Star/AcıkGorus
Emre Balcı/ Yazar
Kamu idaresinde önemli bir yer edinen yerel yönetimlerin kapasitesi ve sorumluluk alanı her geçen gün artmaktadır. Özellikle Avrupa'da yeni kamu anlayışı çerçevesinde merkezi idarelerin üstlendiği sorumlulukların birçoğu yerel yönetimlere aktarılmakta ve bu vesileyle yerel ihtiyaçların giderilmesi daha da kolaylaşmaktadır.
Sosyal hayat açısından bakıldığında yerel yönetimler halkla ilk teması kuran kamu idaresi olmakla birlikte vatandaşın hayatına doğrudan dokunan hizmetleri sunmaktadır. Maasricht Anlaşması'nda vurgulanan yerellik ilkesi de halkı ilgilendiren konularda çeşitli politikalar üretilmesi ve uygulanması sürecinin vatandaşa en yakın hizmet birimi tarafından gerçekleştirilmesini önemsemektedir. Yerel yönetimlerin bayındırlık, ulaşım, esenlik, denetleme gibi görevlerinin yanı sıra sosyal içerikli çalışmalarının da kent yaşamında önemli etkisi olduğu bilinmektedir.
Yerel yönetimler diğer pek çok konuda olduğu gibi sosyal politikalarla ilgili de önemli inisiyatifler almakta ve kanunun çizdiği yetkiler çerçevesinde birçok sosyal politika uygulamasına imza atabilmektedir. Bu noktada merkezi idarenin ortaya koyduğu kimi politikaları yürütme noktasında görev alabildiği gibi, yerel yönetimler kendi öznel çalışmalarını da ortaya koyabilmekte ve uygulamaya geçebilmektedir. Yerelde vatandaş hayatına en yakın idari birim olması, yerel yönetimlerin sorunun doğru tespit edilmesi ve uygun çözümün ortaya çıkmasını gerektiren ve çoğu zaman lokal çözümler öneren sosyal politika uygulamalarıyla yapı olarak bütünleşmesine vesile olmaktadır.
Aktif iş gücü politikaları
Temelde istihdam, iş gücü piyasaları, sosyal güvenlik, eğitim, sağlık ve dezavantajlı grupların korunması gibi önemli konularda çözümler üreten sosyal politikalar, bir nevi yerel yönetimlerin sosyal görevlerini kapsamaktadır. Özellikle sosyal yardım konusunda merkezi idare ile bütünleşmiş bir sistemle ihtiyaçlar ve imkanlar çerçevesinde sosyal yardımların miktarını, çeşidini ve sunum tarzını belirlemek yerel idarelerin önemli sosyal başlıklarından biridir. Gerçekleştirdiği çeşitli yatırımlarla ürettiği istihdam alanları ile birlikte, aktif iş gücü politikaları kapsamında değerlendirilebilecek meslek edindirme kursları, kamu-özel sektör işbirliği ile iş arayan kişileri sektörün ihtiyaç duyduğu çeşitli alanlarda yetiştirmek ve işe ihtiyacı olan kişilerle sektörün arayışlarını bir araya getirmek gibi istihdama katkı sağlayabilecek kimi çalışmalar da yapılmaktadır.
Eğitim gören çeşitli düzeydeki öğrencilere yönelik maddi manevi destekleyici uygulamalar, meslek edindirme ile birlikte çeşitli imkanlar sunarak yerel anlamda beşeri sermayenin gelişimine katkı sunacak eğitim faaliyetleri, çalışma hayatında en büyük ihtiyaçlardan biri olan kreş hizmetleri gibi hizmet alanları eğitime yönelik sosyal politikalara örnek verilebilir. Yine evde bakım hizmetleri, yaşlılara ve engelli vatandaşlara yönelik evde sağlık sistemleri ile sağlıklı yaşama yönelik kimi yatırım ve politikalar da sağlık alanında yerel yönetimlerin üretebileceği hizmetlerden bir kaçıdır.
Dezavantajlı grupların korunması
Dezavantajlı grupların korunması noktasında gençlere, çocuklara, kadınlara, engellilere ve yaşlılara yönelik kimi lokal çalışmalar da yine yerel yönetimlerin kolaylıkla ortaya koyabileceği ve uygulayabileceği faaliyetler olarak dikkat çekmektedir. Özellikle erişilebilirlik çerçevesinde şehrin çehresini planlarken engelli vatandaşların hayatını kolaylaştıracak bir perspektif edinilmesi yerel idarecilerin önemli sorumluluk alanlarından biridir. Yine gençlere yönelik sosyal, kültürel imkanların oluşturulması, spor alanlarının üretilmesi ve okul etkinlikleri dışında öğrenme kabiliyetlerini geliştirecek çeşitli hizmetlerin sunulması da yerel yönetimlerin yetkinlik alanları içinde önemli başlıklardandır.
Bir şehre yapılan bayındırlık ve ulaşım hizmetleri gibi çeşitli fiziki yatırımlar şehrin imarı ve inşası noktasında şehir sakinlerinin hayatlarını kolaylaştırmak için ne kadar önemliyse o şehirdeki sosyal yatırımlar ve destekler de şehir sakinlerinin huzuru için o kadar önemlidir. Şehirde yaşayan hiçbir vatandaşın çeşitli sebeplerden ötürü kendisini geride hissetmemesi için yerel düzeyde sosyal politikaların üretilmesi ve uygulanması kaçınılmazdır. Kentsel dönüşümün, akıllı şehir sistemlerinin, çeşitli teknolojik yatırımların göz doldurduğu günümüz politikalarında bazen çok küçük dokunuşlar çok büyük yatırımların önüne geçmekte ve vatandaşlara yaşadıkları şehirde özne olduklarını hatırlatmaktadır.