EOKA, Enosis kelimeleri Kıbrıs: Zafere Doğru eski ismiyle Bir Zamanlar Kıbrıs adlı dizide yer alması ile birlikte izleyiciler tarafından araştırılmaya başlandı. Söz konusu Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti yakın tarihindeki kanlı olayların konu edildiği Kıbrıs Zafere Doğru dizisi EOKA ve Enosis kelimelerinin araştırılmasına neden oldu. İnternet aramalarında "EOKA ne demek, açılımı nedir? Enosis EOKA ne anlama geliyor, ne zaman kuruldu?" sorularına yanıt arayanlar için detaylar haberimizde.
EOKA NEDİR?
Bir Zamanlar Kıbrıs dizisinde geçen EOKA kelimesinin anlamı şu şekildedir: EOKA, (Yunanca: Εθνική Οργάνωσις Κυπρίων Αγωνιστών - Ethniki Organosis Kyprion Agoniston: Kıbrıslıların Millî Mücadele Örgütü), Kıbrıs'ta Britanya sömürge yönetiminin sonlanması ve adanın Yunanistan'a bağlanması (Enosis) için uğraşan Kıbrıslı Rum silahlı örgüttür.
ENOSİS NEDİR?
Bir Zamanlar Kıbrıs'ta Rumların İngilizleri daha sonra da Türkleri adadan çıkarmak ve Kıbrıs'ın Yunanistan'a ilhakını (ENOSİS) sağlamak amacıyla kurduğu Milliyetçi yeraltı örgüttür.
Yunanca olan Enosis sözcüğü, birleşme anlamına gelir. Enosis 1930'lu senelerde Birleşik Krallık idaresinde bulunan Kıbrıs adasının "Yunanistan'a bağlanması" anlamında kullanılmıştır. Genel anlamı ise politika açısından "bir ülkenin sınırlarına dahil olma, birleşme" anlamına gelmektedir.
25 Mart 1921 tarihinde Güzelyurt'un Serhatköy adındaki köyünde Rum halkının önde gelenleri, Kıbrıs adasının Yunanistan'a ilhakını isteyen bir plebisit yaptılar. Birleşik Krallık yönetimine başvuruldu ama bu istek direkt reddedildi. 1925 tarihinden sonra ise durum kızıştı ve Türk-Rum çatışmaları yaşanmaya başladı.
"Enosis" terimi Balkan Savaşları'nda, Girit'in Yunanistan Krallığı'na ilhakı sırasında da kullanılmıştır. Genel anlamda terim, politika açısından "bir ülkenin sınırlarına dahil olma, birleşme" anlamına gelmektedir.
EOKA AÇILIMI NEDİR?
1963 yılında Ada'da yaşayan Türklere saldırılar yoğun bir şekilde başladı. 1971 ENOSİS'i gerçekleştirmek EOKA Birliği kuruldu.
EOKA 20 Aralık 1963 Kıbrıs Türklerine karşı silahlı saldırılar başlattı. Olaylarda toplam 363 Kıbrıslı Türk hayatını kaybetti. 174 Kıbrıslı Rum öldürüldü. Başlangıçta 30 Türk Köyü saldırılara maruz kaldı. Toplam ise 103 köye saldırılar düzenlendi.
Köylüler göç etmek zorunda kaldı. Ayvasıl bölgelerinde Türklere yapılan saldırılardan sonran yapılan kazılarda içerisinde 14 günlük bebeğin ve 70lik ihtiyarların bulunduğu 21 kişinin cesedine ulaşıldı. Cesetlerin bazılarının canlı olarak çukura atıldığı belirlendi. Bu çukurlar 14 Ocak 1964 Birleşmiş Milletler barış gücü tarafından açıldı.
Lefkoşe'nin kumsal kesiminde 11 kişi öldürüldü. Bunlarda 4'ü Kıbrıs Türk kuvvetleri alayında görevli Dr.Bnb Nihat İlhan'ın eşi ve üç çocuğuydu. Nihat İlhan'ın evinin banyo küvetinde eşi Mürüvvet, çocukları, Kutsi ve Hakan vahşice katledildi. Evden Bnb. Nihat İlhan'ın ailesinden başka ihtiyar ev sahipleri de vardı.
Baskının yapıldığı ev daha sonra '' BARBARLIK MÜZESİ'' olarak ziyarete açıldı.