Pakistan ve Özbekistan ziyaretleri dönüşünde uçakta gazetecilerin sorularını yanıtlayan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Şangay 5’lisi hakkında açıklamalar yaptı. Şangay Beşlisi nedir? Türkiye’nin Şangay Beşlisi içerisinde yer alabileceğini söyleyen Erdoğan, Türkiye’nin “Benim için varsa, yoksa AB” görüşünde olmaması gerektiğini belirtti. Erdoğan; “Mesela, “Şanghay 5’lisi içerisinde niye olmayalım?” Şanghay 5’lisinin içerisinde olanlara da söyledim. Başlangıçta 5 ülkenin kurduğu birliğe daha sonra Özbekistan, Pakistan gibi girdi. İran da istiyor. Putin, “Değerlendiriyoruz” dedi. Türkiye’nin Şanghay 5’lisi içerisinde yer alması, bu konuda çok daha rahat hareket etmesini sağlayacaktır.” açıklamasında bulundu.
ŞANGHAY 5’LİSİ (ŞANGAY BEŞLİSİ) NEDİR?
1996 yılında, Çin’in Şanghay kentinde, Rusya, Çin, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan’ın katılımıyla, ‘Şanghay Beşlisi’ adını alan ve bölgesel güvenlik alanında derin işbirliğini öngören oluşum ortaya çıktı.
2001 yılında, Özbekistan’ın da katılımıyla, üye sayısı altıya yükselirken, oluşumun adı da, Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) olarak değişti. Örgüt, özellikle 2000’li yılların ortalarından itibaren, ABD’nin bölgedeki askeri varlığına karşı tavırlar ortaya koyarken, örgüt üyesi ülkelerin liderlerinin yaptıkları açıklamalar, örgütün bölgesel güvenlik konusunun dışında, ‘tek kutuplu dünya düzenine’ karşı bir alternatif olmaya yöneldiği değerlendirmelerini güçlendirdi. Türkiye, geçtiğimiz yıllarda, ŞİÖ’ye, Diyalog Ortağı olarak katıldı.
HİNDİSTAN VE PAKİSTAN DA DAHİL OLDU
2015 yılında Rusya'ya bağlı Başkurdistan Cumhuriyeti'nde düzenlen Şangay İşbirliği Örgütü (Shanghai Cooperation Organization -SCO) liderler zirvesinde konuşan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin; "Bugünkü zirveyle, örgütün gelişiminde yeni bir dönem başlıyor. SCO kurulduğundan bu yana ilk kez Hindistan ve Pakistan için yeni üye kabul prosedürü başlatılıyor" demişti. Vladimir Putin, Hindistan ve Pakistan'ın katılımıyla Şangay İşbirliği Örgütü'nün gelişiminde yeni bir dönemin başladığını söylemişti.
Örgütün yeni üyeleri olan Hindistan ve Pakistan daha önce gözlemci ülke statüsünde yer alıyordu. Türkiye ise yeni katılacak ülkeler (Azerbaycan, Ermenistan, Kamboçya, Nepal) yanında Sri Lanka ile birlikte diyalog ortağı statüsünde bulunuyor.