükselecek. Kadınlarda 58, erkeklerde ise 60 olan emeklilik yaşı çalıştıkları statüde emeklilik için gerekli olan prim gününü doldurdukları tarihteki yaş şartına bağlı olarak belli olacak.
Yani 1 Ocak 2019 tarihinde kamuda işe başlayan ya da kendi işini kuran bir vatandaş 9 bin prim gününü tamamladığı tarihteki yaştan önce emekli olamayacak. Örnek vermek gerekirse; memur olarak gelecek yıl işe başlayan bir erkek 9000 prim gününü 2044 yılında tamamlayacak. Prim gününü 1 Ocak 2044-31 Aralık 2045 tarihleri arasında dolduran erkekler için emeklilik yaşı 65 olduğu için, gelecek yıl memur olan veya kendi işini kuran bir genç 65 yaşından önce emekli olamayacak.
4/a'lı bir çalışan ise 7 bin 200 prim gününü doldurduğu tarihte uygulanan yaş şartına tabi olacak. Örneğin, 1 Ocak 2019'dan sonra işe başlayan bir erkek, hiç boşluk olmadan 7200 günü 2039'da tamamlarsa 62 yaşından önce emekli olamayacak.
Emekli olabilmek için yaş bekleme süresi de uzayacak. Örneğin, gelecek yıl 23 yaşında kamuda çalışmaya başlayan bir genç 48 yaşında prim gününü doldursa bile 65 yaşında emekli olmak için 17 yıl beklemek zorunda kalacak. Gelecek yıl özel sektörde çalışmaya başlayan 23 yaşındaki bir erkek ise 43 yaşında prim gününü tamamlasa bile 62 yaşında emekli olabilmek için 19 yıl bekleyecek.
2008 yılından önce işe girmiş olanlar son 7 yılın yarısından fazlası hangi statüde geçtiyse o statüye göre emekli olabiliyor. Bundan dolayı özellikle kendi adına bağımsız (4/b'li) çalışanlar, son 7 yıl kuralından yararlanmak için sonradan 4/a'ya geçerek en az 2521 günü 4/a'lı olarak çalışıp daha erken emekli olabiliyorlar.
1 Mayıs 2008 tarihinden sonra işe girenlerde bu düzenlemeden faydalanamayacak. Bu tarihten sonra işe girenler son 7 yıl değil, çalışma yaşamlarında en fazla hangi statüde prim ödenmişse o statüde emekli olabilecek.
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, "emeklilikte yaşa takınlarla" ilgili bir çalışmanın gündemlerinde olmadığını söyledi. Selçuk, bir kavram karmaşası olduğunu, yaş sınırının emekli olabilmek için gerekli şartlar arasında yer aldığını dile getirdi. "Emeklilikte yaşa takılma"nın yanlış bir kavramsallaştırma olduğunu çünkü emekliliğin olmazsa olmazının belirli bir yaşı tamamlama olduğunu dile getiren Selçuk, "Dünyada emeklilik için bir yaş sınırı mevcut." demişti.
Genel Kurulda soru cevap kısmına geçilince Çalışma Bakanı ısrarlı EYT sorularına cevap verdi. "Emeklilikte yaşa takılanlarda yanlış algılama var". diyen Bakan Selçuk, "EYT yanlış bir kavramdır, Emeklilikte yaş olmazsa olmaz bir kavramdır. Yaş şartı emeklilikte 1999 yılında geldi. Bunu da AK Parti getirmedi. " ifadelerini kullanmıştı.
Bakan Selçuk, EYT konusunda Cumhurbaşkanı Erdoğan 'ın gerekli açıklamayı yaptığını, erken emekliliğin gündemlerinde olmadığını söyledi ve "Emeklilikte yaşa takılanlar… “Bu konuyu hiç konuşmuyor.” deniyor, bu konuda zaten Cumhurbaşkanımız gündemimizde olmadığını belirtti ama öncelikle ben de konuşmuş olmak adına, sorunuzu cevaplamış olmak adına şunu söylemek isterim: Burada bir yanlış algılama var, emeklilikte yaşa takılma yanlış bir kavramsallaştırma çünkü emekliliğin temel şartlarından biri ve olmazsa olmazı belirli bir yaşı tamamlamak. Bütün dünyada emeklilik için de bir yaş sınırı mevcut. İlk defa Türkiye’de 1992’de yaş şartı kaldırıldı ama sistem de çökme noktasına geldi ve 1999 yılında bu yaş şartı tekrar getirildi. “1999” diyorum yani bu yaş şartını getiren de AK PARTİ hükûmetleri değil. Ak Parti Milletvekilleri seçim bölgelerinde bu mağduriyetle karşı karşıya kaldıklarını söylüyor. Emeklilikte yaşa takılanlarla ilgili iktidar partisi ve MHP’nin kamuoyunda bir araştırma yaptığı konuşuluyor. Yaklaşan seçimlerde bir oy bir oydur diyen iktidar partisinin yetkilileri 5 milyon oyu çöpe atamayacaklarını düşünüyorlar. Yaklaşan yerel seçimlerde her an sürpriz olabilir." demişti.
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, AK Partili bazı milletvekilleri ile bir araya gelerek ekonomik gelişmeleri değerlendirdi. Değerlendirmede gündemde sıcaklığını koruyan EYT konusunada değinen Albayrak emeklilikte yaşa takılanları üzen haberi verdi. Albayrak, erken emeklilik konusunda, Demirel’in yaptığını yapmayacaklarını belirterek, “İmkanlarımız ortada. Erken emeklilik düzenlemesi gündemimizde yok. Bu olmaz, yapamayız. Cumhurbaşkanımızın vereceği talimata göre karar vereceğiz” diye konuşmuştu.
Hükumetin EYT konusunda geri adım atması söz konusu olup olmayacağını ilerleyen zamanda göreceğiz. Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT Mağdurları), uzun yıllardır ilk kez, Mecliste çoğunluğa sahip partilerin ortak gündem konusu haline geldi. Milletvekili sayısı 302’ye ulaşan dört parti, emeklilikte yaşa takılanların sorununun çözülmesi için aynı noktada buluştu ancak durum daha sonra değişti.
Ak Parti Kulislerinde emeklilikte yaşa takılanlar hala konuşuluyor. Yaklaşan yerel seçimlerde emeklilikte yaşa takılanlara bir sürpriz her an gelebilir. Ak Parti’nin 5 milyon oy kaybetmeyi riske alamayacağı meclis kulislerinde konuşuluyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan her ne kadar emeklilikte yaşa takılanların bütçeye büyük yük getireceğini söylese de bu yasa seçimlerden önce sürpriz bir şekilde tekrar gündeme gele bilir. Ak Parti Milletvekilleri seçim bölgelerinde bu mağduriyetle karşı karşıya kaldıklarını söylüyor. Emeklilikte yaşa takılanlarla ilgili iktidar partisi ve MHP’nin kamuoyunda bir araştırma yaptığı konuşuluyor. Yaklaşan seçimlerde bir oy bir oydur diyen iktidar partisinin yetkilileri 5 milyon oyu çöpe atamayacaklarını düşünüyorlar.
EYT problemi çözülebilir, bu konuda yeni çözüm yolları bulunabilir, ancak iktidar ve destekçisi istemedikten sonra bu problem konuşulmaya devam edilecektir.
Emeklilikte yaşa takılan EYT Mağdurları ile ilgili tüm muhalefet partilerinin yasal teklifleri mevcut bulunuyor. Milliyetçi Hareket Partisi, İYİ Parti'nin önergeyi Meclis'e vermesinin ardından diğer muhalefet partileri, CHP, HDP ve İYİ Parti, ile birlikte önergeye onay vermişti. Önergenin görüşüldüğü sırada MHP tutumunu değişerek hayır oyunu kullanması ile EYT sorununa çelme takılmıştı. Bu gelişmelerin ardından EYT sorununa karşı yapılan tüm çalışmalarda tekrar başa dönülmüştü. Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili son dakika gelişmeleri devam ediyor. Emeklilikte yaş önergesi Genel Kurul'da MHP ve AK Parti tarafından red edilmesinin ardından devam eden EYT sorununun çözümü için alternatif formüller araştırılmaya başlandı.