1915 Çanakkale Köprüsü'nü inşa eden ortaklardan Yapı Merkezi'nin patronu Başar Arıoğlu'nun, Akşam Gazetesi Editörü Şenay Büyükköşdere'ye verdiği röportajda sözünü ettiği usulsüzlüğüne detaylarını araştırdık. Arıoğlu'nun "İzmir'de 3-4 ay önce yapılan metro ihalesinde biz Yapı Merkezi ve Nurol olarak en düşük fiyatı verdik. Buna rağmen ihaleden atıldık, 500 milyon lira farkla iş ikinciye verildi. Asıl bu sorgulanmalı" diyerek duyurduğu skandalın Buca Metrosu'nun ihalesinde yaşandığı ortaya çıktı. 15 Şubat'ta temeli CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun attığı metro inşaatının ihalesi 7 Aralık 2021'de 3 milyar 392 milyon 950 bin lira ile en düşük teklifi veren Yapı Merkezi-Nurol ortaklığı yerine 3 milyar 921 milyon 481 bin lira teklif veren Gülermak A.Ş'ye verildi. Yapı Merkezi-Nurol ortaklığı konuyu mahkemeye taşıdı. Mahkeme sonuçlanmadan metro inşaatının temeli atıldı.
'USULSÜZLÜK' TEMELİ ATTI, 5'Lİ ÇETE' DEDİ
Temel 15 Şubat 2022'de CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun da katıldığı törenle atıldı. İhaledeki usülsüzlüğe rağmen Kılııçdaroğlu, bu törende de Türkiye'nin dev projelerine imza atan işadamlarını 5'li çete olmakla ihtam etti, şöyle konuştu: "Türkiye'nin bütün sorunlarını biliyoruz. Buna karşın umutluyuz. Bir kez daha vurguluyorum: Karamsarlığa asla kapılmayın. İnançla kararlılıkla adımımızı atacağız ve hedefe ulaşacağız. Hedef halkın iktidarı; bir avuç tefecinin, beşli çetenin değil. Halkla yöneteceği her kuruşun hesabını vererek. Belediye başkanlarımız bütün aksaklıklara, engellemelere rağmen hizmet yapıyorlar. Bu yatırımı gerçekleştiren işçisinden belediye başkanına mühendisine kadar hepsine teşekkür etmek istiyorum."
MAHKEME İPTAL ETTİ: TEKLİFLERE BAKILMAMIŞ
15 Mart'ta ise mahkemenin kararı geldi. En düşük teklifi veren Nurol İnşaat ile Yapı Merkezi ortak girişiminin yaptığı başvuruyu değerlendiren İzmir 4. İdare Mahkemesi, kararını taraflara, "Gülermak A.Ş.'ye verilen metro projesi yapım işini Nurol İnşaat-Yapı Merkezi ortak girişimine verilmesi" şeklinde tebliğ etti. Kararında ihalenin mevzuata uygun yapılmadığını vurgulayan mahkeme, teklif dosyalarının incelenmesinin yetersiz olduğunu belirtti.
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, Buca Metrosu'nun sözleşmesine Gülermak Yönetim Kurulu Başkanı Kemal Tahir Güleryüz ile imza atmıştı.
SOYER 'PAHALI İHALE' İÇİN 'MEVZUAT İZİN VERİYOR' DEDİ
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, mahkeme kararına rağmen, metro inşaatının devam edeceğini duyurdu. Soyer, "Bu ihale kararını biz tek başımıza vermiyoruz. En düşük teklifin geçersiz saydığı birçok örnek var. Çünkü idare o teklife ihaleyi verdiği takdirde işin yapılmayacağını bilir. Dolayısıyla en düşük fiyat sorgulaması diye bir uygulama vardır ihale mevzuatında. Biz de bu sorgulamayı yaptık. Gördük ki, birçok imalatın işçiliği sıfır gösterilmiş. İzmir 4.İdare Mahkemesi yeteri kadar incelenmediğini söylüyor ama tam tersine son derece titiz bir çalışma yapıldı" dedi. Soyer, yerel mahkemenin kararına ilişkin Danıştay'a itiraz edeceklerini söyledi.
YAPI MERKEZİ ÇANAKKALE'Yİ AVRASYA TÜNELİ'Nİ YAPTI
En düşük teklif için "İdare o teklife ihaleyi verdiği takdirde işin yapılmayacağını bilir" diyen Soyer'e ise cevap Arıoğlu'ndan geldi. Akşam'a konuşan Arıoğlu, "Nurol Osmangazi'yi, Marmaray'ı yapmış, biz Çanakkale'yi Avrasya'yı yapmışız. Ve diyorlar ki 'bunlar işi bilmiyor. Yanlış fiyat vermişler, işi yapamazlar. Ben kendi favorime vereyim'. İhale yapma o zaman. Beni niye uğraştırıyorsun" diye tepki gösterdi.
METRO İNŞAATI MAHKEME KARARINA RAĞMEN SÜRÜYOR
Yapı Merkezi'nin patronu Başar Arıoğlu, Buca Metrosu'nda yaşanan usulsüzlük için şöyle konuştu: "İhaleden hemen sonra mahkemeye başvurmuştuk. Mahkeme devam ediyor. Mahkeme ihalede değerlendirmeyi eksik buldu. Belediyenin bir daha mahkeyeye gidilemeyecek bir değerlendirme yapması lazım. Olay yargıya intikal etti. Ön yeterlilik de yapılmıştı. İhaleyi kazandık. Niye attılar diye çok üzüldük. Neye göre değerlendirdiler. O zaman bu ihaleyi niye yaptılar. Biz nasıl iş yapacağız. İnşaat devam ediyor. Mahkemenin kararından sonra durdurmadılar. Zaten durdurmasınlar ama öbürüne de yazık. Devletin kaynaklarına da yazık."
KİM NE KADAR TEKLİF VERMİŞTİ?
EEB-CRFG-CREGCMAKYOL KONSORSİYUMU: 9 milyar 682 milyon 906 bin TL.
DENTAS - GÜRBAG İŞ ORTAKLIĞI: 7 milyar 196 milyon 217 bin TL.
CHİNA CİVİL ENGİNEERİNG CONSTRUCTİON CORPORATİON VE KOLİN İNŞAAT İŞ ORTAKLIĞI: 6 milyar 998 milyon 246 bin TL.
DOĞUŞ İNŞAAT VE TİCARET A.Ş: 6 milyar 932 milyon 477 bin TL.
BAYBURT GRUP & AZERCON OJSC İŞ ORTAKLIĞI: 4 milyar 721 milyon 866 bin TL.
JV OF DİLLİNGHAM CONSTRUCTİON - ÖZALTIN İNŞAAT İŞ ORTAKLIĞI: 4 milyar 357 milyon 481 bin TL.
GÜLERMAK İNŞAAT: 3 milyar 921 milyon 498 bin TL.
YAPI MERKEZİ - NUROL İŞ ORTAKLIĞI: 3 milyar 392 milyon 950 bin TL.
İŞTE 'İŞİ BİLMİYOR' DEDİKLERİ FİRMALAR
1915 Çanakkale Köprüsü'nü yapan ortak girişimlerde yer alan Yapı Merkezi'nin yaptığı projeler şöyle:
DUBAİ METROSU: Tek sözleşme ile inşa edilen en uzun, tam otomatik, sürücüsüz, metro. (74.8 km)
HAREMEYN HIZLI TREN PROJESİ: Suudi Arabistan'da Mekke-Cidde-Kral Abdullah Ekonomik Kenti-Medine arasında inşa edildi, 450 km uzunluğunda.
AVRASYA TÜNELİ: İstanbul'un Avrupa ve Asya Yakalarını karayoluyla birbirine bağladı.
FOUR SEASONS HOTEL: Four Seasons İstanbul at The Bosphorus Oteli, Boğaziçi gerdanlığının yeni incisi olarak 2008 yılında hizmete girdi.
IRMAK-KARABÜK-ZONGULDAK DEMİRYOLU: Ankara'nın kuzeydoğusunda yer alan Irmak beldesinden başlayan Irmak-Zonguldak Demiryolu Hattı'nın rehabilitasyonu.
ANKARA-KONYA YÜKSEK HIZLI DEMİRYOLU: Ankara ile Konya arasındaki seyahat süresi 10 saat 30 dakika iken, 1 saat 15 dakikaya indi.
SİDİ BEL ABBES TRAMVAYI (CEZAYİR): Toplam tek hat uzunluğu 41,1 km.
SETİF TRAMVAYI (CEZAYİR): Setif Tramvayı Projesi, Yapı Merkezi - Alstom Konsorsiyumu tarafından inşa edildi.
BİR TOUTA - ZERALDA DEMİRYOLU (CEZAYİR): Yapı Merkezi ve Infrarail SpA Konsorsiyumu tarafından inşa edildi ve başkent Cezayir'in Zeralda Banliyösü ile bağlantısını sağlıyor.
CASABLANCA TRAMVAYI İKİNCİ HAT: Fas'ta gerçekleştirilecek Casablanca Tramvayı İkinci Hat Projesi, Yapı Merkezi tarafından 2010-2013 yılları arasında yapılan birinci hattın devamı niteliğindedir.
DOHA METROSU (ALTIN HAT): 300 km uzunluğunda. Kentin eteklerinde hemzemin ya da yükseltilmiş olarak yapılan metro, Doha'nın merkez bölgesinde yeraltındadır.
NUROL, DÜNYANIN EN BÜYÜK MÜTEAHHİTLERİ LİSTESİNDE
1966'da kurulan NUROL İnşaat'ın faaliyet sahası Cezayir ve Fas'tan, BAE, Suudi Arabistan, Libya, Katar, Gürcistan, Romanya, Macaristan, Rusya, Türkmenistan, Kazakistan, Özbekistan, Irak ve Afganistan'a kadar geniş bir coğrafyaya yayılmış olan on beş ülkeyi kapsıyor. Nurol, ABD'li "Engineering News Record" (ENR. com) tarafından yayımlanan Dünyanın En Büyük Uluslararası Müteahhitleri listesinde de yer alıyor.
İKİ CÜMLESİNDEN BİRİ LİYAKATTİ
Kılıçdaroğlu, 2019'daki yerel seçimler öncesi ve sonrasında liyakat kelimesini ağzından hiç düşürmedi, devlette liyakatı esas kılacakları sözünü verdi, defaaatle şöyle söyledi:
"Bugün devlette, bürokraside var olan çürümenin, yozlaşmanın temel nedeni liyakat sisteminin yok edilmesidir. Yani bilgiye erişime değil, yani işi yapana değil, sadece belli bir kişiye sadakatten yola çıkarak belli kişileri belli kadrolara taşırsanız sonuç bu günkü yozlaşma tablosunu önümüze çıkarır. Buradan kurtulmamız lazım."
"Devletimizin bugün en çok ihtiyaç duyduğu alanlardan birisi de liyakattir. Liyakatli kişiler isteriz. Birikimli kişiler isteriz. Devlet yönetiminde liyakat olursa, Devletin saygınlığı artar."
DEFALARCA UYARDIK, BİZİ DİNLEMEDİLER
AK Parti İzmir İl Başkanı Kerem Ali Sürekli, CHP'li Büyükşehir Belediyesi'ni defalarca uyardıklarını söyledi, "Tarihin en büyük yatırımı diye duyurup şaşalı törenlerle temel attıkları Buca Metrosu da tıpkı diğer işleri gibi sakat doğdu" dedi. Sürekli, "Buca Metrosu ihalesinin 529 milyon TL fazla teklif veren firmaya teslim edilmesine yargı 'dur' dedi. Soyer ise 'Hiçbir şey çıkmaz bundan' diyecek kadar zararda ısrarlı! Görünen o ki; yine burnunun dikine gidecek ve işi çıkmaza, zaman ve kaynak kaybına sürükleyecek. Buca Metrosu da tarihe, 'en büyük' değil, 'kayıpların ve krizlerin projesi' olarak geçecek" ifadesini kullandı.
NARLIDERE'DE DE TAŞERON SKANDALI
Gülermak'ın yaptığı Narlıdere Metrosu da 2019'da taşeran skandalı ile gündeme gelmişti. İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin 1 milyar 27 milyon liraya Gülermak Şirketi'ne ihale ettiği 7.2 kilometre uzunluğundaki Narlıdere Metrosunda onaysız alt taşeron çalıştırıldığı ortaya çıkmıştı. Skandal, projenin müşavirliğini üstlenen kısa adı 'UBM' olan Uluslararası Birleşmiş Müşavirler Müşavirlik Hizmetleri A.Ş'nin şantiye sahasında yaptığı denetimler sırasında tespit edilmişti. Onaysız olarak çalışmasına göz yumulan firmalar arasında dört yılda Büyükşehir Belediyesinden 600 milyon liranın üzerinde iş alan eski CHP Ankara İl Başkan Yardımcısı Özgür Aktepe'nin sahibi olduğu Agra Kent Hizmetleri A.Ş'nin de olması dikkat çekmişti.
AKŞAM, İZMİR'DEKİ SKANDALI MANŞETİNDEN DUYURMUŞTU